آغاز نوروز قبطیان در مصر

نوروز (النیروز به عربی) در زبان قبطی معنی «روز» را متبادر می‌کند، و آن زمانی است که آب نیل بالا می‌آید و طغیان می‌کند. طغیان نیل آغاز سال قبطی و آغاز سال زراعی در مصر به شمار می‌رود.

کشاورزان مصری از دوران کهن، تقویم قبطی را در کشاورزی اساس کار خود قرار می‌دادند که از ماه «توت» آغاز می‌شود.

مصریان باستان تقویم شمسی را توسعه دادند و توانستند بین سال‌های ساده و کبیسه تفاوت قائل شوند که در آن زمان یک معجزه نجومی بود.

تقویم قبطی یک تقویم نجومی به شمار می‌رود که از دوازدهم سپتامبر هر سال آغاز می‌شود، به طوری که مصری‌های باستان، سال را به ۱۳ ماه و هر ماه را به ۳۰ روز تقسیم می‌کردند و و ماه اخیر ماه کوتاهی بود و فقط از ۵ یا ۶ روز تشکیل می‌شد.

از جمله مظاهر این جشن در عید نوروز قبطی‌ها خروج مسیحیان به مکان‌هایی است که شهدایشان در آنجا دفن شده اند، این رسم تا به امروز ادامه دارد. ارتباط تقویم قبطی با شهدای مسیحیان قبطی به دوران امپراتوری به نام «دقلدیانوس» بازمی‌گردد، که در دورانش مسیحیان مورد ظلم و ستم قرار گرفتند.

مصر از نخستین سرزمین‌هایی است که مسیحیت در قرن اول میلادی به آن راه یافت و تا قرن دوم به تدریج تمام این سرزمین را در برگرفت، اما کاهنان بت پرست با این دیانت دشمنی کردند و مسیحیان را سرکوب نمودند، تا اینکه امپراتور «دقلدیانوس» (۳۰۵-۲۱۴ م) بر تخت نشست و در دوران او، سرکوب مسیحیان به اوج خود رسید، ویران کردن کلیساها، سوزاندن کتب مقدس، کشتن قبطیان مسیحی و شکنجه تا پای مرگ، ... مصری‌ها هم با قدرت و پایداری به مقابله با این سرکوب‌ها پرداختند و کلیسای قبطی در نتیجه تاثیر این سرکوب‌ها بر قبطیان، تقویم خود را که تقویم شهدا نامید از نخستین سال حکومت «دقلدیانوس» در سال ۲۴۸ میلادی آغاز کرد؛ و سال یکم قبطی از سال ۲۸۴ میلادی و سال ۴۵۲۵ برحسب تقویم مصر باستان، آغاز شد.

ماه‌های قبطی عبارت است از توت، بابه، هاتور، کیهک، طوبه، أمشیر، برمهات، برموده و بشنس، بؤونه، أبیب، مسری و نسی ء، که از اسم‌های خدایان و الهه‌های باستانی مصر گرفته شده است، برای مثال ماه «توت» در اصل از اسم «تحوت» الهه حکمت و معرفت در نزد فراعنه گرفته شده است و «بابه» تغییر یافته نام «حابی» الهه نیل و «هاتور» در اصل از «حتحور» الهه زیبایی گرفته شده است.

ماه‌های قبطی فرهنگ خاصی را نیز در مصر شکل داده اند، به گونه ای کهک ضرب المثل‌های فراوانی درباره آن شکل گرفته است، برای مثال: (توت، با خود انتوت آورده) و انتوت منظور خرماست که در ماه توت، چیدن آن به اوج خود می‌رسد.

مسیحیان در جشن‌های نوروز خرما و گواوا می‌خورند، خرمای قرمز نمادی از خون شهدای مسیحی است که در هنگام آزار و اذیت امپراتوری روم ریخته شده است، در حالی که گواوا نمادی از پاکی و خلوص قلب است و بذر‌های فراوان آن نمادی از تعداد شهداست.