«کم آبی» مهمترین عارضه بیماری‌های مرتبط به گرماست

دکتر حمیدرضا بادلی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به فرارسیدن فصل گرما و بیماری ‌ هایی که کودکان و نوجوانان را تهدید می‌کند، اظهار کرد: با شروع فصل گرما و رطوبت زیاد تابستان احتمال بیمارهای مرتبط به گرما افزایش می‌یابد. برای داشتن تابستانی خوب و بدون عارضه دانستن راه‌های مقابله با گرما بسیار ضروری و حیاتی به نظر می‌رسد.

این متخصص کودکان با اشاره به مقابله بدن با افزایش حرارت، افزود: سلول‌های بدن برای داشتن عملکرد طبیعی نیاز به گرما ثابت در حد ۳۷ درجه در همه اوقات دارد. تنظیم حرارت بدن، توسط قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس انجام می‌شود. وقتی درجه حرارت بدن بالاتر از حد معمول شود هیپوتالاموس دستوراتی نظیر «تنفس سریع و سطحی»، « افزایش جریان به پوست» و «تعریق» برای نقاط و ارگان‌های مختلفی از بدن ارسال می‌کند تا درجه حرارت را مجددا به حد قابل تحمل در بدن برساند.

بادلی، گفت: اگر کم آبی به خوبی درمان نشود و یا کودک در هوای گرم و مرطوب به مدت طولانی فعالیت داشته باشد ممکن است دچار کرامپ ناشی از گرما و در شرایط وخیم به گرمازدگی منجر شود.

وی با بیان اینکه تابستان بدلیل داشتن گرما و رطوبت زیاد و آفتاب سوزان در ایجاد بیماری های مرتبط به گرما نقش پر رنگی دارد، تصریح کرد: بیشترین میزان حرارت اضافی توسط پوست از بدن خارج می‌شود، پوست این کار را در محیط خنک و خشک به راحتی انجام می‌دهد اما در شرایط آفتاب شدید، هوای گرم و مرطوب دچار اختلال می‌شود.  تابستان بدلیل داشتن گرما و رطوبت زیاد و آفتاب سوزان در ایجاد بیماری‌های مرتبط به گرما نقش پر رنگی دارد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان در پاسخ به این سوال که چه کسانی در معرض بیماری های وابسته به گرما قرار دارند؟ بیان کرد: در گذشته تصور می‌شد که کودکان به نسبت بزرگسالان بیشتر به گرمازدگی مبتلا می‌شوند اما اگر کودکان به خوبی هیدراته(مایعات مصرف نمایند) شوند به راحتی مانند بزرگسالان می‌توانند افزایش درجه حرارت و رطوبت محیط را تحمل کنند.

وی گفت: بطور کلی هر کودکی که به دلایلی نتواند با افزایش درجه حرارت مقابله کند مستعد بیماری‌های وابسته به گرما خواهد شد؛ این کودکان شامل؛ نوپایان و کودکان قبل از مدرسه هستند که بدلیل بیشتر بودن سطح بدن به نسبت وزن آنها گرما و رطوبت محیط را بیشتر جذب می‌کنند. دلایل دیگر آنها فعالیت‌های بدنی زیادتر آنها و عدم توجه به مصرف مایعات در زمان بازی است.

دکتر بادلی اضافه کرد: همچنین کودکانی که اختلالات تکاملی دارند توانایی تشخیص درست مصرف به موقع مایعات را ندارند، کودکانی که نمی توانند محل استقرار خود را تغییر بدهند. کودکانی که بیماری‌های مزمنی مانند دیابت و فیبروز سیستیک دارند. کودکانی که ورزش های سنگین می کنند و عادت به گرمای شدید ندارند (مانند افراد چاق)، مصرف داروهایی که بر روی مرکز تنظیم حرارت تأثیر دارند مانند آنتی هیستامین‌ها، مدرها (دیورتیک‌ها) و داروهایی که بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر دارند. هر کودکی که سابقه بیماری وابسته به گرما در گذشته داشته است، شامل موارد مذکور می‌باشند.‌

این متخصص کودکان در خصوص بیماری‌های شایع وابسته به گرما، افزود: فعالیت شدید بدون جایگزینی مایع کافی می‌تواند سبب کم آبی و کرامپ عضلانی وابسته به گرما شود. اگر بدن نتواند گرمای محیط را تخلیه کند دچار گرمازدگی خفیف و در نهایت نوع بسیار شدید آن می شود .

وی اضافه کرد: علائم کم آبی شامل؛ پوست و زبان خشک، تشنگی، ادرار بسیار کم و عدم وجود آن و ادرار غلیظ و تیره رنگ، عدم وجود اشک در چشم‌ها، سردرد،  سرگیجه ، کرامپ، لرز و خستگی است.

این پزشک متخصص کودکان ادامه داد: چشم‌های گود افتاده، فرورفتگی در ملاج سر، تهوع و استفراغ، گیجی و اغما (کما) از موارد شدید دهیدراتاسیون هستند.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان گفت: اگر احتیاطات لازم را بعمل آورید براحتی می‌توانید از بیماری‌های وابسته به گرما پیشگیری کنید، همچنین می‌توانید برای فعالیت‌های پیش رو خود از سایت‌های پیش بینی هوا استفاده کنید.

این فوق تخصص کلیه با تاکید بر اینکه در هوای گرم، کودکان را خنک نگهدارید، توصیه کرد: در گرم‌ترین ساعات روز (۱۰ صبح تا ۲ عصر) از فعالیت‌های بیرون پرهیز شود. از آفتاب مستقیم و اماکن شلوغ دوری شود. در محیط دارای سایه و یا دارای کولر بمانید. از نوشابه‌هایی که ادرار را زیاد می‌کنند، استفاده نشود. بهترین گزینه آب یا از نوشابه‌های خوش طعم و رقیق استفاده شود. از مصرف آب بسیار سرد پرهیز شود.

وی خاطرنشان کرد: همچنین بدن را با آب خنک نگهدارید. از کلاه‌هایی که لب بلند دارند و از لباس‌های نخی، گشاد و روشن استفاده شود . بخاطر داشته باشید که پنکه فقط هوا را جابجا می‌کند و نمی‌تواند هوا را خنک کند. پنکه باید در مجاورت پنجره باز، استفاده شود. کودکان  خود هرگز حتی برای چند دقیقه در خودرو تنها نگذارید.

بادلی بیان کرد: بدن توانایی بسیار خوبی برای مواجهه با افزایش درجه حرارت بدن بالاتر از ۳۷ درجه سانتی گراد را دارد اما در گرما، رطوبت و آفتاب مستقیم نیاز به کمک بیشتری از طرف شخص دارد.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی گیلان با بیان اینکه «کم آبی» مهمترین و رایج‌ترین، عارضه بیماری‌های مرتبط به گرما است، گفت: اگر متوجه کم آبی کودک شدید او را به محیط خنک ببرید و به مقدار کافی به او مایعات دهید.

وی خاطرنشان کرد: برای پیشگیری از بیماری‌های مرتبط به گرما، از ماندن طولانی در هوای گرم و آفتاب مستقیم بخصوص در بازه زمانی ۱۰ صبح تا ۲ عصر پرهیز شود، به اندازه کافی آب صرف کنید.