محققان به کشف ژن سازنده انسان نزدیک شدند

دانشمندان با شناسایی گروهی از ژن‌ها متوجه شده‌اند که بر خلاف گذشته میان انسان و گونه‌های نزدیک به انسان همچون شامپانزه‌ها تفاوت زیاد ژنتیکی وجود دارد و بررسی‌های جدید آن‌ها را به کشف ژن سازنده انسان نزدیک کرده است.

اخیرا دانشمندان توانستند با استفاده از روش محاسباتی جدیدی دنباله‌های موتیف (motif sequences) یا الگوهای ویژه دی ان ای را مورد بررسی قرار دهند و ارتباط آن‌ها با فعالیت ژنی را شناسایی کنند. بررسی دانشمندان نشان می‌دهد بر خلاف تصورهایی که داشتند، ژن‌ها وظایف مشابه‌ای با سایر موجودات زنده ندارند و در انسان‌ها نقش‌های آن‌ها خاص است. دانشمندان بر این باورند که کشف جدیدشان می‌تواند تفاوت‌های عمده میان انسان و شامپانزه‌ها را شرح دهد.

کشف ژن سازنده انسان

پژوهشگران، دانشگاه تورنتو (University of Toronto) تعدادی از ژن‌های یک گروه پروتئینی به نام فاکتور رونویسی ژنتیکی (TFs) را مورد بررسی قرار دادند که این پروتئین‌ها فعالیت ژن را به کمک ویژگی‌های موتیف کنترل می‌کنند.

گفتنی است فاکتور رونویسی ژنتیکی یا عامل رونویسی ژنتیکی (transcription factor) مجموعه‌ای از پروتئین‌های مختلف را شامل می‌شود که به واسطه اتصال به راه‌انداز ژن و فعال کردن رونویسی ژنتیکی در ژن‌ها باعث می‌شود تا ژن‌ها فعال شده، آر ان ای از دی ان ای و سنتز پروتئین‌های دیگر ساخته شوند.

سام لمبرت (Sam Lambert)، پژوهشگر ارشد در این خصوص عنوان کرد:

فاکتورهای رونویسی ژنتیکی در گونه‌هایی که به انسان بسیار نزدیک هستند همانند شامپانزه‌ها نیز وجود دارد که توالی‌های جدید را به یکدیگر متصل خواهد کرد. در واقع آن‌ها با تنظیم ژن‌های مختلف که در موضوع تفاوت‌های گونه‌ای نیز بخش مهمی محسوب می‌شوند، از وظایف جدیدی برخوردارند. ما تصور می‌کنیم تفاوت‌های مولکولی می‌تواند باعث برخی تغییرات در میان شامپانزه‌ها و انسان‌ها شود.

پژوهشگران به واسطه نتایج این مطالعه توانستند نرم افزار جدیدی را بسازند که هدف آن جستجوی شباهت‌های ساختاری میان مناطق اتصال‌دهنده است که دارای فاکتورهای رونویسی ژنتیکی در دی ان ای هستند تا آن‌ها را مورد هدف قرار داده و توانایی آن‌ها را برای اتصال به یک یا چند موتیف مختلف دی ان ای توسعه دهند. از این رو محققان متوجه این موضوع شده‌اند که در موقعیت آمینو اسیدهای کلیدی تفاوت‌هایی وجود دارد و تعداد زیادی از فاکتورهای رونویسی ژنتیکی انسانی از توالی‌های مختلفی نسبت به گونه‌های مشابه خود در سایر حیوانات برخوردارند. با وجود اینکه انسان‌ها و شامپانزه‌ها دارای اشتراک ۹۹ درصدی در ژنوم‌های خود هستند، اما بررسی محققان نشان می‌دهد در ژن انسان تفاوت‌های زیادی وجود دارد.