سه‌گانه تردید در بورس تهران

معاملات بورس تهران در یکشنبه هفته جاری در فضایی محافظه‌کارانه دنبال شد و شاخص کل در این روز عقبگردی ناچیز را به نمایش گذاشت. تنزل قابل ملاحظه ارزش معاملات خرد را می‌توان یکی از مهم‌ترین‌ نشانه‌های این فضای احتیاطی برشمرد. در عین حال، سرنوشت نامعلوم مذاکرات تجاری چین و آمریکا در آستانه اتمام ضرب‌الاجل دولت ترامپ، موجی از نگرانی را در بازار جهانی به وجود آورد و قیمت‌ها را تحت فشار گذاشت که تبعات آن در تردید معامله‌گران بورسی طی دادوستدهای دیروز انعکاس پیدا کرد.

همچنین تداوم نگرانی‌های سیاسی تاثیرگذار بر اقتصاد کلان کشور و در نهایت نیمه تعطیل بودن هفته جاری، عواملی بودند که تردید بیشتر سهامداران را نسبت به روند کوتاه‌مدت قیمت سهام برانگیختند.

 نگاه بازار جهانی به مذاکرات تجاری

قیمت جهانی مواد خام در هفته گذشته شاهد موج صعودی نسبتا قدرتمندی بود. رشد قابل‌توجه بهای نفت، فلزات و همچنین صعود نسبی قیمت برخی محصولات پتروشیمی در بازارهای آسیای شرق سهام وابسته دربورس تهران را به تحرک واداشت و طی آخرین روزهای کاری هفته قبل شاهد استقبال سهامداران خرد از سهام وابسته بودیم که در این میان، سهام گروه فلزات رنگین اعم از مس، روی و سرب جالب توجه بود. در این برهه زمانی، اظهار نظر ترامپ نسبت به مذاکرات با چین خوشبینانه بود و معتقد بود که به زودی به توافق تجاری دست خواهند یافت. امری که راه فلزات جهانی را در مسیر افزایش قیمت هموارتر کرد.

طی سه جلسه معاملات پایانی هفته گذشته که بازار جهانی و بازار سهام به‌صورت همزمان در حال کار بودند، افزایش قیمتفلزات پایه، نقدینگی بیشتری را به سوی سهام گروه فلزات سرازیر کرد. به‌طوری‌که طی این مدت، بیشترین خرید صورت گرفته از جانب سهامداران حقیقی در گروه فلزات رقم خورد. با این حال، مذاکرات تجاری واشنگتن در هفته گذشته نتیجه خاصی را در پی نداشت و به همین دلیل ادامه گفت‌وگوها به پایان هفته پیش رو موکول شد. دو طرف در تلاش هستند پیش از مهلت سه ماهه تعیین شده که یکم مارس به سر می‌رسد، به توافق دوجانبه‌ای دست پیدا کنند. در غیر این صورت تعرفه‌های آمریکا بر واردات ۲۰۰ میلیارد دلاری از چین از ۱۰ درصد، به ۲۵ درصد افزایش خواهد یافت. امری که بار دیگر بازارهای جهانی را دستخوش تغییراتی منفی خواهد کرد.

از این‌رو، با بی‌نتیجه‌ ماندن مذاکرات در پی نزدیک شدن به موعد در نظر گرفته شده، به همراهی ارتقای شاخص دلار به بیشترین سطح سالانه خود، بازارهای جهانی با روندی منفی به کار خود پایان دادند.

 بورس هفتگی در سه قاب

معاملات روز یکشنبه مطابق پیش‌بینی اغلب فعالان بازار پی گرفته شد. در هفته‌های ماقبل بازار بر خلاف انتظار بسیاری از کارشناسان و معامله‌گران عمل می‌کرد اما در این هفته شاهد انطباق حرکت بازار با پیش‌بینی‌ها دست‌کم طی معاملات روز یکشنبه هستیم.

در نظرسنجی هفتگی سایت تحلیلی «دنیای بورس» و چشم‌انداز حرکت آن طی روزهای آتی نظرات متفاوتی وجود داشت که اکثریت آنها انتظار کم‌نوسان شاخص را داشتند. به‌طور مشخص ۷۵ درصد از کارشناسان شرکت‌کننده در نظرسنجی برای شاخصکل طی هفته پیش رو روند کم‌نوسانی را پیش‌بینی کرده‌اند. به اعتقاد این گروه از فعالان بازار در هفته‌های نیمه تعطیل به‌طور عمومی مشارکت در بازار کاهش می‌یابد که افت ارزش معاملات و نوسان کم‌دامنه قیمت سهام را موجب می‌شود. کارشناسان بازار ضمن توجه به اثرات رونمایی از کانال مالی اروپا و ایران، اجرای مشروط آن را عامل بازدارنده‌ای در جهت رشد تقاضای سهام عنوان کردند.

از این رو تا زمانی که سیطره ابهام بر عوامل کلان اثرگذار بر اقتصاد سایه انداخته باشد، سهام بنگاه‌های کوچک‌تر در معرض توجه سهامداران باقی خواهد ماند. جالب توجه است که ۵۳ درصد از سهامداران نیز متفق با اکثر کارشناسان رای به نوسان اندک شاخص سهام دادند و فضای نیمه تعطیل هفته جاری را عامل کاهش ارزش معاملات و تغییرات ناچیز قیمت‌ها خواندند.

از سوی دیگر، از میان کارشناسان و معامله‌گرانی که در این نظرسنجی شرکت داشتند، ۲۵ درصد از کارشناسان مسیر حرکت شاخص کل سهام را صعودی پیشبینی کردند. این دسته از تحلیلگران خوشبین نسبت به وضعیت بورس، بهبود قیمت‌ها در بازارهای جهانی را از جمله دلایل اصلی حمایت از سهام شرکت‌های کالایی اعلام کردند. از نگاه این گروه از فعالان بازار، رشد تدریجی نرخ دلار در سامانه نیما به بازگشت توجهات به سوی سهام صادرات‌محور خواهد انجامید. کارشناسان اثر این دو عامل بنیادی را در کنار رونمایی از بسته تجاری اروپا، به‌عنوان نشانه‌‌ای از کمتر شدن نگرانی سیاسی – حداقل در کوتاه‌مدت، را مثبت ارزیابی کرده‌اند.

همچنین ۲۶ درصد از معامله‌گران شرکت‌کننده در نظرسنجی مزبور با این دسته از کارشناسان اتفاق نظر داشتند و معتقد بودند که موج ناشی از افزایش قیمت دلار و کالاهای جهانی، در روزهای آتی نیز ادامه خواهد داشت که قیمت سهام را دستخوش تغییرات مثبتی خواهد کرد. در نهایت، پنج درصد از کارشناسان و ۲۱ درصد از معامله‌گران چشم‌اندازی نزولی را برای شاخص کل سهام متصور شدند. تحلیلگران عوامل سیاسی و افزایش نگرانی‌ها را عامل اصلی فشار بر قیمت سهام معرفی کردند.

از سویی، معامله‌گران با توجه به این بستر نامطمئن بازار، تمایل بیشتری به کسب سود در کوتاه‌مدت پیدا می‌کنند. از این رو، افزایش تقاضا در هر سهمی هرآن ممکن است با کوچک‌ترین عامل تهدیدکننده متوقف و روندی نزولی را در پیش بگیرد.

 نگاهی به روند بازار

بازار سهام، معاملات ماه جاری را در حالی آغاز کرد که روندی صعودی برای شاخص کل آن پیش‌بینی شده بود. با این حال، پس از گذشت سه هفته، به‌‌رغم انتظارات مثبتی که از داد و ستد سهام وجود داشت، شاخص اصلی بازار به حرکت منفی و کم‌نوسان خود ادامه داد. امری که خود عامل کاهش انگیزه و مشارکت و در نتیجه افت ارزش معاملات شد. معاملات یکشنبه هفته جاری نیز با قرار گرفتن این روز بین تعطیلات رسمی، در فضایی منفعل و کم‌نوسان سپری شد.سهام گروه پتروشیمی در این روز، با آنکه مقصد اصلی نقدینگی بود، رشد اندک شاخص را تجربه کرد.

امری که در نتیجه سبقت عرضه از تقاضا، به محض رشد قیمت در شمار زیادی از سهام پتروشیمی رقم خورد. صنعت فلزات اساسی نیز که طی آخرین روز معاملاتی هفته پیش تحت تاثیر افزایش قیمت‌های جهانی از استقبال فعالان بازار برخوردار شدند، دچار افت تقریبا دسته‌جمعی قیمت شدند. نگرانی‌ها در رابطه با اوج‌گیری دوباره جنگ تجاری که افت مجدد قیمت‌های جهانی فلزات را در پی داشت به توقف حرکت قیمت وابستگان بورسی انجامید. در این میان، ابهام در مورد تصمیمات ترامپ و تداوم نگرانی‌ها از رکود اقتصاد جهانی به افت قیمت سهام گروه فلزات دامن زد.

الگوی مشابهی در معاملات گروه فرآورده‌های نفتی و همچنین بانک‌ها نیز تکرار شد که مهر تاییدی بر افق دید کوتاه‌مدت بسیاری از اهالی بازار و تردید آنها نسبت به گروه خاصی از سهام بود. از این‌رو، در میان نمادهایی که تاثیر شگرف فزاینده‌ای بر شاخص کل سهام داشتند، تنها سهم پتروشیمی پارس دیده می‌شد که حدود ۳۲ واحد به شاخص افزوده بود. در حالی‌که سهام گروه مپنا، رتبه نخست فهرست نمادهای موثر بر شاخص را با حمایت ۵۶ واحدی به خود اختصاص داد.

در مقابل، اثرات منفی ناشی از مازاد عرضه در سهام توسعه معادن و فلزات، فولاد مبارکه اصفهان و نیز پالایش نفت اصفهان در مجموع بالغ بر ۱۱۴ واحد شاخص کل را تحت فشار قرار داد.با این حال، سهام شرکت‌های کوچک‌تر بازار با فراغ خاطر بیشتری معامله شدند. متوسط قیمت در سهام سیمانی روندی تماما افزایشی را در طول روز طی کرد که حتی در این میان تعدادی از نمادهای سیمانی در سقف قیمت روزانه خرید و فروششدند. بیشترین رشد شاخص روزانه نیز به ترتیب به صنعت زغال‌سنگ،‌ محصولات کاغذی و همچنین محصولات چوبی اختصاص یافت که از جمله صنایع تک‌سهمی بورس یاد می‌شوند.

 همگام با بازیگران بازار

معاملات دومین روز هفته جاری بازار سهام با تغییر مالکیت بخش عمده سهام به نفع معامله‌گران حقوقی خاتمه یافت. طی این فرآیند، نزدیک به ۸۶ میلیون سهم به ارزش بیش از ۴۱ میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران حقیقی به سبد سهام حقوقی‌ها جابه‌جا‌ شد. سهم کربن ایران که برای چهارمین روز کاری متوالی نزدیک به سقف قیمت معاملات روزانه داد و ستد شد، بیشترین توجه سهامداران عمده را به خود جلب کرد که در راستای آن بیشترین خرید این دسته از سهامداران نیز در نماد «شکربن» اتفاق افتاد که بیش از ۱۷ میلیارد تومان محاسبه شد.

نمادهای معاملاتی «وبلمت» و «لوتوس» نیز همچنان که در معاملات روز چهارشنبه جزو اولویت‌های معامله‌گران حقوقی بودند، روز یکشنبه نیز در معرض توجه آنها قرار گرفتند. دو نماد مزبور در مجموع خالص خرید حدود هفت میلیارد تومانی سهامداران حقوقی را در اختیار گرفتند. در میان صنایع نیز، بیشترین حمایت صورت‌گرفته از جانب حقوقی‌ها در صنعت بانک‌ها رقم خورد. در ادامه بیشترین خرید بازیگران عمده در صنایع فلزات اساسی، محصولات پالایشی و همچنین پتروشیمی صورت گرفت. در آن سوی بازار، ترجیح نخست سهامداران حقیقی برای دومین روز کاری پی در پی متوجه نماد «های‌وب» شد. سهام «رتکو» و همچنین «وخاور» انتخاب‌های بعدی این دسته از معامله‌گران را تشکیل دادند. در نهایت تغییر مالکیت صورت‌گرفته در سه نماد بورسی یاد‌شده کمتر از چهار میلیارد تومان برآورد شد. مرور صنایع نیز حاکی از آن بود که متوسط خرید سهامداران حقیقی تنها در پنج صنعت مثبت بود.

با توجه به تک‌سهمی بودن «های‌وب»، بیشترین خرید سهامداران خرد در صنعت اطلاعات و ارتباطات رقم خورد. صنایع مواد دارویی و همچنین خودرو ساخت قطعات نیز جزو پنج صنعتی بودند که تحت حمایت فعالان حقیقی بازار معاملات خود را به سرانجام رساندند.

مینا افروزی