۱۰ رشته زیرخاکی

 اسم تحصیلات دانشگاهی که به میان می‌آید، تصور داوطلبان و حتی خانواده‌هایشان این است که حتما باید در تعداد محدودی از رشته‌ها که  غالبا هم پزشکی و مهندسی را شامل می‌شود، فارغ‌التحصیل شوند تا بتوانند از طریق مدرک دانشگاهی‌شان درآمدزایی داشته باشند؛ موضوعی که باعث شده طی سال‌های اخیر تعداد داوطلبان علوم تجربی فاصله معناداری با سایر گروه‌ها داشته باشند. «۶۳۷ هزار نفر در گروه علوم تجربی، ۱۶۴ هزار نفر در گروه ریاضی و فنی و ۲۸۲ هزار نفر در علوم انسانی برای کنکور ۹۸ ثبت‌نام کرده‌اند»، آماری که نشان می‌دهد تصور جامعه از بازار کار صرفا به برخی حوزه‌ها محدود شده و همین نگاه باعث می‌شود حتی اسم برخی رشته‌ها هم به گوش داوطلبان نرسیده باشد، رشته‌هایی که اتفاقا به خاطر عدم‌تربیت نیروی انسانی کافی در آنها، سرعت جذب فارغ‌التحصیلان‌شان بسیار بیشتر از رشته‌هایی مانند پزشکی و امثال آنهاست.

اما عدم‌آشنایی با این رشته‌ها باعث شده داوطلبان هیچ‌گونه شناختی نسبت به بازار کار این رشته‌ها هم نداشته باشند و تصور این موضوع که با تحصیل در رشته‌های گمنام دانشگاهی هم می‌توانند برای خود منبع درآمدی دست و پا کنند، غیرقابل باور است. در این گزارش و به بهانه آغاز ثبت‌نام کارشناسی ناپیوسته دانشگاه آزاد اسلامی، به معرفی ۱۰ رشته کم‌طرفدار اما تضمین‌کننده شغل دانشجویان پرداخته‌ایم. داوطلبانی که می‌خواهند در این رشته‌ها تحصیل کنند کافی است با مطالعه دفترچه انتخاب رشته کارشناسی ناپیوسته و بدون آزمون دانشگاه آزاد از واحدهای ارائه‌کننده این رشته‌ها آگاه شوند.

۱ مهندسی ابزار دقیق

این رشته که شاید اسم آن کمتر به گوش داوطلبان رسیده باشد، یکی از زیرشاخه‌های مهندسی کنترل محسوب می‌شود که این روزها جزء نیازهای اصلی صنایع است؛ رشته‌ای که فارغ‌التحصیلان آن با بهره‌گیری از ابزارهای اندازه‌گیری به کنترل کمیت‌های فیزیکی می‌پردازند. داوطلبانی که می‌خواهند در این رشته تحصیل کنند از آنجا که با سنسورهای الکترونیکی زیاد سروکار خواهند داشت، در اصل با رشته برق و الکترونیک نیز تا حدودی آشنا می‌شوند. درحقیقت این رشته به صورت گسترده به طراحی و کنترل سیستم‌های صنعتی نظیر سنسورها، ترانسمیترها، دستگاه‌های اندازه‌گیری و کنترل‌کننده‌ها می‌پردازد.

۲ ایمنی صنعتی

به مجموعه تدابیر، اصول و مقرراتی که با به‌کارگرفتن آنها می‌توان نیروی انسانی و سرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیط‌های صنعتی محفوظ کرد، ایمنی صنعتی گفته می‌شود. این رشته تلفیقی از سه رشته بهداشت حرفه‌ای، مدیریت صنعتی و مهندسی صنایع است و دانشجویانی که از این رشته فارغ‌التحصیل می‌شوند، می‌توانند در دو زمینه ایمنی فنی و بهداشت صنعتی وارد بازار کار شده و به فعالیت بپردازند. درحقیقت وظیفه آنها اندازه‌گیری مقاومت زمینی و ارائه طرح و محاسبه سیستم اتصال زمین، طراحی و محاسبه سیستم‌های اعلام و اطفای حریق، طراحی و محاسبه مدارهای حفاظتی الکتریکی، طراحی و محاسبه حفاظ‌های مکانیکی در کلیه دستگاه‌های صنعتی و حتی غیرصنعتی است و به همین دلیل بازار کار گسترده‌ای در اختیار آنها قرار دارد.

۳ فوتونیک

فوتونیک علمی است که گستره آن شامل ایجاد، انتشار، انتقال، مدولاسیون، سوئیچینگ، تقویت و آشکارسازی نور می‌شود، البته شاید تا پیش از اختراع لیزر این علم چندان در دنیا شناخته شده نبود، اما امروزه با توجه به رشد و تنوع لیزرها و همچنین ساخت فیبرهای نوری، این رشته دانشگاهی رشد قابل‌ملاحظه‌ای داشته است، اما همچنان به دلیل تازگی می‌تواند یکی از رشته‌های پردرآمد برای دانشجویان باشد. رشته فوتونیک دارای گرایش‌های فیزیک، الکترونیک، مخابرات و زمینه‌های نظری و تجربی است و اتفاقا در هر سه حوزه آن بازار خوبی برای فارغ‌التحصیلان وجود دارد؛ هرچند شاید در کشور ما بیشتر زیرشاخه مخابرات آن بازار کار تضمین‌شده‌ای داشته باشد، اما این بدان دلیل نیست که اگر دانشجویی بخواهد در دو گرایش دیگر این رشته تحصیل کند، نمی‌تواند به منبع درآمدی دست پیدا کند.

۴ مهندسی ورزش

مهندسی ورزش تخصصی است که در آن طراحی عناصر، فضاها و اماکن ورزشی ازقبیل کف‌پوش‌ها، فضا، نور و صداگیری و... از یک‌سو و شناسایی نکات مهم در تحلیل و طراحی ابزار جدید، از سوی دیگر موردتوجه قرار می‌گیرد. تجهیزات ورزشی غالبا جزئی از بدن انسان تلقی می‌شود. به‌عبارت دیگر ورزش به‌عنوان مجموعه‌ای خاص از حرکات مهارتی انسانی است. پیشرفته‌ترین ابزارهای سنجشی و تصحیحی، یعنی سیستم‌های تحلیل حرکت، در اصل سینماتیک بدن ورزشکار را شناسایی می‌کنند و به‌دنبال آن تبادلات نیرویی نیز از طریق سکوهای نیرویی مورد ارزیابی قرار گرفته تا تواما توصیف دینامیک حرکت را در اختیار متخصصان بیومکانیک و بیودینامیک ورزش قرار دهند؛ در این راستا نه‌تنها اطلاعات دقیق تربیت‌بدنی بلکه دانش کامل اصول فنی و مهندسی را دارد و به همین دلیل امروزه رشته مهندسی ورزش یکی از رشته‌های کاربردی در حوزه تربیت‌بدنی محسوب می‌شود.

۵ امور اداری

فارغ‌التحصیلان این رشته دانشگاهی از آنجا که باید با کلیه واحدهای سازمان در ارتباط باشند، همیشه می‌توانند برای خود کار دلخواه‌شان را در اداره پیدا کنند، رشته‌ای که دربرگیرنده طبقات مشاغلی است که متصدیان آنها تحت‌نظارت مقام مافوق در بررسی‌های مربوط به بهبود مدیریت کارشناسان امور اداری را طبق روش‌های تعیین‌شده کمک می‌کنند.

بخش امور اداری از فعال‌ترین بخش‌های یک شرکت محسوب می‌شود، فارغ‌التحصیلان رشته امور اداری می‌توانند در شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، خصوصی، بانک‌ها، بیمه، گمرک، شهرداری، هتل‌ها، کشتیرانی، دفاتر خدماتی و بازرگانی و... مشغول به‌کار شوند.

۶ هوش مصنوعی

هوش مصنوعی که جزء گرایش‌های کامپیوتر است، از آن رشته‌هایی است که نیازی به معرفی ندارد و با توجه به رشد تکنولوژی، یکی از رکن‌های جداناپذیر از زندگی بشری محسوب می‌شود، رشته‌ای که شاید در کشور ما عمر زیادی نداشته باشد، اما سرعت رشد علم در آن به‌حدی است که شاید چندان عادی هم به نظر نیاید. دانشجویانی که این رشته را برای تحصیل انتخاب می‌کنند با موضوعات نوینی مانند شبکه‌های عصبی، هوش مصنوعی پیشرفته، تئوری فازی، پردازش تصویر و... که البته همگی مختص ربات‌ها هستند، آشنا می‌شوند. در اصل گرایش هوش مصنوعی، گرایشی بین نرم‌افزار و معماری کامپیوتر است و در هر گرایش کاربردهایی دارد و بالطبع در دنیای امروز بازار کار تضمین‌شده‌ای دارد.

۷ بازاریابی

شاید وقتی اسم این رشته به گوش‌تان می‌خورد، تصور می‌کنید بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌ها هم باید در یک اداره بنشینید و تنها با تلفن زدن به مشتریان به فروش خدمات و محصولات بپردازید و در ازای آن هم پورسانت دریافت کنید، اما هدف تربیت نیروی انسانی در این رشته آن است که فرد آشنایی دقیق با وظایف اساسی سازمان‌های بازرگانی پیدا کرده و با افزایش مهارت و توانایی دانشجویان در شناخت مسائل مبتنی بر مدیریت، جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به هر یک از این مسائل و ارزیابی راه‌حل‌های مختلف در شرایط گوناگون بتواند برای شرکت‌های بزرگ بازرگانی سودآوری داشته باشد، مساله‌ای که قطعا در دنیای رقابت‌پذیر امروز، امری حیاتی برای ادامه حیات اقتصاد هر شرکت و به‌تبع هر کشوری محسوب می‌شود.

۸ مهندسی نساجی

این رشته که گویی با زندگی بشر گره خورده و از ازل تا ابد همراه آدمی خواهد بود، یکی از رشته‌های کم‌اقبال اما پردرآمد برای فارغ‌التحصیلان است. رشته‌ای که فارغ‌التحصیلان آن مسئولیت تولید انواع منسوجات اعم از انواع پوشاک، کف‌پوش‌ها مثل فرش و موکت را برعهده دارند و همین گستردگی هم باعث می‌شود هیچ‌گاه درهای بازار کار روی دانشجویان این رشته بسته نشود، به‌خصوص اینکه صنعت نساجی در ایران بعد از نفت دومین صنعت بزرگ کشور محسوب می‌شود و دانشگاه به دانشجویان این رشته دانش و توانایی لازم را برای اداره بخش‌های مختلف این صنعت می‌دهد. هرچند نساجی گرایش‌های مختلفی دارد، اما شاید بتوان گرایش پوشاک آن را یکی از مطمئن‌ترین گرایش‌ها برای تحصیل دانست، با این حال تعداد داوطلبانی که خواهان تحصیل در این گرایش هستند، بسیار محدود است، تا جایی که بسیاری از صنایع فعال در حوزه پوشاک فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی نساجی _ گرایش‌های تکنولوژی نساجی و شیمی نساجی و علوم الیاف یا فارغ‌التحصیلان طراحی لباس را استخدام کرده و برای آنها دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت برگزار می‌کنند. این رشته در شهرهایی مانند کاشان از بازار کار بسیار خوبی برخوردار است.

۹ بهداشت و ایمنی مواد غذایی

رشته بهداشت و ایمنی مواد غذایی هم مانند نساجی چون با یکی از نیازهای اصلی بشر در ارتباط است، همیشه جزء رشته‌های تازه دانشگاهی محسوب می‌شود، از سوی دیگر امروزه با توجه به رشد جمعیت دنیا روش‌های جدیدی برای نگهداری و همچنین پیشگیری از عوارض مواد غذایی ابداع شده که درحقیقت فارغ‌التحصیلان این رشته علاوه‌بر فعالیت در این حوزه، با درک ایمنی و بهداشت مواد غذایی زمینه را برای بازرسی و نظارت مواد غذایی فراهم می‌سازند و یکی از نیروهای موثر برای ارتقای سلامت مواد غذایی هر کشوری محسوب می‌شوند، البته فارغ‌التحصیلان این رشته تنها در صنایع مواد غذایی مشغول به‌کار نمی‌شوند بلکه می‌توانند در پژوهشگاه‌های مرتبط با این حوزه نیز همکاری داشته باشند.

۱۰ مکانیک خودرو

خودرو دیگر به یکی از ارکان جداناپذیر بشر تبدیل شده است و بالطبع کارشناسان و متخصصان زیادی با این صنعت در ارتباط بوده که یکی از آنها مکانیک‌ها هستند؛ شاید در گذشته مکانیک‌هایی که به صورت تجربی این حرفه را یاد گرفته‌اند، توانسته باشند نیاز جامعه را برطرف کنند، اما قطعا امروزه با تنوع خودروها و همچنین پیشرفته و هوشمند شدن خودروها دیگر نمی‌توان نیروی انسانی مورد نیاز این بازار را صرفا به صورت تجربی تامین کرد، به همین دلیل رشته دانشگاهی مکانیک خودرو یکی از رشته‌هایی است که فارغ‌التحصیلان آن هیچ‌گاه بیکار نخواهند ماند، چراکه علاوه‌بر اینکه برای خود کار می‌کنند، امکان حضور در کارخانه‌های خودروسازی و شرکت‌های وابسته به آن مانند سازندگان قطعات و لوازم یدکی را دارند.