در شرایطی بازار نفت به‌دلیل نگرانی از آینده برجام با رشد قیمت‌ها همراه است که نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران در فضایی مثبت و با حضور ملموس سرمایه‌گذاران خارجی در حال برگزاری است. معاون امور بین‌الملل وزارت نفت در این نمایشگاه نسبت به آینده برجام ابراز خوش‌بینی کرده و معتقد است احتمال کمی برای بازگشت تحریم‌ها وجود دارد. در تایید این امیدواری، اعلام برنامه شرکت نفت برای بستن قراردادهایی تازه با خارجی‌ها در آینده‌ای نزدیک جالب توجه است.
دومین روز از نمایشگاه بین‌المللی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی تهران روز گذشته در‌حالی برگزار شد که تنها ۴ روز تا پایان مهلت اعلام تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا درخصوص ماندن یا خروج این کشور از برجام زمان باقی است. با این حال نمایشگاه در حال و هوایی مثبت‌تر و با اضطراب و نگرانی کمتر از سال گذشته در حال برگزاری است. در واقع به نظر می‌رسد با‌توجه به اظهارات اخیر دونالد ترامپ و مواضعی که او در یک سال اخیر اتخاذ کرده، هم مسوولان نفتی کشور امکانات و چشم‌انداز صنعت نفت و گاز کشور را بهتر درک کرده‌اند و هم علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ایران با اما و اگرهای کمتری مواجه هستند.
این موضوع را می‌توان در خلال اظهارات روز گذشته برخی مسوولان نفتی حاضر در نمایشگاه دید. امیر حسین زمانی‌نیا، معاون امور بین‌الملل وزیر نفت از جمله مسوولانی بود که اظهارات خود را با چشم‌اندازی امیدوارکننده آغاز کرد. این مرد دیپلماسی نفتی گفت: «من از بازدید نمایشگاه حس خوبی دارم، مشارکت خیلی خوب بود و کارها با علاقه زیادی دنبال می‌شود.» زمانی‌نیا در پاسخ به خبرنگار «دنیای اقتصاد» که از او پرسید این حس خوب از کجا می‌آید، گفت:
«استقبال و حضور شرکت‌های حاضر در نمایشگاه نشان داد که اگر روز ۱۲ ماه مه (شنبه آینده) آن سناریوی بدی که همه حرف آن را می‌زنند اتفاق بیفتد، بسیاری متعجب خواهند شد.» منظور معاون امور بین‌الملل وزیر نفت از «اتفاق بد ۱۲ ماه مه» همان بازگشت تحریم‌ها در سطح «پیش از برجام» است. بنابراین به اعتقاد او درصورتی که گمان می‌شد احتمال بازگشت تحریم‌ها به شکل سابق وجود دارد، شرکت‌ها در نمایشگاه حاضر نمی‌شدند. او همانطور که لابه‌لای صحبت‌های خود بارها تاکید کرد، احتمال «اسنپ‌بک» را بسیار ناچیز می‌داند.
غلامرضا منوچهری، معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران نیز به‌عنوان دیگر مسوول نفتی حاضر در نمایشگاه، از امضای قرارداد توسعه و افزایش برداشت ۱۵ میدان نفتی و گازی در قالب ۷ قرارداد تا پایان شهریور امسال خبر داد. به گفته او در قالب این قراردادها حدود ۴۰ میلیارد دلار سرمایه جذب صنعت نفت کشور خواهد شد. مجموع اظهارات منوچهری نشان می‌داد که صنعت نفت برنامه‌های خود را بدون اینکه چندان منتظر تصمیم ترامپ باشد ادامه می‌دهد و ظرف سال‌های آینده صنعت نفت به‌عنوان موتور اشتغال‌زایی کشور عمل خواهد کرد. مشروح آنچه در حاشیه دومین روز نمایشگاه بین‌المللی نفت رخ داد در ادامه گزارش آمده است.
احتمال وقوع اسنپ‌بک بسیار ناچیز است
زمانی‌نیا که پیش از آنکه به‌عنوان شخصیتی نفتی شناخته شود، به سابقه طولانی‌اش در دیپلماسی کشور شهرت دارد، امکان وقوع اسنپ‌بک را بسیار کم می‌داند. با این‌حال تاکید می‌کند حتی در صورت بازگشت تحریم‌ها به شکل قبل، شرکت نفت به مسیر خود ادامه خواهد داد؛ هرچند که با مشکلات بیشتری روبه‌رو خواهد بود. معاون امور بین‌الملل وزیر نفت می‌گوید: تا زمانی برجام برای صنعت نفت زنده است که اول، بتوانیم نفت خود را بفروشیم و بازار خود را حفظ کنیم. دوم، عواید حاصل از بازار نفت را دریافت کنیم. سوم، تجهیزات لازم را خریداری کنیم و چهارم تامین مالی بین‌المللی پروژه‌های نفتی انجام شود. زمانی‌نیا افزود: در صورت برقرار بودن این چهار شرط برجام برای صنعت نفت معتبر است.
هنگامی که از زمانی‌نیا پرسیده شد به‌دنبال خروج ترامپ از برجام چه تغییری در میزان فروش نفت کشور صورت می‌گیرد، گفت: «ابتدا باید دید خارج شدن ترامپ از توافق چه معنایی برای نفت دارد.» معاون امور بین‌الملل وزیر نفت معتقد است که خروج آمریکا از برجام با بازگشت تحریم‌ها دو موضوع متفاوت است و مرزی بین این دو وجود دارد. او می‌گوید: «ممکن است خروج ترامپ به معنای بازگشت تحریم‌ها نباشد.
بین این دو فاصله‌ای است که ایران می‌تواند از آن استفاده کند.» به گفته او، نمی‌توان برآورد خیلی دقیقی از آنچه اتفاق خواهد افتاد داشت، اما بدترین سناریوی ممکن، بازگشت تحریم‌ها به‌شکل قبل از سال ۹۲ یا همان وقوع اسنپ‌بک خواهد بود. یعنی موضوعی که می‌تواند صادرات نفت کشور را به‌شدت کاهش دهد و مشکلات مالی را تشدید کند، اما او برای اینکه نشان دهد احتمال بازگشت تحریم‌ها به شکل قبل از برجام تا چه حد ناچیز است، تاکید کرد: «خیلی‌ها متعجب خواهند شد اگر بدترین سناریوی ۱۲ ماه مه اتفاق افتد.»
عربستان به دنبال برهم زدن بازار نفت ایران
او در بخش دیگری از اظهارات خود از احتمال تبانی آمریکا و عربستان برای افزایش قیمت نفت و محدود کردن بازارنفت ایران سخن گفت. به‌گفته زمانی‌نیا، در بازار نفت، هر کشوری که ظرفیت تولید بیشتری دارد توان و قدرت بیشتری نیز دارد. بنابراین اگر فرضیه تبانی آمریکا و عربستان درست باشد، این توان را از ظرفیت تولید خود به‌دست آورده‌اند. با این‌حال زمانی‌نیا بر این باور است که صنعت نفت ایران در طول ۴۰ سال گذشته مدام تحریم بوده، آب‌دیده شده است.
از این رو راه کارهای خلاقانه‌ای برای حفظ بازار نفت خود دارد. او در ادامه افزود: اگر این فرض که آمریکا و عربستان برای افزایش قیمت‌ها متحد هم شده‌اند، درست باشد، پس جنگی بر سر سهم بازار در‌حال وقوع است. به گفته زمانی‌نیا، «در جلسه بعدی اوپک درباره اینکه چه قیمتی برای نفت مناسب است، بحث و مذاکره خواهد شد.» زمانی‌نیا در پاسخ به این پرسش که موضع ایران در اوپک چگونه خواهد بود»، گفت: «باید صبر کرد و دید مسیر جلسه به چه شکل خواهد بود. ایران در شرایط عادی از تصمیمات اوپک پیروی می‌کند. اما همواره شرایط تولید و بازار خود را نیز در نظر می‌گیرد.»
معاون وزیر نفت در ادامه به سنگ‌اندازی‌های عربستان در بازار نفت اشاره کرده و می‌گوید: «مسوولان بازاریابی نفت ما بارها دیده‌اند که عربستان به دنبال برهم زدن بازار فروش نفت ایران است.» زمانی‌نیا می‌گوید: «سعودی‌ها همواره به دنبال مسوولان فروش نفت ایران هستند و هرجا ما قرار است بازاریابی کنیم با برخی اقدامات از جمله دادن تخفیف‌های قیمتی تلاش کرده جلوی فروش نفت ایران را بگیرند.» زمانی که از او پرسیده می‌شود که آیا عربستان در رسیدن به هدف «برهم زدن بازار نفت ایران» موفق بوده است، با اشاره به رکوردزنی صادرات نفت‌خام ایران در ماه آوریل می‌گوید: «آمار صادرات ما نشان می‌دهد تاکنون عربستان موفقیت چندانی در جذب مشتریان نفتی ایران نداشته است.» زمانی‌نیا در ادامه شرح مختصری از شرایط بازار نفت ایران داد.
او با بیان اینکه «نمی‌دانم مشتری جدید در مارس و آوریل داشته‌ایم یا نه»، افزود: آمار صادرات در آوریل رکورد زد و گمان می‌کنم این سطح صادرات در ماه مه حفظ خواهد شد. معاون امور بین‌الملل وزارت نفت، همچنین شرایط دریافت پول نفت را عادی توصیف کرد. به گفته او، در حال‌حاضر صد‌درصد پول حاصل از فروش نفت در اختیار کشور قرار می‌گیرد و پرداخت‌های بانکی را می‌توان به یورو دریافت یا به یورو تبدیل کرد. همچنین روز گذشته ایران و اسپانیا در حاشیه کارگروهی مشترک برای همکاری در صنایع نفت و گاز و انتقال فناوری تفاهم‌نامه امضا کردند.
بهار توسعه نفتی
معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران نیز ضمن تشریح آخرین وضعیت توسعه این شرکت، از امضای قریب‌الوقوع یک قرارداد نفتی و ۶ قرارداد دیگر تا پایان شهریور سال‌جاری خبر داد. منوچهری با اشاره به جذب ۴۰ میلیارد دلار در قالب این قراردادها، گفت: این برنامه‌ریزی با فرض به‌تاخیر انداختن حضور شرکت‌های غربی صورت گرفته است و در صورتی که شاهد حضور پررنگ این شرکت‌ها باشیم، قراردادهای بیشتری نیز به مرحله انعقاد خواهد رسید.
او همچنین اشاره‌ای به روند مذاکرات برای واگذاری توسعه میدان نفتی آزادگان که ظرف سه سال گذشته محل بسیاری از مناقشات بوده، داشت. منوچهری پیچیدگی‌های فرآیند توسعه میدان‌ها را یکی از عوامل زمانبر بودن روند مذاکرات برای انعقاد قرارداد هر میدان دانست و اعلام کرد: با سه گروه به منظور توسعه میدان آزادگان در حال مذاکره هستیم و البته برخی از شرکت‌های متقاضی توسعه این میدان که پیش‌تر ابراز تمایل کرده بودند، پای مذاکرات نیامدند.علاوه بر آزادگان او درخصوص روند توسعه برخی میادین نفتی و گازی کشور توضیحاتی ارائه داد.
این مقام مسوول درباره لایه نفتی پارس‌جنوبی با اشاره به پیچیده بودن میدان از لحاظ زمین‌شناسی و حساسیت‌های آن به لحاظ مشترک بودن میدان، گفت: تاکید داریم شرکتی توانمند در توسعه آن فعال شود تا به تولید تجمعی مدنظر متناسب با ظرفیت‌های میدان دست یابیم. منوچهری اظهارات مشابهی درخصوص میدان گازی کیش داشت.
او درباره این میدان می‌گوید: «مذاکرات برای توسعه این میدان ادامه دارد، میدان کیش ظرفیت‌های زیادی دارد و تاکید بر آن است که قرارداد توسعه آن با شرکتی بین‌المللی امضا شود.» منوچهری از میادین نفتی فلات قاره به‌عنوان نمونه‌ای از میادین کشور که به شدت با افت تولید مواجه است، یاد کرد. با این حال به گفته او، چهار پروژه رشادت، رسالت، سیری و فروزان در این حوزه نفت‌خیز کشور برای افزایش تولید در نظر گرفته شده که قرار است در قالب طرح‌های نگهداشت تولید به‌زودی اجرایی شود.
منوچهری همچنین از تداوم افزایش تولید در میدان گازی پارس‌جنوبی در سال‌جاری خبر داد. به گفته او در سال‌جاری معادل ۵ فاز استاندارد پارس‌جنوبی وارد مدار خواهد شد، از این‌رو در این حوزه با افزایش حداقل ۲۰۰ هزار بشکه‌ای تولید میعانات گازی مواجه خواهیم شد. به گفته معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت، تا پایان امسال تنها فاز ۱۱ و بخشی از فاز ۱۴ تکمیل نشده باقی خواهند ماند. منوچهری همچنین امضای قرارداد با شرکت ONGC هند برای توسعه میدان گازی فرزادB ظرف ۵ ماه آینده خبر داد.
اجرایی شدن قرارداد سه میلیارد دلاری خط لوله انتقال نفت جاسک دیگر پروژه‌ای است که در آینده نزدیک انجام خواهد شد. منوچهری با بیان این توضیحات اعلام کرد که این پروژه‌ها می‌توانند ده‌ها هزار شغل جدید در صنعت نفت کشور ایجاد کنند.معاون توسعه و مهندسی شرکت ملی نفت ایران علاوه بر حضور در بین خبر‌نگاران، صبح روز گذشته در نشست معرفی ۱۴ بلوک اکتشافی حاضر شد و به معرفی شاخص‌ترین فرصت‌های اکتشافی در ایران پرداخت. او گفت: چالش‌هایی از جمله تحریم نمی‌تواند مانع فعالیت‌های توسعه‌ای صنعت نفت در ایران شود. ما متوقف نخواهیم شد.
منوچهری اظهار کرد: ایران به‌عنوان کشوری که از ذخایر نفت و گاز بسیاری برخوردار است، جای کار بسیاری در حوزه اکتشاف دارد و از این‌رو درصددیم ۱۴ بلوک اکتشافی را در این نشست معرفی کنیم. وی در معرفی بلوک‌های اکتشافی از حوضه‌های رسوبی در مناطق زاگرس، ایران مرکزی، کپه‌داغ و مغان نام برد و افزود: شرکت ملی نفت ایران، معرفی بلوک‌های دیگری را نیز در برنامه آتی خود دارد. منوچهری همچنین به وجود ذخایر خوب هیدروکربوری در مناطق خلیج‌فارس و خزر اشاره کرد.
منوچهری همچنین به انجام فعالیت‌های توسعه‌ای مطلوب در غرب کارون اشاره کرد و افزود: شرکت ملی نفت ایران به دنبال تعامل با شرکت‌های داخلی و خارجی و کسب تجارب بیشتر است. شرکت‌های اکتشاف و تولید ایرانی در حال تقویت خود هستند و چالش‌های مختلف نمی‌تواند فعالیت‌های توسعه‌ای را در این شرکت متوقف کند.آنطور که اصغر هندی، مدیرعامل شرکت ملی اکتشاف خبر داده، برای اکتشاف این ۱۴ بلوک ۲/ ۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری از سوی شرکت‌های خارجی انجام شده است. آنها بر این باورند که حداقل ۴ بلوک از این ۱۴ بلوک امکان توسعه و واگذاری دارند.
- 19
- 5
