پنج اقیانوس روی زمین وجود دارد، همه آنها با یکدیگر ارتباط دارند و یک حجم آب پیوسته را تشکیل می‌دهند. قبلا فقط چهار اقیانوس وجود داشت: آرام، اطلس، هند و منجمد شمالی. اما در سال ۲۰۰۰، سازمان بین‌المللی آب‌نگاری بر اساس شواهدی که نشان می‌داد این آب‌ها دارای اکوسیستم متمایز هستند و تاثیر منحصربه‌فردی روی آب و هوای جهان می‌گذارند، تصمیم گرفت اقیانوس منجمدجنوبی را هم به فهرست اقیانوس‌های جهان اضافه کند. اقیانوس جنوبگان یا اقیانوس منجمدجنوبی، پنجمین اقیانوس زمین، اما از نظر بزرگی چهارمین آن‌هاست: بزرگتر از اقیانوس منجمد شمالی.
مانند مرز‌های ملی، مرز‌های پنج اقیانوس هم توسط سازمان بین المللی آب‌نگاری کاملا مشخص شده اند، هرچند همه با این مرزبندی موافق نیستند، از جمله اطلاعات‌نامه جهان که توسط سازمان سیا منتشر می‌شود.
اقیانوس آرام، بزرگترین اقیانوس جهان، از اقیانوس جنوبگان تا اقیانوس منجدشمالی امتداد دارد. مرز شرقی آن به سواحل آمریکای شمالی و جنوبی می‌رسد، در نهایت در دماغه هورن در امتداد یک خط مستقیم که از سرزمین آتش (Tierra del Fuego) تا اقیانوس منجمد شمالی کشیده شده، به اقیانوس اطلس می‌رسد. مرز غربی با مجمع‌الجزایر شرقی هند، دریای فیلیپین، دریای ژاپن و دریای اخستک (Okhotsk) در نیمه شمالی و ساحل استرالیا در نیمه جنوبی تعریف شده است. اقیانوس آرام در دماغه جنوب شرقی، جنوبی‌ترین نقطه تاسمانی، به اقیانوس هند می‌رسد.
اقیانوس اطلس، دومین اقیانوس بزرگ جهان، از اقیانوس جنوبگان بین قاره آمریکا و آفریقا و اروپا تا اقیانوس منجمدشمالی کشیده شده است. این اقیانوس در دماغه هورن به اقیانوس آرام و در دماغه آگولاس در جنوب آفریقا به اقیانوس هند می‌رسد.
اقیانوس هند، سومین اقیانوس بزرگ جهان، از اقیانوس جنوبگان تا اقیانوس هند، شبه جزیره عربستان و جنوب شرقی آسیا امتداد دارد. در غرب سواحل آفریقا را دنبال می‌کند تا در دماغه آگولاس به اقیانوس اطلس می‌رسد. از شرق، در نزدیکی تاسمانی به اقیانوس آرام می‌پیوندد.
مرز‌های اقیانوس قطب شمال کمی پیچیده‌تر است، چون خشکی در اینجا تکه تکه است. به طور کلی اقیانوس منجمدشمالی در قطب شمال قرار دارد و در نیمکره غربی به آمریکای شمالی و در نیمکره شرقی به اسکاندیناوی و سیبری می‌رسد. همچنین در نزدیکی گرینلند و ایسلند به اقیانوس اطلس می‌پیوندد و در تنگه برینگ به اقیانوس وصل می‌شود.
اقیانوس جنوبگان واضح‌ترین مرز را دارد: یک دایره کامل که قطب جنوب را احاطه کرده است.
اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام را کجا ببینیم؟
مشخص‌ترین نقطه برای تماشای آب‌های دو اقیانوس، مرز آن‌هاست. برای تماشای دو اقیانوس آرام و اطلس در دماغه هورن در جنوب شیلی، باید از اوشوایا در آرژانتین یا از پونتا آرناس در شیلی سوار یک کشتی کروز شوید. این کشتی دماغه را دور می‌زند و اگر آب و هوا اجازه دهد، بازدیدکنندگان را روی دماغه پیاده می‌کند. به دلیل جریان‌های ناهنجار، باد‌های قوی و آب و هوای غیرقابل پیش بینی، کشتیرانی در آب‌های اطراف این دماغه بسیار دشوار است؛ بنابراین سفر به دماغه هورن ممکن است همیشه منجر به رفتن به ساحل نشود. اگر خوش‌شانس باشید می‌توانید از فانوس دریایی آن هم دیدن کنید.
راه دیگر برای دیدن اقیانوس آرام و اطلس، بالا رفتن از یک آتشفشان است. آتشفشان بارو در پاناما واقع شده و بلندترین کوه این کشور است. بارو در نقطه‌ای واقع شده که باریکه پاناما حدود ۱۲۰ کیلومتر عرض دارد. در یک طرف باریکه اقیانوس اطلس و در طرف دیگر آن اقیانوس آرام قرار دارد. در روز روشن می‌توان هر دو اقیانوس را از بالای کوه دید.
اقیانوس هند و اطلس را از کجا ببینیم؟
در دماغه آگولاس در جنوبی‌ترین نقطه قاره آفریقا. دماغه آگولاس، برخلاف دماغه هورن به راحتی از طریق تور‌های منظمی که از کیپ تاون می‌آیند، قابل دسترسی است. اما متاسفانه برخی مردم محلی گردشگران را به جای دماغه آگولاس به دماغه‌های دیگر می‌برند تا به آنها سوغاتی بفروشند.
اقیانوس هند و آرام را از کجا ببینیم؟
اقیانوس هند و آرام در دماغه جنوب‌شرقی، جنوبی‌ترین نقطه تاسمانی در استرالیا، به هم می‌رسند. برای رسیدن به این دماغه باید ابتدا دو ساعت از هوبارت (Hobart) به شهر کوچکی به نام کوکل کریک (Cockle Creek) رانندگی کنید، که دورترین نقطه در جنوب استرالیا است که می‌توان به آن رانندگی کرد. سپس باید دو تا سه ساعت پیاده روی کنید تا به آن برسید.
- 11
- 3
