دلار صاحب بورس می‌شود

دلار سنا، دلار نیما، دلار آزاد، دلار بانکی، دلار دولتی و ... اگر شما بارها بین قیمت ‏دلار با اسامی مختلف سردرگم شده‌اید، باید بدانید که حالا بانک مرکزی اعلام کرده است که می‌خواهد ‏یک بازار دیگر با عنوان «بازار متشکل ارزی» هم درست کند و ساختمان میدان فردوسی خود را به این ‏بازار اختصاص بدهد. براساس آن چیزی که اعلام شده، قیمت دلار هرروز آنلاین و برخط در بازار ‏متشکل ارزی اعلام می‌شود، اما این بار قرار است دلار با چه اسم و عنوانی روی کار بیاید؟ ‏

احمد حاتمی یزد، کارشناس بانکی به «شهروند» می‌گوید:« بازار متشکل ارزی درواقع چیزی شبیه بورس ‏است و بهتر است که به آن بورس ارز بگوییم.‏»

او ادامه می‌دهد: «قیمت دلار در این بازار درست مانند بورس و براساس سازوکار معاملات روزانه ‏تعیین می‌شود و معاملات شفاف‌تر می‌شوند. یعنی دیگر میزان دلار فروخته یا خریداری شده و ‏خریدارها و فروشنده‌ها کاملا مشخص و شفاف هستند و اگر این بازار کارش را به درستی انجام دهد می‌‏تواند پدیده دلالی دلار را کنترل کند و قیمت‌های واقعی‌تری برای دلار اعلام کند.»

بازار متشکل ارزی چیست؟

دی ماه‌سال گذشته بود که شورای پول و اعتبار بانک مرکزی،  از راه‌اندازی بازاری به نام بازار ارز ‏خبر داد. آن طوری که بانک مرکزی توضیح داده، قرار است این بازار با مشارکت بانک‌ها و ‏صرافی‌های مجاز و تحت نظارت بازاری ایجاد شود که خرید و فروش ارز در آن به صورت کنترل شده ‏باشد و بانک مرکزی هم به‌عنوان بازیگردان اصلی در این بازار، نرخ ارز را کنترل می‌کند.‏

بازار متشکل ارزی که کارشناسان بانکی ماه‌هاست درباره آن اظهارنظر می‌کنند، قرار است بازار ‏شفاف و برخطی باشد که کارگزاران مجاز بازار ارز اعم از بانک‌ها و صرافی‌های دارای مجوز که ‏اینک در سامانه نیما فعالیت می‌کنند و مسئولیت تعیین نرخ توافقی فروشنده و خریدار ارز را برعهده ‏دارند، می‌توانند در آن به انجام معاملات نقد و حواله ارزی بپردازند‎.‎

کارشناسان معتقدند تشکیل بازار متشکل ارزی می‌تواند دستاوردهای مهمی برای بازار ارز داشته باشد.‏

در واقع اگر بخواهیم نگاه خوشبینانه به تشکیل این بازار داشته باشیم، یکی از مهمترین دستاوردهای ‏آن می‌تواند زمینه‌سازی برای کاهش تعداد نرخ‌هایی باشد که اینک برای ارز وجود دارد. به عبارت ‏دیگر، با ایجاد این بازار، قیمتی در معاملات توافقی کشف می‌شود که عمیق‌تر و با اعتبارتر از نرخ‌های ‏صرافی، سنا، بانکی، غیررسمی و … است و احتمالا جایگزین همه آنها خواهد شد.‏

بازار ارز شفاف می‌شود

احمد حاتمی یزد،کارشناس بانکی درباره راه‌اندازی بازار متشکل ارزی می‌گوید:  «این ‏بازار، سازوکاری مشابه بورس دارد که خریداران و فروشندگان، قیمت‌های مورد نظر خود را در آن ‏اعلام می‌کنند که درنهایت طرفین بر سر یک قیمت به توافق رسیده و معامله انجام می‌شود‎.‎‏ این بازار ‏باعث شفافیت معاملات ارز شده و همچنین به‌روزرسانی و کارآمد شدن اطلاعات بانک مرکزی و ‏مدیریت ارزی کشور را به دنبال دارد.» ‏

‏ او ادامه می‌دهد: «درواقع از طریق این بازار مشخص خواهد شد که چه افرادی و با چه هدفی، اقدام به ‏خرید و فروش ارز کرده‌اند. به‌عنوان مثال مشخص می‌شود که ارز خریداری شده را برای واردات ‏دریافت کرده یا آن را صرف پرداخت بدهی ارزی خود کرده‌اند‎.‎‏ همچنین از طریق این بازار، نرخ ‏مورد قبول بازار آزاد که با نرخ رسمی دولتی متفاوت است نیز کشف و مشخص می‌شود‎.‎‏»‏

حاتمی یزد در ادامه با بیان این‌که بانک مرکزی نقشی تعیین‌کننده در بازار متشکل ارزی خواهد داشت، ‏ادامه می‌دهد:  «بانک مرکزی به‌عنوان بزرگترین عرضه‌کننده ارز کشور می‌تواند در مقاطعی که لازم ‏می داند در این بازار مداخله کرده و تاثیرگذار باشد و با قیمت بازار یا پایین‌تر از آن، ارز خود را به ‏فروش برساند‎. ‎البته در شرایطی بانک مرکزی اقدام به مداخله و تاثیرگذاری خواهد کرد که یا نیاز به ریال ‏داشته یا این‌که بخواهد نرخ ارز را پایین نگه دارد‎. همچنین اگر بانک مرکزی مشاهده کند که نرخ ارز ‏به صورت غیرمعمول درحال کاهش است نیز، مداخله کرده و می‌تواند از طریق خریداری ارز، مانع ‏افت غیرمعمول قیمت‌ها شود.»‏