به گزارش تسنیم، مصرف دارو به عنوان حساس‌ترین مرحله در چرخه سلامت و بهداشت از مهمترین ارکان درمان بیماری‌ها است اما مصرف بی‌رویه و خودسرانه دارو یا خوددرمانی با توجه به گسترش ابعاد آن از مشکلات مهم بهداشتی درمانی به ویژه در کشورهای در حال توسعه است.
خود درمانی در بین مردم کشور ما نیز بسیار شایع است و در ایران تقریباً همه خانواده‌ها به طور روزانه مصرف‌کننده دارو هستند به طوری که براساس گزارش‌های منتشر شده، هر ایرانی سالانه نزدیک به ۳۴۰ عدد دارو مصرف می‌کند که این عدد بیش از استانداردهای جهانی است جالب‌تر اینکه ایرانی‌ها ۱۰ تا ۵۱ درصد مجموع داروهای کشور را بدون مشورت با پزشک و خودسرانه مصرف می‌کنند.
وقتی دارویی به طور خودسرانه مصرف شود، مواد شیمیایی موجود در آن به جایی از بدن که حساس است، وارد شده و سبب عارضه و بیماری درازمدت در فرد می‌شود، براساس گزارش‌های مرکز ثبت و بررسی عوارض جانبی دارویی وزارت بهداشت و درمان در چند سال اخیر حدود ۱۰ هزار عارضه دارویی در مرکزADRایران به ثبت رسیده که از این میزان داروهای تزریقی به تنهایی ۳۰ درصد از عوارض دارویی را شامل می‌شوند.
مصرف خودسرانه داروهای تزریقی در کشور ما در سال ۴ برابر میانگین جهانی است. به دلیل اهمیت موضوع با دکتر مصطفی قائمی‌نیا، مدیر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز گفت‌وگویی داشته‌ایم.
نگاه اشتباه به دارو سبب ایجاد مصرف خودسرانه دارو شده است
قائمی‌نیا در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه باورهای اشتباه درمورد دارو سبب مصرفه خودسرانه و بیش از اندازه دارو شده است اظهار داشت: از گذشته تا به امروز این نگاه که دارو تنها راه نجات در برابر بیماری‌هاست سبب شده که مردم به خوددرمانی روی بیاورند که این باور غلط مشکلات زیادی از جمله مسمومیت‌های دارویی را منجر شده است.
وی گفت: استفاده بیش از حد از گروه‌های دارویی مختلف که در بیشتر مواقع بدون تجویز دکتر و به صورت خودسرانه از داروخانه‌ها یا عطاری‌ها تهیه شده موجب ایجاد یک انباری کوچکی از دارو در خانه‌ها شده است که به دلیل عدم آگاهی نسبت به این گروه‌های دارویی و تداخلات آنها با داروهای دیگر سبب به وجود آمدن مشکلات زیادی شده است و گاه هزینه‌های جبران‌ناپذیری بر خانواده‌ها تحمیل کرده است.
مدیر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز افزود: بیماران قسمت مثبت دارو را می‌بینند غافل از اینکه هر دارو دارای عوارض جانبی است که در صورت مصرف خودسرانه و یا مصرف بیش از اندازه می‌تواند موجب مسمومیت‌های دارویی شود.
علائم بالینی بسیاری از بیماری ها شبیه یکدیگر است
قائمی‌نیا با بیان اینکه بسیاری از بیماری‌ها دارای علائم شبیه به هم هستند، هشدار داد: درصورت مشاهده علائم و یا نشانه از بیماری آن را با پزشک خود درمیان بگذارند و اقدام به مصرف خودسرانه دارو نکنند.
وی تصریح کرد: یک ضد درد ساده ممکن است یک بیماری بسیار بزرگ را بپوشاند در حالی که این بیماری نیاز به تشخیص به موقع دارد. درباره بیماری‌های ویروسی نیز بسیاری از این بیماری‌ها درمان حمایتی و مراقبتی نیاز دارند و نباید با مصرف خودسرانه دارو زمینه بروز مسمومیت‌ها و مقاومت‌های دارویی را موجب شد.
مدیر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه بسیاری از افراد در جمع‌های خانودگی و دوستانه با رضایت از یک داروی خاص اقدام به تبلیغ این دارو می‌کنند گفت: یک دارو ممکن است با توجه به نوع بیماری، شدت آن و ژنتیک فرد موثر باشد ولی همین دارو ممکن است در فرد دیگر منع مصرف داشته باشد که با عدم آگاهی نسبت به این موضوع می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری را بر فرد تحمیل کند.
قائمی‌نیا با بیان اینکه افزایش مصرف دارو یک مشکل فرهنگی است که باید اصلاح شود خاطرنشان کرد: اصرار بر تجویز دارو از سمت بیمار و توجه بعضی از پزشکان به این درخواست نادرست این مشکل را دوچندان کرده است.
وی تصریح کرد: اصلاح باور مردم نسبت به دارو و همچنین توجه ویژه پزشکان به امر تجویز دو مقوله‌ای است که اصلاح آن نیاز به زمان دارد و امروز در استان فارس این آمار رو به کاهش و درمسیر فرهنگ‌سازی اقدامات مهمی صورت گرفته است که نیاز به همکاری جامعه پزشکی و ایجاد آگاهی توسط رسانه‌ها دارد.
کاهش مصرف خودسرانه دارو در استان فارس
مدیر تحقیق و توسعه معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز با بیان اینکه در استان فارس اقدامات مهمی در ارتباط با کاهش مصرف خودسرانه دارو انجام شده است خاطرنشان کرد: در استان فارس حتی در دورترین نقاط این استان هیچ داروخانه‌ای حق فروش بدون نسخه آنتی بیوتیک‌های تزریقی و برخی دیگر از دارو ها ندارند.
وی افزود: درصورت مشاهده هرگونه اقدامی خلاف این با داروخانه متخلف برخورد می‌شود و نظارت بر فروش دارو در داروخانه‌ها نظارت حداکثری و فروش گروه‌های دارویی که بیشترین مصرف بدون تجویز را داشته‌اند، کنترل می‌شود.
قائمی‌نیا با بیان اینکه ما از عطاری‌هایی که در حوزه کاری خود مشغول فعالیت هستند، حمایت می‌کنیم بیان کرد: با عطاری‌هایی که با تیتر کردن درمان بیماری‌های مختلف و ایجاد مغلطه نسبت به درمان یک بیماری به گروه‌های سودجو تبدیل شدهاند، برخورد می‌کنیم و از مردم می‌خواهیم که فریب این گروه از سودجویان را نخورند چراکه ممکن است یک گیاه اشتباه و یا دوز مصرف اشتباه در یک ماده دارویی سبب ایجاد هزینه‌های جبران‌ناپذیری در فرد شود.
وی با هشدار به مغازه‌های غیر مجاز فروش دارو نیز گفت: متاسفانه بعضی از مغازه‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی نیز اقدام به فروش داروهایی همچون آرامبخش‌ها و آنتی بیوتیک‌ها می‌کنند که این اقدام خلاف قانون و جرم محسوب می‌شود و در صورت مشاهده با آنها برخورد می‌شود.
- 9
- 2
