علل تشدید خسارات سیل در سیستان و بلوچستان

مصطفی فدایی فر، رئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب در گفتگو با مهر تغییرات الگوی آب و هوایی را یکی از دلایل مهم و تأثیرگذار بر وقوع سیلاب اخیر در استان سیستان و بلوچستان دانست و گفت: در نتیجه تغییر الگوی آب و هوایی در کل دنیا که ایران نیز از آن بی نصیب نبوده است، شاهد برهم خوردن تعادل در نوع، میزان و زمان بارندگی‌ها هستیم. به این ترتیب که نوع بارندگی‌ها از سمت بارش برف به باران تغییر یافته است. از سویی دیگر میزان بارندگی‌ها شدید و خشکسالی‌های شدید را در مقابل شاهد هستیم. این در حالی است که پراکندگی این بارش‌ها در فصول مختلف سال از تعادل خارج شده است و به طور یکنواخت نیست.

جز سدها سایر سازه‌ها در برابر سیل مقاوم نیست

وی افزود: یکی از دلایلی که سیلاب‌ها در ایران خسارات قابل توجهی در پی دارد این است که متأسفانه برنامه ریزی های انجام شده برای انجام اقدامات لازم را به طور تمام و کمال اجرا نمی‌کنیم. به طور مثال با وجود اینکه اخیراً در کشور سیلابی را در استان گلستان، خوزستان، لرستان، شیراز و … تجربه و اقدامات لازم در بخش لایروبی را کلید زدیم اما تا انتها به سرانجام نرساندیم و نیمه کاره رها کردیم.

به گفته این کارشناس حوزه سیلاب، سدهای بزرگ کشور مناسب برای تحمل سیلاب‌ها ساخته شده است، اما سایر سازه‌ها از جمله پل‌ها، خطوط راه آهن، ساختمان‌ها و … برای تاب آوری مقابل سیلاب طراحی نشده است بنابراین حین وقوع چنین رخدادی آسیب قابل توجهی را متحمل می‌شویم.

کاهش فرورفت آب در زمین

فدایی فرد یکی دیگر از دلایلی که خسارات سیلاب را تشدید می‌کند، تجاوز به حریم رودخانه‌ها، مراتع و تالاب‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: از آنجایی که فشار زیادی در برداشت از آب‌های زیرزمینی وارد کرده‌ایم، شاهد نشست زمین و کاهش جذب سفره‌های زیر زمینی هستیم. بنابراین میزان فرورفت آب در زمین کاهش یافته است.

رئیس کمیته تخصصی ارزیابی سیلاب درباره تأثیر تالاب‌ها در مدیریت سیلاب گفت: در برخی موارد پایانه‌های آبی در دریاها و دریاچه‌ها را شاهد هستیم. تالاب‌ها پایانه‌های میان راهی هستند که با تجمع آب در آنها شاهد احیای زیست محیط در منطقه هستیم که در نتیجه به دلیل ایجاد رطوبت هوا، پوشش گیاهی نیز توسعه یافته و فرورفت آب در زمین از افزایش می‌دهد.

آب‌هایی که به هدر می‌رود

وی ادامه داد: سیل در صورت مدیریت صحیح یک نعمت است و ما باید روش‌های استفاده از آب‌های سطحی را به کار بگیریم. به طور مثال در استان گیلان ٣ میلیارد متر مکعب آب سطحی در سال بدون استفاده راهی دریا می‌شود و عملاً نمی‌توان از آن استفاده‌ای کرد.