کامران رودینی فوق تخصص هماتولوژی و آنکولوژی در گفتگو با مهر در رابطه با سرطان ریه، عوامل ایجاد و روش درمانی این بیماری گفت: سرطان ریه یکی از پیچیده‌ترین انواع سرطان‌ها به شمار می‌رود که می‌تواند با آسیب‌شناسی‌های متنوعی بروز کند و در مراحل مختلف علائم متفاوتی از خود نشان دهد. مهمترین عامل ایجادکننده این بیماری، مصرف دخانیات به‌ویژه سیگار و تنباکو است.
وی ادامه داد: علاوه بر دخانیات، تماس طولانی‌مدت با مواد شیمیایی خاص مانند بنزن و سایر آلاینده‌های محیطی نیز می‌تواند خطر ابتلاء به سرطان ریه را افزایش دهد. این بیماری در مرحله چهارم یا پیشرفته، آمار قابل توجهی از مبتلایان را به خود اختصاص داده و درمان آن در این مراحل دشوارتر می‌شود.
غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان ریه
رودینی اذعان کرد: در حال حاضر، غربالگری قطعی و سراسری برای سرطان ریه مانند غربالگری سرطان پستان یا سرطان‌های دستگاه گوارش در کشورهای مختلف وجود ندارد. با این حال، توصیه می‌شود افراد ۵۵ تا ۷۵ ساله با سابقه مصرف طولانی‌مدت سیگار (اصطلاحاً سیگاری‌های «پکی‌یر») هر یک تا دو سال یک‌بار تحت سی‌تی‌اسکن با دوز پایین قرار گیرند. این روش در برخی کشورها به‌صورت محدود اجرا می‌شود و هدف آن شناسایی زودهنگام تومورهای ریوی است.
علائم هشداردهنده بیماری
این فوق تخصص هماتولوژی و آنکولوژی اظهار داشت: علائم سرطان ریه در مراحل اولیه ممکن است با علائم عفونت اشتباه گرفته شود. اما با پیشرفت بیماری، نشانه‌هایی مانند کاهش وزن، بی‌اشتهایی، خستگی شدید، سرفه‌های طولانی‌مدت همراه با خلط و در مواردی تنگی نفس ظاهر می‌شود.
وی افزود: در افراد جوان‌تر، این علائم اغلب به دلایلی مانند آسم یا آلرژی نسبت داده می‌شود، اما در افراد بالای ۵۰ یا ۶۰ سال که سابقه استعمال دخانیات دارند، توجه بیشتری به بررسی‌ها و تصویربرداری‌ها معطوف می‌شود. در صورت مشاهده توده مشکوک در عکس‌برداری، پزشکان اقدام به تشخیص دقیق‌تر و آغاز روند درمانی می‌کنند.
درمان‌های موجود برای سرطان ریه
رودینی تصریح کرد: اگر سرطان در مراحل اولیه شناسایی شود، جراحی برای برداشتن توده سرطانی نخستین اقدام است. پس از جراحی، بسته به نوع آسیب‌شناسی و مرحله بیماری، از درمان‌های مکمل مانند شیمی‌درمانی، رادیوتراپی، درمان‌های هدفمند (تارگت‌تراپی) و ایمونوتراپی استفاده می‌شود.
وی ادامه داد: در مراحل پیشرفته که سرطان به اندام‌هایی مانند مغز، کبد یا غدد فوق کلیوی سرایت کرده، درمان‌های دارویی اولویت دارند. خوشبختانه با پیشرفت‌های علمی اخیر در زمینه آنکولوژی و شناخت مارکرهای مولکولی، اثربخشی درمان‌ها افزایش یافته است.
این فوق تخصص هماتولوژی و آنکولوژی بیان کرد: ایران نیز در سال‌های اخیر با تولید داخلی داروهای پیشرفته، موفق شده است هم‌پای کشورهای پیشرو در درمان سرطان ریه قدم بردارد. بیماران ایرانی اکنون به درمان‌هایی همچون ایمونوتراپی و تارگت‌تراپی دسترسی دارند که تأثیر بسزایی در بهبود روند درمان آن‌ها داشته است.
اهمیت بررسی‌های ژنتیکی و درمان شخصی‌سازی‌شده
رودینی متذکر شد: در بسیاری از بیماران، به‌ویژه در مراحل پیشرفته، بررسی‌های ژنتیکی و شناسایی مارکرهای مولکولی انجام می‌شود تا داروهای متناسب با ویژگی‌های تومور انتخاب شود. حتی در برخی بیماران با مراحل اولیه، در صورت وجود شرایط خاص، این بررسی‌ها قابل انجام است.
مراقبت‌های روانی و جسمی در طول درمان سرطان ریه
وی توصیه کرد: زندگی با سرطان، به‌ویژه در شرایط پرتنش و بحرانی، نیازمند مراقبت ویژه از سلامت روان و جسم است. پزشکان توصیه می‌کنند درمان بیماران تحت هیچ شرایطی متوقف نشود. حتی در بحران‌ها، پیگیری درمان‌های فعال و کنترل عوارض دارویی اهمیت زیادی دارد.
این فوق تخصص هماتولوژی و آنکولوژی اذعان کرد: بیماران باید نسبت به عوامل محیطی مانند آلودگی هوا حساس باشند و در محیط‌های آلوده از ماسک استفاده کرده یا از آن مکان‌ها فاصله بگیرند. در صورت احساس تنگی نفس یا کاهش اکسیژن، خروج سریع از محیط و استفاده از هوای تازه ضروری است.
وی افزود: از سوی دیگر، کاهش اضطراب و حفظ روحیه از مهمترین ارکان کنترل بیماری محسوب می‌شود. حمایت خانواده و اطرافیان برای مدیریت استرس بیماران نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
ادامه دسترسی به دارو و خدمات درمانی
رودینی خاطر نشان کرد: در هر شرایطی حتی شرایط بحرانی، خدمات دارویی برای بیماران مبتلا به سرطان ریه از طریق داروخانه‌های ویژه در دسترس است. شیمی‌درمانی سنتی، درمان‌های نوین هدفمند، و ایمونوتراپی به‌عنوان خط اول درمان در ایران نیز اجرا می‌شود و اغلب بیماران می‌توانند به‌صورت سرپایی روند درمان خود را پیگیری کنند.
- 16
- 2
