دلیل مخالفت های مادران با تغذیه فرزند از شیر خود

به گزارش ایسنا، تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر که مورد تأکید سازمان جهانی بهداشت نیز قرار گرفته است، دارای منافع سلامتی کوتاه و بلندمدت زیادی برای مادر و کودک است که بسیاری از آن‌ها به‌خوبی شناخته شده‌اند.ازجمله این منافع می‌توان به محافظت کودک در برابر بیماری‌های عفونی و ناراحتی‌های دستگاه گوارش، کاهش خطر دیابت، کاهش چاقی و افزایش وزن در آینده، تعادل تغذیه‌ای و رشد طبیعی، ایجاد ارتباط عاطفی و وابستگی بین مادر و کودک اشاره کرد.

آن‌گونه که متخصصان می‌گویند، این روش شیردهی، در مادران نیز می‌تواند باعث کاهش احتمال ابتلا به سرطان تخمدان و سینه، دیابت نوع ۲، افسردگی پس از زایمان، کاهش احتمال بارداری ناخواسته، بازگشت سریع‌تر به وزن قبل از بارداری و افزایش سلامت استخوان‌ها گردد.

مطالعات نشان داده‌اند که موفقیت تحصیلی، توانایی‌های شناختی و هوش کودکان تغذیه‌شده از شیر مادر از کودکان دیگر بیشتر خواهد بود. به‌علاوه باید اشاره کرد که شیردهی مادران می‌تواند سالانه به میزان زیادی باعث صرفه‌جویی اقتصادی در کشورها شود.

با توجه به این مسائل، شناسایی عوامل مؤثر در شروع و تداوم رفتار شیردهی مادران بسیار مهم است. در این خصوص، محققینی از دانشگاه علوم پزشکی البرز به انجام پژوهشی پرداخته‌اند که در آن، عوامل مؤثر بر قصد مادران باردار در تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر بررسی شده‌ است.

این مطالعه توصیفی-تحلیلی بر روی ۳۱۲ نفر از مادران باردار تحت پوشش مراکز بهداشتی- درمانی شهر کرج و بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده انجام شده است. محققان برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه‌ای که بر اساس تئوری فوق تهیه شده بود، استفاده کرده‌اند.

نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه نشان داد که تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده، چارچوب مناسبی را برای نشان دادن قصد تغذیه انحصاری کودک با شیر مادر در زنان باردار داشته است.

افسون تیزویر، استادیار گروه آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت دانشگاه علوم پزشکی البرز و همکارانش در این خصوص می‌گویند: «یافته‌های این مطالعه نشان داد زنانی که احساس می‌کنند و باور دارند تغذیه نوزاد با شیر مادر فواید بیشتری دارد، در مقایسه با کسانی که باور و نگرش منفی دارند، قصد بیشتری برای تغذیه کودک با شیر مادر خواهند داشت. همچنین زنان بارداری که از طرف افراد مهم جامعه، خانواده، همسر، مادر، دوستان نزدیک و پرسنل بهداشتی، حمایت و پشتیبانی بیشتری را درک و احساس می‌کردند، با اختلاف قابل‌توجهی، قصد بیشتری برای تغذیه انحصاری کودک با شیر خود داشتند».

طبق این یافته‌ها، ارتباط مثبت و معنادار بین کنترل رفتار درک‌شده و قصد تغذیه انحصاری کودک نیز نشان‌دهنده این موضوع است که هر چه مادران، تغذیه کودک با شیر خود را ممکن‌تر بدانند، خودکارآمدی بیشتری داشته باشند و توانایی خود را برای غلبه بر مسائل و موانع و کنترل شرایط بالاتر بدانند، دارای قصد بیشتری برای تغذیه انحصاری کودک با شیر خود هستند.

به گفته محققان فوق: «در این مطالعه، سن مادران ارتباط معنی‌داری با قصد تغذیه انحصاری کودک داشت. این ارتباط بیان‌کننده این مطلب است که مادران سنین بالاتر قصد بیشتری برای تغذیه انحصاری کودک خود داشته‌اند. به‌علاوه مشخص شد که داشتن فرزند دیگر، ارتباط زیادی با قصد تغذیه انحصاری کودک داشته است. این نتیجه را می‌توان این‌گونه تحلیل نمود که داشتن تجربه از آسانی و فواید و آثار مثبت شیردهی می‌تواند باعث شود مادران برای شیردهی به فرزند خود آماده‌تر و علاقه‌مندتر باشند».

از دیگر نکات به‌دست‌آمده از این پژوهش که به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی در مجله «بهداشت و توسعه» منتشر شده است، می‌توان به این موضوع اشاره کرد که قصد شیردهی در مادرانی که حاملگی خودخواسته داشتند، نسبت به مادران با حاملگی ناخواسته بالاتر بوده است. بر این اساس، برنامه‌ریزی برای بچه‌دار شدن و داشتن آمادگی جسمی، روانی و خانوادگی باعث می‌شود که مادران تمایل و گرایش بیشتری به تغذیه انحصاری کودک خود و پرورش مناسب‌تر او داشته باشند.

تیزویر و همکارانش در خصوص سایر نتایج اعتقاد دارند: «ساکنین روستاها، در رابطه با موضوع تحقیق، وضعیت بهتری داشته‌اند. ارتباطات نزدیک‌تر افراد به یکدیگر و برخورداری از حمایت بیشتر و همچنین باورهای مذهبی و دینی قوی‌تر روستاییان نسبت به افراد ساکن در شهر می‌تواند دلیل این اختلاف باشد. همچنین بر اساس یافته‌های تحقیق، مادران دارای تحصیلات دانشگاهی احتمالاً به دلیل اشتغال در خارج از منزل و مشغله بیشتر نسبت به خانم‌های کم‌سواد که اکثراً هم خانه‌دار هستند، قصد کمتری برای تغذیه انحصاری کودک خود دارند».

محققین فوق با توجه به نتایج حاصل از پژوهش فوق پیشنهاد داده‌اند: «بایستی برنامه‌های آموزشی مناسبی بر پایه نظریه رفتار برنامه‌ریزی‌شده در جهت بهبود نگرش و هنجارهای انتزاعی و افزایش کنترل رفتاری درک‌شده در مادران باردار و حتی قبل از دوران بارداری طرح‌ریزی و اجرا شود. همچنین برای کشف موانع تغذیه انحصاری مادران به نظر می‌رسد لازم است مطالعات گسترده‌تری و با تأکید بر سایر متغیرها انجام شود».