دکتر مسعود هوشمند، عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فن آوری، دکترای تخصصی در ژنتیک مولکولی و دانشمند برتر جهان اسلام در گفت وگو با ایسنا، با بیان اینکه منشأ بیماری های ویروسی و ژنتیکی متفاوت هستند، خاطرنشان کرد:هر یک از ما انسان ها دارای ژن های معیوبی هستیم، به طورمثال بعضی اوقات با مصرف بعضی از داروها توسط افراد نسبت به آن داروها واکنش هایی در بدن آنها ایجاد می شود و یا افراد حساسیت هایی در برابر برخی از مواد غذایی دارند که این امر نشان دهنده مشکلات ژنتیکی است.
او خاطر نشان کرد :از سوی دیگر برخی اوقات افراد دارای اختلالات ژنتیکی حاد هستند که موجب بروز بیماری های نادری مانند" دوشن"( دیستروفی عضلانی)،" گالاکتوزومی"،" SMA"( بیماری آتروفی عضلانی نخاعی) می شود. به این دلیل نادر هستند که از هر ۲ هزار نفر یک نفر امکان دارد به این بیماری مبتلا شود و علت آن مسایل ژنتیکی است و ما طبق روش های علمی می توانیم حدس بزنیم که پدر یا مادر و یا هر دو حامل ژن این بیماری ها هستند.
هوشمند با تأکید بر اینکه بعضی از بیماریها Multifactorial هستند، در این مورد توضیح داد:این بیماری ها ژنتیکی هستند، ولی در بروز آنها محیط نیز دخیل است که موجب بروز بیماری در افراد می شود. نمونه آن بیماری دیابت، سرطان ها، آلزایمر، MS و فشار خون هستند و حتی با وجود آنکه فرد عامل ژنتیکی را دارد، ولی اگر عامل محیطی را حذف کنیم، احتمال عدم ابتلای فرد به این بیماری ها وجود دارد.
این محقق حوزه ژنتیک مولکولی برخی از بیماری ها را با منشأ محیطی توصیف کرد و متذکر شد :از جمله این نوع بیماری ها ، بیماری های ویروسی مثل کرونا، ایذر و ابولا هستند. این بیماری ها وابسته به ژن افراد نیستند و همه به این بیماریها مبتلا میشوند و واکنش هر شخص نسبت به این ویروس متفاوت است.
نقش ژنتیک در بیماری کرونا (corona)
هوشمند با اشاره به نقش ژن در بروز بیماری های ویروسی مانند کرونا (corona) خاطرنشان کرد:در حال حاضر ژن هایی شناسایی شده اند که نشان می دهد اگر ژنی جهش داشته باشد، واکنش نسبت به بیماری ویروس متفاوت خواهد بود، به همین دلیل است که در یک خانواده فردی بسیار بد حال می شود و برخی دیگر درحد سرما خوردگی به کرونا (corona) مبتلا میشوند و یا برخی با یک هفته استراحت بهبود می یابند.
او اضافه کرد:این واکنش های مختلف به علت متفاوت بودن ساختارهای ژنتیکی و مقاومت بدن آنها دربرابر ویروس است و به همین علت است که داروهایی که برای این بیماری تجویز می شود، اثرات متفاوتی بر روی افراد مختلف دارد.
این دانشمند برتر جهان اسلام اضافه کرد:به عنوان مثال دارویی که برای درمان افسردگی تجویز می شود، برای عده ای در درمان این بیماری مؤثر است، بر روی عده دیگری اثرگذاری لازم را ندارد و امکان دارد ۲ تا ۳ درصد بر اثر این دارو فوت کنند که این امر منشأ ژنتیکی دارد.
او تأکید کرد:وجود چنین شواهدی موجب نمی شود که گفته شود فرد به بیماری ژنتیکی مبتلا است ، بلکه وی دارای ژن های معیوبی است؛ از این جهت است که علم جدید فاماکوژنتیک طبق ساختار ژنتیکی افرد دارو برای آنها تجویز می کند که این رویکرد نیز در ایران قابل انجام است.
هوشمند، به بیان وضعیت شیوع بیماری کرونا در دنیا پرداخت و گفت:در همه کشورها شیوع این بیماری یکسان بوده و اغلب مردم مبتلا به این بیماری شدند و شواهد نشان می دهد که این ویروس، یک ویروس هوشمند است و تا قبل از آنکه در منطقه اقداماتی برای پیشگیری انجام شود، خود را تغییر می دهد.
به گفته او در نوع ویروس انگلیسی کرونا (corona) ، شدت سرایت آن افزایش یافت؛ ولی نوع هندی، میزان مرگ و میر را افزایش داده است و این نشان از تغییر رفتار این ویروس است که موجب خطرناک شدن آن شده است؛ چرا که مقابله با آن مشکل تر شده است.
عصر بیماری های ژنتیکی یا ویروسی
این عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در پاسخ به این سؤال که آیا ما از عصر بیماری های ژنتیکی خارج شدیم و به عصر بیماری های ویروسی وارد شدیم، با تأکید بر اینکه این گفته صحیح نیست و کاملاً غلط است، بیان کرد :هنگامی که در بدن فرد ژن معیوب وجود دارد ، این ژن تمام شدنی نیست.
او خاطر نشان کرد :برای درمان بیماری ژنتیکی SMA دارویی با قیمت ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار دلار عرضه شده است و با این دارو، بیماری از بین نرفته است، ضمن آنکه قوانین در زمینه توقف غربالگری عرضه شده و چنین رویکردی موجب افزایش بیماری های ژنتیکی خواهد شد.
هوشمند، تأکید کرد:عصر بیماری های ژنتیکی به پایان نرسیده است، به ویژه با ازدواج های فامیلی که در ایران رخ می دهد و وجود ژن های معیوب، این دسته از بیماری ها وجود دارد.
وی با اشاره به ارتقای اطلاعات و توجه مردم به روش های پیشگیری از ابتلا به بیماری کرونا، یادآور شد :امروزه کمتر کسی است که با واژه PCR آشنایی نداشته باشد که این امر با فرهنگ سازی های انجام شده و اطلاع رسانی درباره ویروس کرونا (corona) ایجاد شده است.
- 15
- 2
