آمریکا هفته گذشته مجددا ادعای خود را مبنی بر به صفر رساندن صادرات ایران بعد از آغاز تحریم‌ها در اوایل نوامبر، تکرار کرد. اما برخی کارشناسان بر این باورند که ناوگان نفتکش ایران می‌تواند بخشی از صادرات نفت کشور را نجات داده و جریان صادرات نفت را حفظ کند.
به گزارش بلومبرگ، موسسه مشورتی اف‌جی‌ای(Facts Global Energy) اعلام کرده فشار تحریم‌های آمریکا موجب کاهش خرید مشتریان نفت ایران شده و ممکن است محموله‌های ارسالی ایران به مشتریانش تا اواسط سال ۲۰۱۹ به کمتر از یک میلیون بشکه در روز برسد که به معنای افت ۶۰ درصدی صادرات نفت کشور است. با این حال بعید به نظر می‌رسد آمریکا بتواند تمام صادرات نفت ایران را قطع کند، چراکه از سویی برخی کشورها از تحریم‌های آمریکا تبعیت نخواهند کرد و از سوی دیگر به گفته کارشناسان FGE ناوگان نفتکش ایران به تنهایی می‌تواند جریان صادرات نفت کشور را حفظ کرده و از توقف صادرات نفت‌خام و میعانات گازی کشور جلوگیری کند. بر اساس گزارش موسسه اف‌جی‌ای حمل محموله‌های ارسالی به چین توسط تانکرهای متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران در هفته‌های اخیر، نشان می‌دهد در صورت تغییر فرمت قراردادها و مالکیت کشتی‌ها، ایران می‌تواند روند صادرات نفت به خریداران خود را حفظ کند.
چین تحریم بیمه نفتکش‌ها را دور می‌زند
از زمان خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا از برجام، صادرات نفت ایران رو به کاهش گذاشته است. میزان صادرات نفت ایران در ماه مه یعنی پیش از اعلام خروج ترامپ از برجام حدود ۵/ ۲ میلیون بشکه در روز بوده است. پلاتس نیز در روزهای اخیر اعلام کرد که آمار ردگیری تانکرها و نفتکش‌ها نشان می‌دهد ایران در نیمه اول ماه جاری میلادی(آگوست) حدود ۶/ ۱ میلیون بشکه در روز نفت صادر کرده است.
برخی مشتریان نفت ایران در آسیا از جمله کره‌جنوبی و ژاپن که روابط دوستانه و عمیقی با آمریکا دارند ممکن است کل خرید نفت خود را از ایران را متوقف کنند. این دو کشور در مجموع حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه از ایران نفت و میعانات گازی خریداری می‌کردند. هند نیز هرچند در ابتدا مخالفت خود را با قوانین برون مرزی آمریکا اعلام کرد اما بعید است بتواند بیشتر از نصف جریان خرید نفت خود از ایران را حفظ کند.
این کشور در ماه مه حدود بیش از ۷۰۰ هزار بشکه از ایران نفت خریداری کرده بود. بنابر نظر کارشناسان اف‌جی‌ای، پالایشگاه‌های جنوب چین که درخواست آمریکا را برای توقف خرید نفت از ایران نپذیرفته‌اند، احتمالا خریداران اصلی نفت ایران در دوران تحریم‌ها خواهند بود. این کشور که بزرگترین مشتری نفت ایران محسوب می‌شود روزانه بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار بشکه از ایران نفت وارد می‌کند.
با این حال منع خرید نفت از ایران تنها بخشی از تحریم‌های دولت ترامپ علیه صادرات نفت کشور است. بخش دیگری از تحریم‌ها جلوگیری از بیمه کردن نفتکش‌هایی است که نفت ایران را حمل می‌کنند. با ممانعت شرکت‌های بیمه‌ای دنیا از بیمه نفتکش‌های حامل نفت ایران، شرکت‌های نفتکش نیز از جابه‌جایی نفت ایران خودداری می‌کنند. از این رو است که هفته گذشته خبری منتشر شد مبنی بر اینکه پالایشگاه‌های چینی قراردادهای بلندمدت خرید نفت از ایران را تغییر داده‌اند و از این پس نفت صادراتی ایران به این کشور توسط ناوگان شرکت ملی نفتکش جمهوری اسلامی ایران حمل می‌شود. رویترز با اعلام این خبر گفت این اقدام نشان می‌دهد چین همان‌طور که مقامات آمریکایی اعلام کرده بودند، قصد ندارد از تحریم‌ها تبعیت کند.
اف‌جی‌ای با فرض اینکه پس از به اجرا در آمدن تحریم‌ها، صادرات نفت ایران به یک میلیون بشکه کاهش یابد و بخش عمده این نفت به چین صادر شود تاکید می‌کند ایران می‌تواند به راحتی کل صادرات نفت خود را از طریق ناوگان تانکری داخلی انجام دهد. این موسسه مشورتی اعلام کرده در ماه جولای و دو هفته نخست ماه آگوست، تمام صادرات نفت ایران به چین توسط تانکرهای ایرانی انجام شده است. چینی‌ها همچنین شرایط قراردادهای خرید نفت را به تحویل در ساحل خود تغییر داده‌اند تا ریسک ناشی از حمل نفت ایران را به حداقل برسانند.
بحران انبار میعانات گازی
بر اساس برآورد موسسه اف‌جی‌ای، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، حدود نیمی از کل ۵/ ۲ میلیون بشکه صادرات نفت خام و میعانات ایران توسط نفتکش‌های داخلی انجام گرفته است. با توجه به اینکه هر سفر دریایی از ایران به چین به‌طور متوسط یک ماه طول می‌کشد، بنابراین می‌توان گفت ایران در حال حاضر تنها از حدود ۳۰ درصد از ظرفیت تانکری خود برای حمل محموله‌های نفتی‌اش استفاده می‌کند. شرکت ملی نفتکش ایران ظرفیت حمل بیش از ۱۲۰ میلیون بشکه نفت و شرکت کشتیرانی ایران نیز ظرفیت حمل مجموعا ۷ میلیون بشکه نفت را دارد.
اما موضوعی که می‌تواند مانع از استفاده حداکثری ایران از ظرفیت ناوگان نفتکش کشور شود، به تحریم خرید میعانات‌گازی ایران باز می‌گردد. در واقع در دور جدید تحریم‌های آمریکا کشورها از خرید میعانات‌گازی نیز منع شده‌اند. این در حالی است که در دور قبلی تحریم‌ها فشار کمتری برای جلوگیری از فروش این ماده وجود داشت. اما از آنجا که میعانات‌گازی یک نوع نفت بسیار سبک است که هنگام تولید گاز به دست می‌آید، مانند نفت خام با کاهش خرید
نمی‌توان تولید آن را کاهش داد. کره‌جنوبی بزرگترین خریدار میعانات گازی ایران است و براساس آمارهای گمرک این کشور سال گذشته بیش از ۵۵ درصد از میعانات‌گازی کشور را خریداری کرده است. براساس آمارهای رسمی وزارت نفت، متوسط میزان صادرات میعانات گازی کشورمان در سال گذشته، ۴۲۸ هزار بشکه در روز بوده است. براساس گزارش پلاتس، میزان واردات میعانات‌گازی کره‌جنوبی از ایران در هفت ماه اول امسال حدود ۳۱۰ هزار بشکه در روز بوده است که افت بیش از یک سوم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.
موسسه FGE گفته، به دنبال کاهش شدید خرید میعانات‌گازی، ایران مجبور خواهد شد روزانه حدود ۱۴۰ هزار بشکه از میعانات تولیدی در پارس‌جنوبی را روی دریا ذخیره کند. بر این اساس، ممکن است ۹۸ میلیون بشکه از ظرفیت کشتیرانی ایران برای ذخیره‌سازی میعانات مورد استفاده قرار گیرد. سه شرکت بزرگ در کره‌جنوبی خریدار میعانات گازی ایران محسوب می‌شوند. این شرکت‌ها به دنبال جایگزینی میعانات‌گازی ایران با محصولات قطر، لیبی، استرالیا و حتی نفت سبک آمریکا هستند. این شرکت‌ها میعانات گازی را به نفتا تبدیل کرده و از آن به‌عنوان خوراک در واحدهای پتروشیمی استفاده می‌کنند. از این رو آنها همچنین می‌توانند به جای میعانات گازی، نفتا نیز خریداری کنند.
- 9
- 6
