«بهره‌برداری از آبهای ژرف تنها یک طرح مطالعاتی پژوهشی- پژوهشی است و مافیایی در این بخش وجود ندارد». این تازه‌ترین اظهارات سرپرست وزارت نیروست. او که معتقد است بهره‌برداری از آبهای ژرف همچون هزاران پروژه تحقیقاتی در علم پزشکی باید مورد بررسی قرار گیرد، به «شهروند» گفت: نمی‌توان بدون این‌که بررسی و تحقیقی صورت گیرد، ادعا کرد که این طرح قابلیت اجرایی‌شدن در ایران را دارد یا ندارد. بالاخره باید بدانیم که وضع منابع آبی کشور در عمق‌های زیاد چطور است.
البته او به بدهی ٣٢ هزار میلیارد تومانی وزارت نیرو هم اشاره کرد و گفت آب و برق ارزان نه تنها وزارت نیرو را دچار مشکل کرده است که اقتصاد و اقلیم کشور را دچار بحران‌های جدی کرده است و دولت دوازدهم با بسته ویژه بنا دارد این تعرفه ها را اصلاح کند.
اما و اگرهای بهره‌برداریاز آبهای ژرف
بحران آب، آن‌قدر جدی شده که مقام اول اجرایی کشور حتی در مراسم تحلیف خود هم از توجه به آن نمی‌تواند غافل شود. حسن روحانی پیش از این نیز در نشست‌های مختلف از بحران آب سخن گفته و عنوان کرده بود: «بحران آب واقعیتی است که زندگی انسان معاصر را به‌ویژه در خاورمیانه و ازجمله ایران تحت‌تأثیر قرار داده است.» دولت حالا برای حل بحران منابع آبی خود دست به دامن آبهای ژرف شده است.
کمتر از یک‌ماه پیش بود که هیأت دولت تصویب کرد که مبلغ ٢٥٠میلیارد ریال اعتبار از محل منابع قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور، برای تأمین آب شرب اضطراری استان سیستان‌وبلوچستان در قالب انجام حفاری آب ژرف در اختیار وزارت نیرو قرار بگیرد. با این وجود سرپرست وزارت نیرو می‌گوید که بهره‌برداری آبهای ژرف تنها یک طرح مطالعاتی بوده و هر زمان که به نتیجه نرسد، روند بررسی آن متوقف می‌شود. این درحالی است که برخی از کارشناسان محیط‌زیست از تجربه نه‌چندان موفق اجرای این طرح در دیگر کشورها سخن می‌گویند و معتقدند که تأمین آب از این طریق مخاطرات زیست‌محیطی بسیاری ایجاد می‌کند. فرشاد مومنی کارشناس اقتصادی دراین‌باره می‌گوید:
مافیای سدسازی به تازگی دکان جدیدی تحت عنوان پروژه‌های انتقال آب و استحصال آب از ژرفا پیدا کرده است که در تمامی تجربه‌های بین‌المللی شکست خورده و آثاری بشدت زیانبار دارد. با این وجود ستار محمودی معتقد است؛ نمی‌توان بدون انجام کارهای مطالعاتی و تحقیق و بررسی راجع به مفید یا غیرمفیدبودن اجرای این طرح سخن گفت. او در رابطه با تجربه جهانی این طرح به «شهروند» توضیح داد: کشورهای اروپایی نیازی ندارند که برای تأمین آب خود هزارمتر زمین را حفر کنند، چراکه منابع آبی مورد نیاز خود را به راحتی و از طریق بارش‌ها تأمین می‌کنند، ضمن این‌که اجرا در برخی از کشورها نیز برداشت منابع از آبهای ژرف نتایج خوبی داشته است. حمید چیت‌چیان، وزیر نیرو دولت یازدهم نیز پیشتر در رابطه با اجرای این طرح گفته بود که اگر از این آب‌ها به اندازه منطقی استفاده شود، هیچ‌گونه آسیب زیست‌محیطی در پی نخواهد داشت.
داستان از کجا آغاز شد
آذرماه دو‌سال پیش در حاشیه اجلاس مجمع کشورهای صادرکننده گاز دو کشور ایران و روسیه هفت سند و یادداشت تفاهم همکاری امضا کردند که یکی از آنها، تفاهم مطالعه، اکتشاف و ارزیابی ذخایر آبهای زیرزمینی ژرف ایران بود. در آن زمان رحیم میدانی، معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا به ایسنا گفته بود: «قرار است با سرمایه‌گذاری ٢٥٠میلیون دلاری روس‌ها، پس از انجام مطالعات عملیاتی ژئوفیزیک برای شناسایی آبهای ژرف در عمق بیش از هزار‌متری زمین، عملیات حفاری در جست‌وجوی منابع تجدیدپذیر آب در مناطق اولویت‌بندی‌شده کشور صورت بگیرد.» در مهرماه سال ٩٥ نیز میدانی خبر داد که با بازگشایی خط اعتباری روس‌ها، رسما این پروژه آغاز شده است.
او بیان کرد: با مشارکت شرکت‌های روسی، مطالعات ژئوفیزیکی و درنهایت حفاری چاه در بلوک‌های اکتشاف آب در نقاط عمیق و ژرف انجام خواهد شد. درهمین حال، در مردادماه امسال اعلام شد: پس از موافقت تعدادی از دستگاه‌های اجرایی با پیشنهاد مربوط به استخراج آبهای عمیق ایران که در عمق ٥٠٠ تا هزار‌متری سطح زمین قرار دارد، بالاخره هیأت دولت با صدور بخشنامه‌ای جدید خطاب به وزارت نیرو، مقرر کرد؛ مبلغ ٢٥٠میلیارد ریال اعتبار از
محل منابع قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور، برای تأمین آب شرب اضطراری استان سیستان‌وبلوچستان در قالب انجام حفاری آب ژرف در اختیار وزارت نیرو قرار بگیرد. حالا براساس این تصمیم، انجام مطالعات عملیات ژئوفیزیک برای شناسایی آبهای ژرف در عمق ٥٠٠متری و بیش از هزار متری زمین در دستورکار قرار گرفته است. حال آن‌که برآورد شده حفاری هر حلقه چاه اکتشافی در بلوک‌ها و نقاط عمیق و ژرف به حدود ۳۰میلیارد تومان اعتبار به صورت سالانه نیاز دارد.
- 12
- 3
