چند روز از سیاست جدید دولت برای کنترل نوسانات بازار گذشت اما هنوز نشانه‌ای محسوس از معاملات بازار با نرخ‌های جدید اعلام‌شده دیده نشده است. حتی در روز بعد از اعلام این تصمیم هنوز قیمت‌های خرید و فروش دلار در بازار در بازه ۵۸۰۰ تومان قرار داشت و به نظر می‌رسد این قیمت‌های ۴۲۰۰ تومانی اعلام‌شده از سوی دولت، بازی جدیدی است که مقامات راه انداخته‌اند تا به‌گونه‌ای جدید جیب‌های خود را از منافع حاصل از آن پر کنند.
اما باید گفت که مردمی که ماه‌هاست در حال معاملات گسترده در این بازار هستند و بخش عمده‌ای از سرمایه‌های خود را به این بازار تزریق کرده‌اند تا با انجام معاملات ارزی در بازار بتوانند بازاری سودآور برای خود بسازند، نادان نیستند و بهتر از خود این مقامات به این موضوع واقف هستند که این نرخ‌های اعلام‌شده نرخی نیست که بتواند به کمک جریانات پیش‌آمده در بازار باشد و باز هم سیاستی جدید است تا در نهایت همه چیز به نفع دولت و در راستای سیاست‌ها و اهداف آنها پیش برود.
از سویی دیگر که دولت به دنبال تک‌نرخی کردن ارز است، دولتمردان در جواب منتقدان به افزایش قیمت کالاهای اساسی از اختصاص سه هزار میلیارد تومان یارانه ارزی برای واردات کالاهای اساسی خبر داده‌اند. با این حساب به نظر می‌رسد این دولتمردان خود نیز در بازی‌ای که به راه انداخته‌اند سرگردان مانده‌اند و نمی‌دانند جوابگوی کدام یک از نیازهای اقتصادی کشور باشند.
ار طرفی جای این سوال هم باقی است که چرا تمام اهداف دولت روی نرخ دلار متمرکز شده و در تلاش است تا با تحمیل این نرخ دستوری بازار را کنترل کند، آن هم نه به نفع مردم، که به نفع سیاست‌ها و برنامه‌هایی که خود به دنبال آن است. این سوال از آنجا ناشی می‌شود که در روزهای گذشته بارها مقامات اعلام کرده اند که می‌خواهیم یورو را به عنوان نرخ مبادله‌ای کشور مبنا قرار دهیم و دلار دیگر برای انجام کارهای مبادله‌ای ما قابلیت استفاده ندارد. اگر هدف تغییر مبنای ارزی کشور از دلار به یورو است، بهتر نبود دولتمردان به جای این بازی‌های سیاسی به دنبال تعیین نرخ مشخصی برای یورو باشند و سیاست‌هایی که از آن سخن می‌گویند را به حیطه اجرا بگذارند؟
تنها معاون اقتصادی رییس‌جمهور اعلام کرده که با توجه به تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومان برای دلار، نرخ یورو ۵۱۷۰ تومان در نظر گرفته شده است. اما زمانی این نرخ‌ها مورد قبول عموم قرار می‌گیرد که این نرخ‌ها به وضوح در بازار و روی تابلوی معاملاتی صرافی‌ها دیده شود و تنها اعلام نرخ نمی‌تواند نشان‌دهنده تغییرات مثبت باشد چراکه آن‌طور که صرافی‌ها اعلام می‌کنند نرخ‌های معاملاتی برای یورو در محدوده ۶۲۰۰ تومان قرار داشته است.
سیاست تک‌نرخی کردن ارز که در واکنش به مسیر رو به رشد قیمت‌ها در بازار ارز و سکه در دستور کار قرار گرفت در شرایطی اتخاذ شد که قیمت‌ها به بالاترین میزان خود در طول سال‌های گذشته رسیده بود و تلاش‌های چند ساله دولت برای تک‌نرخی ارز به جایی نمی‌رسید. اما به نظر می‌رسد بازار به این سیاست جدید واکنش مثبتی نشان نداده و صرافی‌ها همچنان در شرایط نیمه‌تعطیل قرار دارند و با وجود فضای امنیتی حاکم نیز قیمتی روی تابلوهای معاملاتی خود درج نمی‌کنند. در این بین این تعبیر وجود دارد که دولتمردان با این رویکرد و اتخاذ تصمیم ضربتی برای تک‌نرخی کردن ارز به دنبال آن هستند تا نرخ‌های مبادله‌ای ۳۸۰۰ تومانی را به ۴۲۰۰ تومان برسانند و باز هم شرایط را به نفع خود تغییر دهند. از طرفی بانک‌ها نیز به عنوان متولیان اصلی خرید و فروش ارزهای ۴۲۰۰ تومانی در بازار، می‌توانند از مابه‌التفاوت قیمت خرید و فروش به ازای هر دلار سود ۴۲ تومانی به جیب بزنند.
اما اگر بنا بر این بود که دولتیان بخواهند قیمت‌های بازار را کنترل کنند و اصلاحات اساسی در آن انجام دهند، تاکنون نشانه‌ای از معاملات دلار با قیمت‌های ۴۲۰۰ تومانی در بازار دیده می‌شد و مهم‌تر از آن نرخ‌های اعلامی برای پیش‌فروش سکه نیز با احتساب دلار ۴۲۰۰ تومانی، به بازه یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان وارد می‌شد.
بنابراین به نظر می‌رسد یک جای کار می‌لنگد؛ اگر نرخ ارز به ۴۲۰۰ تومان رسیده باشد، سکه‌ای که قرار است پیش‌فروش شود باید با قیمت‌های یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در بازار مورد پیش‌فروش قرار گیرد این در حالی است که قیمت پیش‌فروش این سکه‌ها از سوی دولتمردان همان قیمت‌های اعلام‌شده قبلی است و کاهش نرخ دلار و تک‌نرخی شدن آن تاکنون توهمی بیش نبوده و هنوز نتوانسته بازار را با خود همراه کند.
هرچند اعمال سیاست تک‌نرخی کردن دلار در بازار همانند شوکی توانست مقداری از قیمت‌های سکه در بازار بکاهد، اما آنچه جای بحث دارد همین سکه‌های پیش‌فروشی است که از این تصمیمات جدید در بازار تاثیر نپذیرفته‌اند.
با احتساب قیمت ۱۳۴۴ دلار و ۸ سنتی برای اونس جهانی طلا و دلار ۴۲۰۰ تومانی، این دو نرخ، با احتساب هزینه ۲۰ هزار تومانی ضرب سکه، قیمت یک میلیون و ۳۲۶ هزار تومانی را به دست می‌دهد. در صورتی که بانک مرکزی و دولت معتقد است نرخ دلار ۴۲۰۰ تومان است و همه معاملات دلار باید با این نرخ انجام شود، پس ضروری است بهای پیش‌فروش سکه تناسبی با ارزش ذاتی سکه داشته باشد.
در حال حاضر در طرحی که برای پیش‌فروش سکه از سوی بانک مرکزی اعلام شده، یک ماهه یک میلیون و ۵۹۰ هزار تومان، سه ماهه یک میلیون و ۵۴۰ هزار تومان، شش ماهه یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان، ۹ ماهه یک میلیون و ۴۱۰ هزار تومان، یک ساله یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان، ۱۸ ماهه یک میلیون و ۲۴۵ هزار تومان و دو ساله یک میلیون و ۱۶۰ هزار تومان است. با این قیمت‌ها، در زمان سررسید و تحویل، در صورت عملیاتی شدن کامل دلار ۴۲۰۰ تومانی، بهای سکه به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد و به ارزش ذاتی آن نزدیک می‌شود بنابراین خریدارانی که در حال حاضر سکه را با قیمت‌های بالاتر از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان پیش‌فروش می‌کنند در زمان سررسید با کاهش ارز ذاتی سکه‌های خود مواجه می‌شوند.
در همین رابطه عبادالله محمدولی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان طلا معتقد است که ارائه نظرات کارشناسی در این خصوص را باید به روزهای آینده موکول کرد تا بعد از به تعادل رسیدن بازار بتوان در این خصوص اظهار نظر کرد. هرچند از نظر وی به دلیل بالا رفتن هزینه‌های کارشناسی و به دلیل شدت گرفتن جنگ تجاری چین و آمریکا، انتظارات از بازار به سمت افزایش قیمت طلا در بازارهای جهانی حکایت دارد.
بر اساس اعلام بانک ملی، در سال‌جاری نیز تا پایان روز ۱۹ فروردین بیش از ۸۹۱ هزار قطعه سکه توسط متقاضیان پیش‌خرید شده که از این تعداد، پیش‌فروش حدود ۵۶۲ هزار قطعه سکه به صورت شش ماهه بوده است. به این معنا که متقاضیان این سکه‌ها را با قیمت‌های یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان پیش‌فروش کرده‌اند با دلاری که قیمت آن بالاتر از ۵۵۰۰ تومان بود.
از طرفی نرخ پیش‌فروش سکه تا پیش از این ثابت بود، ولی از ۱۸ فروردین بانک مرکزی نرخ پیش‌فروش سکه را افزایش داد؛ بر همین اساس پیش‌فروش سکه طلا با سررسید شش ماهه، یک میلیون و ۴۷۵ هزار تومان و با سررسید ۱۲ماهه، یک میلیون و ۳۵۰ هزار تومان تعیین شد. اما اگر با همان قیمت‌های قبلی هم محاسبه کنیم، بانک مرکزی توانسته با فروش ۵۶۲ هزار قطعه سکه با قیمت یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان، ۷۸۶ میلیارد تومان نقدینگی را مدیریت کند. ضمن آنکه با فروش ۳۲۹ هزار قطعه سکه با قیمت یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم ۴۲۷ میلیارد تومان پول از مردم گرفته است.
موضوع دیگری که در اینجا قابل ذکر است این است که بر اساس آنچه رییس کل بانک مرکزی در طرح پیش‌فروش سکه اعلام کرده بود، قیمت‌های پیش‌فروش سکه ثابت نخواهد بود چراکه قرار است این قیمت‌ها با روند بازار تعدیل شود. از همین رو مردم اطمینان ندارند که بانک مرکزی در سررسید، سکه را به آنها تحویل دهد یا مبلغی معادل آن را. بنابراین این ابهام وجود دارد که شاید در زمان سررسید، بانک به‌جای سکه به خریداران اعلام کند که فعلا سکه نداریم و می‌توانید معادل ریالی آن را تحویل بگیرید که در این مورد هم مشخص نیست معادل ریالی با چه روشی محاسبه و پرداخت خواهد شد.
دیروز هم حسن روحانی، رییس‌جمهور در حاشیه جلسه اقتصادی دولت، سیاست اخیر ارزی دولت را گامی مهم برای کاهش نگرانی مردم، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی و کاستن از ابهام و افزایش پیش‌بینی‌پذیری و امکان برنامه‌ریزی آنان دانست. از طرفی روحانی شفافیت را از سیاست‌های اصلی این دولت دانست و گفت: شفافیت زمینه‌های شکل‌گیری فساد را مسدود می‌کند و این سیاست اقدامی در جهت ایجاد شفافیت در بازار ارز است.
اما معلوم نیست رییس‌جمهور از کدام شفافیت در بازار سخن می‌گوید؟ از قیمت‌های ۴۲۰۰ تومانی برای دلار که تاکنون موردی از معاملات مستقیم و شفاف با این قیمت در بازار دیده نشده و یا سکه‌هایی که با نرخ دلارهای بالاتر از پنج هزار تومان پیش‌فروش می‌شود.
اکنون کدام یک از این نتایجی که در بازار دیده شده نشانه‌ای شفاف از شفافیت در اجرای سیاست‌های دولتی است تا بتواند به شفافیت در معاملات بازار نیز کمک کند؟
نوسانات دیگر تکرار نمی‌شود
در همین حال، رییس کل بانک مرکزی با اشاره به تصمیمات روزهای اخیر درباره ارز گفت: حرکات دلهره‌آور در مورد اقتصاد کشور، دیگر ایجاد نمی‌شود.
ولی‌الله سیف در حاشیه جلسه هیات دولت درباره آثار و تبعات اجرای تصمیمات اخیر ارزی اظهار کرد: خوشبختانه طرح جدید ارزی آثار مثبتی را در زمینه‌های مختلف داشته است؛ البته هنوز خیلی زود است که ما نسبت به این طرح نظر قطعی بدهیم و آثار مثبت آن را تحلیل کنیم.
وی افزود: اطلاعات جسته و گریخته‌ای که به بانک مرکزی می‌رسد نشان می‌دهد اقدام مثبت و اثربخشی در اقتصاد کشور انجام شده است که آثار و تبعات مقطعی و بلندمدتی دارد.
رییس شورای پول و اعتبار درباره آثار بلندمدت اجرای طرح جدید ارزی اظهار کرد: مجهز شدن کشور و حاکمیت بر بازار اقتصادی کشور و جلوگیری از ضربه‌پذیر بودن اقتصاد با توجه به توطئه‌هایی که برای جمهوری اسلامی ممکن است باشد از جمله آثار بلندمدت اجرای این طرح است. سیف ادامه داد: اجرای این طرح باعث می‌شود تا استحکام لازم برای مقابله با التهاب‌آفرینی و فضاسازی استحکام لازم در بخش مالی کشور وجود داشته باشد.
رییس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: درآمدهای ارزی به خوبی کفاف تمامی نیازهای وارداتی کالا و خدمات را می‌دهد و تزلزلی از این بابت وجود ندارد. بنابراین با اجرای طرح جدید ارزی، بازار کاملا تحت کنترل است و عوامل غیر اقتصادی دیگر نمی‌تواند آن تاثیر را داشته باشد.
ادامه روند نزولی قیمت سکه و طلا
رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر نیز از ادامه روند کاهشی قیمت سکه و طلا در کشور خبر داد.
محمد کشتی‌آرای وضعیت فعلی بازار سکه و طلا را تشریح و اظهار کرد: قیمت سکه و طلا روز سه‌شنبه ۲۳۰ هزار تومان کاهش یافت.
وی افزود: دیروز نیز به دلیل اعلام قیمت پیش‌فروش سکه توسط بانک مرکزی روند قیمت‌ها نزولی بود.
رییس کمیسیون تخصصی طلا و جواهر درباره میزان حباب در بازار، گفت: در حال حاضر نمی‌توان درباره اینکه در بازار حباب وجود دارد یا خیر اظهارنظر کرد، زیرا قیمت‌ها به سطح واقعی نرسیده و نمی‌توان در این‌باره اظهارنظر کرد اما آنچه مسلم است قیمت سکه و طلا روند نزولی دارد.
کشتی‌آرای درباره پیش‌بینی خود از بازار اظهار کرد: پیش‌بینی اینکه قیمت‌ها تا چه میزان کاهش می‌یابد، در حال حاضر امکان‌پذیر نیست اما بدون شک تا زمانی که به قیمت واقعی نرسد، به‌طور حتم روند کاهشی خواهد بود.
وی افزود: از طرفی به دلیل اینکه هر روز قیمت شاخص‌های اقتصادی تغییر خواهد کرد و این تغییرات بر قیمت طلای جهانی و به تبع آن قیمت سکه و طلا در داخل موثر است، امکان پیش‌بینی در حال حاضر امکان‌پذیر نیست.
تامین ارز تمام نیازهای منطقی کشور
معاون اول رییس‌جمهور نیز با اشاره به اینکه اتفاقات بازار ارز به شدت مسایل اقتصادی کشور را تحت‌الشعاع قرار داده، گفت: ما نمی‌توانیم نسبت به زندگی ۸۰ میلیون ایرانی بی‌تفاوت باشیم.
اسحاق جهانگیری با اشاره به اینکه باید تصمیمات مهم و اساسی کشور مرتب رصد شود و حتی اگر لازم باشد تصمیمات لحظه‌ای گرفته شود تا تصمیم اصلی را با موفقیت دنبال کنیم اظهار کرد: رییس‌جمهور نسبت به پیگیری تصمیمات اخیر دولت حساسیت ویژه‌ای دارد و علاقه‌مندند در همه جلسات حضور داشته باشند.
وی با تاکید بر اینکه اقتصاد ایران باید از ثبات، آرامش و اطمینان برخوردار باشد، تصریح کرد: آنها که بحث تحریم را مطرح کرده یا به برنامه‌ای دیگر درباره ایران فکر می‌کنند، باید بدانند با چه اقتصاد، مسوولان و مردمی روبه‌رو هستند. هر کس به ایران نگاه می‌کند باید بداند اینجا کشوری است که از ثبات و آرامش به ویژه در مسایل اقتصادی برخوردار است. من رمز اصلی موفقیت را در همکاری مردم به خصوص فعالان اقتصادی می‌دانم. می‌دانم فعالان اقتصادی به ثبات اقتصادی کشور بیش از هر چیزی فکر می‌کنند. سودجویی برای هیچ‌کس منفعت درازمدت نخواهد داشت و ثبات اقتصادی برای همه منفعت خواهد داشت.
جهانگیری با تاکید بر اینکه دولت ارز تمام نیازهای منطقی کشور اعم از کالا و خدمات را تامین می‌کند، بیان کرد: از تاکیدات رییس‌جمهور و دولت این است که افرادی که ارز دارند، ارز خود را با اطمینان در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند و سود آنها را بگیرند و در هر مقطعی که خواستند عین ارز و سودش را از سیستم بانکی دریافت کنند.
- 14
- 2
