کدام بازیکن تیم ملی می‌تواند همه را شگفت‌زده کند؟

بازی‌های ملی گاهی سرنوشت یک فوتبالیست را زیر و رو می‌کند. مهدی مهدوی‌کیا و آندو تیموریان نمونه‌های پررنگ این قصه هستند. در مقدماتی جام جهانی ۹۸، وقتی نعیم سعداوی محروم بود و با لجاجت مایلی‌کهن، جواد زرینچه راهی به اردوی تیم ملی نیافت، مهدوی‌کیا در تیم ملی آن زمان که با سیستم ۲-۵-۳ به زمین می‌رفت، در پست تخصصی پیستون راست به کار گرفته شد.

مهدی پیش از این به‌عنوان یک مهاجم شناخته می‌شد که در تیم ملی زیر سایه زوج دایی- خداداد روی نیمکت می‌نشست و یک سال قبل در جام ملت‌های ۹۶ هم در بازی اول به زمین رفت و بعد به نیمکت منتقل شد اما یک بازی مقابل چین در مقدماتی ۹۸ زندگی ورزشی مهدوی‌کیا را دگرگون کرد. او در پست تازه، به شدت درخشان بود. دو گل زد و از همانجا بود که از خط حمله، به هافبک و دفاع منتقل شد و سال‌ها بازی در بوندس‌لیگا را تجربه کرد. اگر مهدوی‌کیا در آن مقطع، از سر یک اتفاق در پست غیرتخصصی به کار گرفته نمی‌شد، شاید فوتبالش به‌عنوان یک مهاجم در لیگ ایران تمام می‌شد.

آندرانیک تیموریان هم مثال دیگری از خدمت تیم ملی به فوتبالیست‌هاست. آندوی جوان در جام جهانی و در تیمی که چند مصدوم و ناآماده سرشناس داشت، به شکلی غیرمنتظره از ابومسلم به ترکیب اصلی رسید و در تورنمنتی که بسیاری از ستاره‌های اسمی، حتی سایه‌ای از خودشان نبودند یکی از معدود خوب‌های تیم ملی بود. همان سه بازی در جام جهانی، نه تنها جای آندو را در تیم ملی تضمین کرد بلکه او را راهی لیگ برتر انگلیس کرد. و حالا در آستانه شروع مسابقات مقدماتی طولانی جام جهانی ۲۰۲۲ که حدود دو سال طول می‌کشد، آیا بازیکنی در تیم فعلی هست که بتواند آنقدر درخشان باشد که تیم ملی، راهی میانبر در مسیر فوتبالی‌اش تلقی شود؟ واقعیت این است که بازی‌های ملی دیگر ارج و قرب گذشته را ندارد. تا همین چند سال پیش، استعدادیاب‌ها با دقت بازی‌های ملی را زیر نظر می‌گرفتند تا از دل آن استعداد بیرون بکشند و به باشگاه‌های اروپایی منتقل کنند اما لااقل یک‌ دهه‌ای هست که فعالان این صنعت، به جای بازی‌های ملی ترجیح می‌دهند رقابت‌های باشگاهی را بررسی کنند که در طول فصل، ارزیابی دقیق‌تری نسبت به یک بازیکن داشته باشند.

به طور مثال، در جام جهانی ۲۰۱۴ تیم ملی چند چهره جوان مثل پولادی و حاجی‌صفی داشت که تصور می‌شد به لیگ‌های معتبر راه پیدا کنند اما در نهایت فقط حاجی‌صفی راهی دسته دو آلمان شد. و یا همین جام جهانی ۲۰۱۸ که تأثیر مهمی روی تیم‌های آینده ملی‌پوشان ایران نداشت. از سوی دیگر در تیم ملی فعلی، اغلب بازیکنان یا از لحاظ سنی در شرایطی نیستند که امیدی به درخشش چشمگیر آنها داشت یا اینکه مثل میلاد محمدی، سردار آزمون، مهدی طارمی و علیرضا جهانبخش پیش از این کشف شده‌اند. در فهرست ۲۳ نفره تیم ملی فقط سه بازیکن هستند که عملکرد درخشان در تیم ملی می‌تواند به آینده حرفه‌ای آنها کمک کند؛ مهدی ترابی، محمد نادری و اللهیار صیادمنش.

از این سه نفر، اللهیار برای حضور در ترکیب اصلی کار بسیار دشواری دارد چرا‌که باید مهاجمانی مثل سردار یا طارمی را کنار بزند. محمد نادری هم برای رسیدن به ترکیب اصلی باید با میلاد محمدی رقابت کند که جنس فوتبالش «مربی‌پسند» است اما مهدی ترابی از دو نفر دیگر به ترکیب اصلی نزدیک‌تر است.

تیم ملی بدون بازی تدارکاتی به هنگ کنگ می‌رود و پیش‌بینی اینکه مارک ویلموتس از کدام نفرات در چه پستی استفاده می‌کند، کار بسیار دشواری است اما شاید مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ در ادامه، مجالی برای یکی از جوان‌های فوتبال ایران فراهم کند که سرنوشتی شبیه مهدوی‌کیا و آندو در انتظارشان باشد.

علی مغانی