نشانه‌های واقعی برای حذف کنکور دیده نمی‌شود/ابهام در آینده سهمیه‌ها

ترم جدید شروع شد، اما...

۱ در مورد ساماندهی کنکور طی گزارش هایی مفصل در طول ترم به کرات اشاره شده است. به عنوان مثال در گزارش روزنامه شماره ۲۸۸۰ با عنوان« اجماع برای حذف چهار ساعت مخرب» به جلسه ای اشاره شد که در آن ارگان ها و افراد درگیر کنکور در سلسله جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی از تصمیم« جدی» برای حل« ۶ ماهه» کنکور گفتند. یا در گزارش روزنامه شماره ۲۸۹۱ با عنوان« حل مشکل کنکور در قرن آینده!» به چهار معضل جدی این آزمون( تأثير سوابق تحصیلی، مشکل تراز مشترک نظام قدیم ها، سرانجام پرابهام سهمیه ها، وعده ۶ ماهه حل کنکور) اشاره شد و در همان گزارش تأکید شد:« اگرچه بیشتر کارشناسان رسیدن به نتیجه برای حذف کنکور آن هم در مدت ۶ ماه را امری محال می دانند، ولی همین موضوع می تواند چالش هایی را برای کنکور سال های آتی و احتمالا سال ۹۹ به همراه داشته باشد.» در همان بازه بررسی ساماندهی سیاست های سنجش و پذیرش مطرح شد که سهمیه های کنکور هم به آن اضافه شد و عبارت داوطلبان« سهمیه ای» پروژه جدید آموزش عالی کشور شد.

ماجرای سهمیه ها عمر زیادی داشت، اما« بی عدالتی» صورت گرفته از شهریورماه امسال با نامه اعتراضی هزار دانشجوی کارشناسی ارشد توجه مسئولان را به خود جلب کرد. البته ماجرای سهمیه ای شاید در ابتدا تداعی کننده سهمیه های ایثارگران و جانبازان بود، اما بر اساس آمار مشخص شد در برخی گروه های آزمایشی من جمله علوم تجربی بیش از ۲۰ نوع سهمیه نه بعنوان ظرفیت« مازاد» بلکه بعنوان بخشی از ظرفیت گروه ها در نظر گرفته می شد. اقرار رئیس سازمان سنجش مبنی بر آنکه حدود یک سوم قبول شدگان رشته های پزشکی پرطرفدار را داوطلبان« سهمیه ای» تشکیل می دهند ، ازجمله بیانات جنجالی آن روزها بود.

از سوی دیگر تسهیلات خاص به فرزندان اعضای هیأت علمی یکی دیگر از حواشی آن روزها بود، قانونی که سال ۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی در دستورالعملی تسهیلات خاصی را برای فرزندان هیأت علمی در نظر گرفت که طبق« قانون» فرزندان اعضای هیأت علمی به راحتی می توانستند از رشته ای به رشته دیگر انتقال پیدا کنند.

سازمان سنجش در آن هنگام در آماری از استفاده هفت هزار و ۱۵۴ نفر از فرزندان اعضای هیأت علمی در سال های ۹۲ تا ۹۳ خبر داد و چندی بعد وزیر علوم تعداد استفاده کنندگان از این تسهیلات را در سال ۹۸ برابر ۱۵۰۰ نفر اعلام کرد. همین عدد و رقم ها بود که حساسیت ها را نسبت به آن بیشتر کرد تا اینکه بعد از تلاش های وزارتخانه های علوم و بهداشت در اواسط آذرماه لایحه ساماندهی سهمیه ها را به هیأت دولت جهت تصویب ارائه دادند.

ابراهیم خدایی، رئیس سازمان سنجش کشور در آن زمان در مورد این لایحه گفت:« چندی پیش دولت، وزارت علوم و بهداشت را مکلف کرد لایحه ساماندهی سهمیه ها را به هیأت دولت ارائه کنند. حالا دولت تصمیم می گیرد این لایحه را به مجلس یا شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال کند. ما با دوستان حقوقی وزارت بهداشت و علوم درحال تنظیم این لایحه هستیم که هرچه سریع تر این امر انجام شود. در این لایحه آن موضوعی که دنبال می شود ساماندهی جامع سهمیه هاست. می خواهیم برخی سهمیه ها را حذف و برخی دیگر را تسهیل یا ساده سازی کنیم.»

براساس بررسی های صورت گرفته در لایحه جدید تنها به سه نوع سهمیه یعنی سهمیه آزاد، مناطق و ایثارگران اشاره شده است و به نوعی از ۱۹ مدل سهمیه موجود تنها سه نوع سهمیه در کنکور باقی خواهد ماند. رئیس سازمان سنجش در این رابطه گفت:« هدف اصلی این لایحه این است که هر آنچه ظرفیت یک آزمون است، یعنی پذیرش بصورت عادلانه و تنها ملاک آن یعنی نمره صورت گیرد و اگر قرار است امتیازی داده شود، تنها بصورت مازاد بر ظرفیت باشد تا حق افرادی که با شرایط علمی مناسب در آزمون ها شرکت می کنند، ضایع نشود.»

بروکراسی اداری در راه است؟

۲ ساماندهی کنکور به دو مسئله طی ماه های گذشته تقسیم شد؛ ۱- پروژه حذف ۶ ماهه کنکور و ۲- ساماندهی سهمیه ها. ولی در این بین اتفاقی که افتاد قابل توجه است؛ آبان ماه معاون خط مشی گذاری ستاد نقشه جامع علمی کشور درباره آخرین وضعیت ساماندهی کنکور از حل و فصل ۶ ماهه کنکور خبر داد.

او در مصاحبه ای با رسانه ها در مورد اینکه آیا امکان رسیدن به یک خط مشی و سیاست در مورد ساماندهی کنکور در عرض ۶ ماه وجود دارد ، خاطرنشان کرد:« بله، ما می توانیم در عرض ۶ ماه به یک خط مشی برسیم. خیلی از کارها انجام شده است و ظرف دو تا سه هفته آتی کارگروه تشکیل می شود و پس از کارگروه چند جلسه فشرده خواهیم داشت تا به سناریویی که می خواهیم برسیم سپس آن را برای تصویب به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی می بریم.»

او حتی از وجود ایده هایی ازجمله برگزاری دو کنکور در سال برای کاهش استرس این آزمون گفت.از سوی دیگر عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست خبری درباره ساماندهی کنکور هم می گوید:« مسیری که درباره ساماندهی کنکور دنبال می کردیم، ادامه دارد. مطالعات کارشناسی درحال اتمام است و به تدریج در دستور کار ستاد نقشه جامع علمی قرار می گیرد که با چه مکانیسمی کنکور را دنبال کنیم. کنکور هم جزء مواردی است که در سطح سیاست کلان مصوبه شورا را نیاز دارد و در عوامل جزئی تر به تصویب مجلس نیاز است. برهمین اساس با ریاست مجلس و کمیسیون آموزش هماهنگی های لازم صورت گرفت تا این موضوع به نتیجه مطلوب برسد.»

همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی در نظرسنجی« یک روزه » که به نظر می رسید مربوط به همین موضوع است، از کاربران« عام» خواسته بود نظرشان را درمورد مسئله سربازی و کنکور اعلام کنند، موضوعی که« فرهیختگان» در شماره ۲۹۴۵ با عنوان« نظرسنجی از سر واکنی درباره سربازی!» به نقد آن پرداخت، در آن نظرسنجی براساس ادعای مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی تنها ۷۸۰ نفر شرکت کرده بودند که قطعاً این جامعه آماری نمی توانست به ساماندهی کنکور« جهت» دهد.بعد از این نظرسنجی بود که معاون خط مشی گذاری ستاد نقشه جامع علمی کشور از رونمایی سیاست های ساماندهی کنکور تا پایان امسال خبر داد و اجرای آن را به شورای سنجش و پذیرش سپرد. از الان می توان پیش بینی کرد که این ساماندهی در شورای سنجش و پذیرش قطعاً با گره های کوری همراه خواهد بود.

ابهام در آینده سهمیه ها

۳ مورد بعدی سهمیه هاست که بلافاصله پس از اعلام رسانه ای لایحه وزارتخانه های علوم و بهداشت شروع شد. شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرد که این لایحه ابتدا باید در این شورا ارائه شود و بعد از کسب تاییدات لازم به صحن مجلس و« پاستور» خواهد رفت.

معاون خط مشی گذاری ستاد نقشه جامع علمی کشور در دی ماه سال جاری و در گفت وگویی با رسانه ها گفت:« وزارتخانه های علوم و بهداشت که این لایحه را برای سازمان سنجش آموزش کشور تهیه و به دولت ارسال کرده بودند، به این موضوع اشاره داشتند که بهتر است این لایحه در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شود.

بنابراین دولت هم این لایحه را به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع داد، ما قبلا روی ساماندهی کنکور کار می کردیم که درحال حاضر سهمیه های کنکور هم به آن اضافه شده و باید درباره آن« تدبیر» کنیم.» جالب است وی در ادامه گفت:« ساماندهی سهمیه ها به امسال نمی رسد. داوطلبان و دانشجویان نگران سال جاری نباشند، چیزی تغییر نمی کند. ساماندهی سهمیه و کنکور را انجام داده و ابلاغ می کنیم.»

به موازات این بیانات، منصور کبگانیان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادعای دیگری را مطرح می کند، او می گوید:« این لایحه از طرف هیأت دولت به دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع داده شد ، او نیز آن را به من ارجاع داده است. به زودی نحوه ورود و بررسی شورا درباره لایحه ساماندهی سهمیه های ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی اعلام می شود.»

موضعی که اظهارات یک عضو دیگر در این شورا را نقض می کند که همین مسئله با ابهامات زیادی همراه می شود و حتی وزیر علوم از اجرایی شدن ساماندهی سهمیه ها برای کنکور امسال خبر می دهد. منصور غلامی در جمع خبرنگاران در حاشیه بیست ویکمین جشنواره جوان خوارزمی در پاسخ به سوالی مبنی بر زمان اجرای لایحه ای که درخصوص ساماندهی سهمیه کنکور تدوین شده، گفت:« این لایحه سال جاری به دولت ارائه شده و امیدواریم به سرعت از دولت به مجلس منتقل شود.» وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با بیان اینکه امیدواریم این موضوع برای سال ۹۹ اجرایی شود، گفت:« اگر این لایحه تا پیش از ثبت نام کنکور ۹۹ برسد، اجرایی می شود.»

البته این سردرگمی هنوز هم ادامه دارد، سعیدرضا عاملی اخیرا در یک نشست خبری گفته است که شاید طرح ساماندهی سهمیه ها تا کنکور ۱۴۰۰ هم نرسد! او در آن جلسه در پاسخ به سوالی مبنی بر لغو مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در لایحه گذشته وزارت علوم و بهداشت که درباره‌ی ساماندهی سهمیه های مختلف آموزش عالی بود، گفت:« درمتن این لایحه نوشته شده است که پیشنهاد می شود این لایحه در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شود.

ولی در حوزه رسانه ای این گونه مطرح شد که لایحه به مجلس می رود. به طور حتم اگر این لایحه به مجلس برود، به کنکور ۹۹ که نمی رسد، به کنکور ۱۴۰۰ هم نخواهد رسید. به طور متوسط لایحه هایی به مجلس داده می شود که دو فوریت بگیرد، اگر دو فوریت نگیرد، می ماند. بعضی مصوبات مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی و برخی مربوط به مجلس است.»

به هر حال آنچه از مواضع مسئولان آموزش عالی کشور برداشت می شود، یک نوع سردرگمی در ارائه یک راهکار اساسی برای غول کنکور و سهمیه ها وجود دارد. باید نشست و دید تا روزهای باقی مانده سال آیا اتفاقی خاصی خواهد افتاد.