افزایش قیمت دلار در ایران ربطی به رشد اقتصادی آمریکا ندارد/ رانت‌خواری بعضی افراد از دلایل افزایش قیمت ارز است

ماه‌هاست که بازار ایران و اقتصاد کشور دچار التهاب و آشفتگی است، به نحوی که این آشفتگی، افزایش بی‌سابقه قیمت ارزهای خارجی و سیر صعودی انواع مسکوکات طلا را به همراه داشته است. این التهابات البته دامن بازار خودرو و موبایل و... را هم گرفت. حال این سؤال پیش می‌آید که دلیل اصلی افزایش نرخ دلار در بازار ایران چیست؟ آیا رشد اقتصادی آمریکا عامل این افزایش است یا مولفه‌های داخلی نظیر برخی رانت‌خواری‌ها و سوءمدیریت‌ها التهابات اخیر را به دنبال داشته است؟

محمدقلی یوسفی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین درباره رابطه رشد اقتصادی آمریکا و افزایش قیمت دلار در ایران و چرایی این افزایش قیمت در بازار ایران گفت: قیمت دلار در بازار ایران تابعی از متغیرهاست که در اقتصاد ایران تعیین می‌شود. این متغیرها جدا از تحولات اقتصادی و رشد اقتصاد آمریکا بیشتر تحت تأثیر عرضه و تقاضا در بازار داخلی هستند. اقتصاد ایران در چهار دهه گذشته، از یک اقتصاد نسبتاً تولیدی به یک اقتصاد تجاری تبدیل شده، به‌نحوی که امروز عملاً در داخل کشور اقتصاد تولیدی نداریم.

یوسفی ادامه داد: سیاسیون کشور به دنبال برنامه کوتاه‌مدت و مقطعی بوده‌اند. علی‌رغم صرف میلیاردها دلار از درآمدهای نفتی شاهدیم که اقتصاد کشور توسعه پیدا نکرده و از نظر سیاسی و اجتماعی هم به عقب برگشته‌ایم؛ بنابراین کشور در وضعیتی است که متأسفانه بخش عظیمی از جامعه در فقر و عقب‌ماندگی و وضعیت وخیم اجتماعی و فرهنگی قرار دارند.

این اقتصاددان گفت: ما به عنوان یک کشور صادرکننده نفت و البته مصرف‌کننده، واردکننده کالا هستیم. کشور ما وابستگی زیادی به واردات کالا از کشورهای مختلف دارد و این وابستگی به واردات کالا در همه زمینه‌ها از کالاهای معمولی مانند مواد خوراکی گرفته تا کالاهای واسطه‌ای و کالاهای استراتژیک مثل دارو و تکنولوژی وجود دارد. تا زمانی که کشور تولید ندارد و جمعیت رو به افزایش است ناچاریم که کالای مورد نیاز کشور را از خارج وارد کنیم و همین امر تقاضای ما برای ارز را افزایش می‌دهد، اما به دلیل نیاز دولت به این ارز عرضه آن در بازار کم است که همین امر باعث افزایش قیمت دلار در بازار می‌شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: ارز در اقتصاد ایران یک متغیر کلیدی برای حفظ ارزش دارایی مردم است. مردم ایران به دلیل سطح بالای آگاهی‌شان از وضعیت بازار و امنیت دلار برای حفظ سرمایه خود، به خرید این ارز خارجی روی آورده‌اند.

رانت‌خواری بعضی افراد، یکی از دلایل افزایش قیمت ارز

یوسفی تأکید کرد: افرادی که به اشکال گوناگون نقدینگی بالایی را تصاحب کردند و از راه‌های مختلف به رانت‌های کلان دست پیدا کرده‌اند، آن را تبدیل به ارز کرده و از کشور خارج می‌کنند؛ بنابراین با توجه به تمام این متغیرها افزایش قیمت دلار در بازار ربطی به رشد اقتصاد در آمریکا ندارد.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی افزود: تحریم‌های آمریکا و خروج این کشور از برجام و تشدید تنش‌های به وجود آمده بین ایران و آمریکا، باعث افزایش تقاضای ارز و متعاقباً افزایش قیمت آن در بازار می‌شود.

این اقتصاددان در مورد دلایل افزایش قیمت سکه در بازار گفت: همه مؤلفه‌هایی که باعث افزایش قیمت دلار در بازار ایران می‌شوند روی بازار سکه و قیمت این مسکوک هم تأثیر می‌گذارند.

یوسفی تأکید کرد: باید از مسئولین کشور پرسید که با توجه به صرف مبالغ کلان در پروژه‌های تحقیقاتی در مراکز دولتی و هزینه کردن میلیاردها تومان در مراکز پولی و بانکی و با توجه به حضور افرادی با مدارک دکترای اقتصاد و به اسم مدیر و مشاور در دولت، دستاوردهای دولت در اقتصاد چه بوده است؟

این استاد دانشگاه در پایان گفت: ناتوانی تیم اقتصادی دولت در تدوین سیاست‌هایی که متناسب با شرایط کشور باشد عامل کلیدی ایجاد بحران در اقتصاد کشور است.