سردترین ماه دلار در میانه تابستان

سردترین ماه دلار در گرمای سوزان مرداد رقم خورد. در آخرین روز مردادماه، شاخص ارزی ۲۰ تومان از ارزش خود را از دست داد تا روی قیمت ۱۱ هزار و ۶۴۰ تومان به کار خود پایان دهد. نوسان کم آخرین روز بازار نشانه‌ای کلی از ماهی بود که معامله‌گران در آن به سر بردند: سرد و کم‌رمق با معاملات محدود؛ ولی نشانه آماری مهمتری که خبر از ماه سرد دلار می‌داد، انحراف معیار این ارز بود که در مردادماه به ۱۶۷ تومان رسید: کمترین میزان از اسفند ۹۶. انحراف معیار شاخصی است که نشان می‌دهد داده‌ها چه میزان پراکندگی نسبت به میانگین دارند.

در ماهی که دلار تغییرات قیمتی کمی داشت، بازدهی این ارز نیز علامت منفی را رو‌به‌روی خود دید، هر چند که میزان آن از تیرماه کمی کمتر شده بود. شاخص ارزی در پنجمین ماه سال، ۵ درصد از ارزش خود را از دست داد تا سومین بازدهی منفی را برای خود رقم بزند.

این ارز در ماه‌های خرداد و تیر به ترتیب، ۶/ ۵ و ۶/ ۸ درصد از ارزش خود را از دست داده بود. به گفته فعالان، عامل اصلی کاهش نوسانات بازار و ادامه روند منفی آن، نبود تقاضای اثرگذار در بازار و عرضه متناسب بازارساز بود. بازارساز در مردادماه به دنبال آن نبود که چون ماه‌های پیش قیمت را به شدت نزولی کند و بیشتر سعی کرد که قیمت در یک بازه مشخص تثبیت شود؛ شاید این مهم‌ترین عاملی بود که زمینه‌ساز به ثبت رسیدن کمترین انحراف معیار این ارز در ۱۷ ماه گذشته شد. مهم‌ترین نشانه‌ای که خبر از این می‌داد که بازارساز به دنبال شدت بخشی به افت قیمت‌ها نیست، روند قیمت‌گذاری دلار در صرافی‌های بانکی بود که بیشتر روی عدد ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومانی جا خوش کرده بود، آن هم در زمانی که قیمت بازار آزاد زیر این عدد جا‌به‌جا می‌شد.

در بازار موازی ارز، سکه تمام تا حدی توانست در برابر نوسانات کاهشی دلار مقاومت کند و در این ماه، تنها ۸/ ۱ درصد افت قیمت را تجربه کرد؛ آن هم در شرایطی که شاخص ارزی ۵ درصد از ارزش خود را از دست داده بود و سکه نیز در تیرماه بالای ۱۰ درصد کاهش قیمت را به چشمان خود دیده بود. بخش زیادی از مقاومت سکه در مردادماه در برابر نشانه‌های کاهشی ناشی از افزایش بهای اونس در بازارهای جهانی بود که حتی در مقاطعی به بالای هزار و ۵۴۰ دلار نیز رفته بود. البته باید به این نکته اشاره کرد که سکه اگر به‌طور کامل افزایش اونس را در خود حل کرده بود، ظرفیت آن را داشت که در مردادماه حتی بازدهی مثبت را نیز به ثبت برساند؛ ولی سکه با احتیاط به افزایش اونس واکنش نشان داد و از آن تنها به‌عنوان ضربه‌گیر در مقابل افت دلار استفاده کرد.

کاهش ۶۰ درصدی نوسان طی یک ماه

قیمت دلار در مردادماه به مراتب نوسانات کمتری را نسبت به ماه اول تابستان تجربه کرد. محاسبات نشان می‌دهد که انحراف معیار شاخص ارزی در مردادماه به ۱۶۷ تومان رسیده است که ۶۰ درصد کمتر از میزان ۴۲۴ تومانی تیرماه است. بررسی‌های عددی نیز حاکی از نوسان پایین‌تر در پنجمین ماه سال است. دلار دو ماه پیش در بازه ۱۱ هزار و ۷۰۰ تا ۱۳ هزار و ۳۵۰ تومان نوسان کرده بود که نشان می‌دهد فاصله سقف و کف قیمت در حدود هزار و ۶۵۰ تومان بوده است. ماه گذشته این ارز در دامنه ۱۱ هزار و ۶۴۰ تا ۱۲ هزار و ۵۵۰ تومان تغییرات خود را انجام داد و فاصله بیشترین و کمترین قیمت به زیر هزار تومان رسید. بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد که میزان انحراف معیار دلار در مردادماه حتی در ۱۶ ماه پیش از آن سابقه نداشته است. در واقع آخرین بار اسفند سال ۹۶ بود که این ارز نوسان کمتر و انحراف معیار ۱۳۲ تومانی را به ثبت رسانده بود.

آمارها نشان می‌دهد پس از آن تاریخ کم‌کم میزان نوسانات شدت بیشتری گرفت تا در شهریور و مهرماه ۹۷ به مقادیری رسید که در تاریخ تغییرات قیمتی دلار بی‌سابقه بود. انحراف معیار دلار در شهریورماه به هزار و ۳۰۴ تومان رسید و در مهرماه روی عدد هزار و ۱۲۷ تومان قرار گرفت. پس از ماه اول پاییز ۹۷ به تدریج دامنه نوسانات قیمتی کاهش پیدا کرد تا اینکه پس از آذر سال گذشته بازار دیگر هرگز انحراف معیار بالای ۵۰۰ تومان را تجربه نکرد و در نهایت نیز در مرداد ۹۸ به سطح نوسانی بازگشت که در اسفند ۹۶ در آن قرار داشت. منتها تفاوت اینجاست که آن زمان بازار در کانال ۴ هزار تومانی قرار داشت و این بار بین دو کانال ۱۱ و ۱۲ هزار تومانی در رفت و آمد است. از آن زمان تا مرداد امسال، ارزش دلار حدود ۳ برابر افزایش پیدا کرده است.

دو نیمه متفاوت دلار در مردادماه

دلار در مردادماه دو نیمه کاملا متفاوت را پشت سر گذاشت: نیمه اول که با شیب کاهشی تندی همراه بود و نیمه دوم که بیشتر صرف تثبیت قیمت در یک دامنه محدود شد. قیمت دلار در ۱۶ روز ابتدایی مردادماه در بازه ۱۱ هزار و ۸۸۰ تومان تا ۱۲ هزار و ۵۵۰ تومان نوسان کرد؛ ولی در ۱۵ روز بعدی ماه، در بازه ۱۱ هزار و ۶۴۰ تا ۱۱ هزار و ۹۵۰ تومان زندانی شد. بررسی انحراف معیار نیز نشان می‌دهد ۱۶ روز ابتدایی مردادماه به مراتب نوسانی‌تر از نیمه‌دوم مردادماه بوده است. دلار در ۱۶ روز ابتدایی مرداد انحراف معیار حدود ۱۲۰ تومانی را ثبت کرد، حال آنکه در نیمه دوم ماه، این میزان به حدود ۶۰ تومان رسید.

به عبارت دیگر می‌توان گفت، در نیمه اول ماه پنجم سال، بازارساز بیشتر تمایل داشت که قیمت را با یک شیب تند به کانال ۱۱ هزار تومانی ببرد، ولی پس از آن هدفی که دنبال کرد تثبیت دلار در کانال یاد شده و مدیریت تغییرات قیمتی دلار به منظور حفظ آرامش بازار بود.  کاهش تمایل بازارساز برای فشار بیش از اندازه به قیمت را در بازدهی مردادماه نیز می‌توان مشاهده کرد. این ارز در مرداد ۵ درصد از ارزش خود را از دست داد، حال آنکه در تیرماه بالای ۸ درصد از ارزش خود را از دست داده بود.