هنر درمانی در هر سنی به خصوص کودکان کاربرد داردهنر درمانی
هنردرمانی به نوعی فعالیتی خلاقانه گفته میشود که مراجع در فرایندی آزادانه و با ارامش دست به اظهار وجود می زند. این فعالیت به سه صورت انجام می شود که شامل دیداری، شنیداری و دستی می باشد. هنر درمانی دارای انواع مختلفی نظیر نقاشی درمانی، موسیقی درمانی و نمایش درمانی است. مفهوم کاتارسیس یا پالایش روانی در این روش وجود دارد و برون ریزی هیجانات و افکار به معنای مفهوم آن می باشد؛ هنر درمانی درواقع قصد دارد خودش را بعد از برون ریزی آنچه در فرد بعنوان تعارض وجود دارد ، به نمایش بگذارد و متخصص از طریق چارچوب درمانی به بهبود آن کمک میکند.
هنر درمانی درحقیقت به دو صورت فردی و گروهی صورت می پذیرد. شیء تولید شده در هنردرمانی، اهمیتی از منظر رویکرد زیبایی شناسانه ندارد و فقط درمانگر برای تحلیل اثر هنری از معانی موجود در محتوای تولید شده و مفاهیم ناخودآگاه استفاده میکند. ناخودآگاه فرد از طریق هنردرمانی با گذشت زمان به خود آگاه میرود و به این ترتیب او در ذهن و زندگی اش، متوجه جریانات و تعارضات بسیاری می شود و کمک به سلامت روان او می کند. صرفا در رویکرد روانکاوانه از هنر درمانی استفاده نمیشود، بلکه در رویکردهای رفتاری و شناختی هم قابل استفاده است.
تاریخچه هنر درمانی
مردم با گذشت زمانهای طولانی برای بیان، ارتباط و بهبود یافتن از هنر بهره میگیرند اما از میانه های قرن بیستم، هنردرمانی به صورت رسمی بوجود آمد. پزشکان به این نتیجه رسیدند که افراد مبتلا به بیماری های روانی در اکثر اوقات به بیان خودشان در نقاشی ها و سایر کارهای هنری پرداخته اند و در اثر همین امر در پی کشف یک راهبرد بهبودبخشی از طریق هنر بودند. هنر از آن زمان به بعد، به عنوان بخش مهمی از حوزه روان درمانی به شمار میرود و کاربرد آن در بعضی از روش های سنجش و درمان می باشد.
برای این که از هنر درمانی استفاده کنید به هیچ تخصص و استعداد ویژه ای نیاز نداریدخانم مارگارت نامبرگ توانست هنردرمانی به مفهوم روان شناختی را بوجود آورد. وقتی که او به کودکان، نقاشی یاد میداد؛ متوجه شد که هنر، تداعی آزاد را بسیار روان و ارتباط نمادین ناخودآگاه را به شکلی بدون سانسور و عینی اسان می کند و عملا رها سازی ناخودآگاه با استفاده از تصویرسازی و مشاهده آگاهانه« خود»، از جنبه های درمانی هنر به شمار می رود. ولی خانم آدرین هیل هم زمان با نامبرگ، واژه« هنردرمانی» را برای نخستین بار با نگاه هنری استفاده کرد و در قالب هنردرمانی به توصیف اثر درمانی هنرهای تجسمی و تصویرسازی پرداخت.
در سال ۱۹۶۱به غیر از نامبرگ و آدرین هیل، خانم دیگری به نام ادیت کرامر بود که تأکید بر توانایی های ذاتی هنر در درمان داشت، او مانند هیل برا این عقیده و باور بود که درمان و شفابخشی از طریق فرآیند آفرینش هنری امکان پذیر است. اکنون مارگارت نامبرگ در آمریکا، مادر رشته هنردرمانی معرفی شده است. وی موفق به مطرح کردن هنردرمانی با رویکرد روان تحلیلی از طریق ایده های فروید و یونگ شد. دانشجویان در انجمن هنردرمانی انگلستان« BATT»، به یادگیری هنردرمانی بعنوان روان درمانگرانی با تمرکز بر روان تحلیلی می پردازند.
برای استفاده از هنر درمانی به چه استعدادی نیاز است؟
برای این که از هنر درمانی استفاده کنید به هیچ تخصص و استعداد ویژه ای نیاز ندارید. طبق آزمایشات، افرادی که هیچ کار هنری را تا به این زمان انجام نداده اند وقتی که قلم و کاغذی رابه آن ها می دهند توانایی انتقال احساساتشان را به خوبی داشته اند. این روش علاوه بر اینکه کمک میکند تا اختلالات روحی و جسمی درمان شود، روشی برای افزایش تمرکز و حافظه و کشف استعدادها و توانایی های فردی، وسیله فوق العاده ایی می باشد. افرادی هستند که بارها اظهار داشته اند اصلا استعدادی ندارند و حتی توانایی کشیدن خط بر روی کاغذ را ندارند ولی توانسته اند با استفاده از این هنر، استعدادهای فراوانی را بعد از گذراندن این دوره روانکاوی، در خود کشف کنند.
افرادی که هنر درمانی می کنند چه کسانی هستند؟
هنر درمانگرها به متخصصانی گفته میشود که در زمینه های گوناگونی همچون هنر و درمان آموزش و دوره دیده اند. آنها نسبت به بعضی از موارد آگاهی دارند که از آن ها می توان به رشد انسان، عمل بالینی، نظریه های روانشناسی، سنت های معنوی، چند فرهنگی و هنری و پتانسیل بهبودی هنر اشاره کرد. آنها از هنر در زمینه هایی همچون ارزیابی، معالجه و تحقیق بهره میبرند و برای مشاوره دادن به افراد از متخصصان متحد کمک میگیرند. هنر درمانگران به همکاری با افراد در هر سنینی نظیر افراد خاص، خانواده ها، زوج ها، گروه ها و جوامع مختلف می پردازند. آنها به عنوان بخشی از تیمهای بالینی به صورت جداگانه اقدام به ارائه خدمات در محیط هایی همچون توانبخشی، بهداشت روان، موسسات پزشکی و پزشکی قانونی می کنند.
هنر درمانی در حقیقت به دو صورت فردی و گروهی صورت می پذیرددر چه شرایطی از هنر درمانی استفاده می شود؟
از هنر درمانی در بعضی از شرایط استفاده شود عبارت است از:
- افرادی که به اسیب مغزی مبتلا شده اند، می توانند از هنر درمانی استفاده کنند.
- هنر درمانی برای بزرگسالانی مناسب است که استرس شدیدی دارند.
- افرادی که مشکلات بهداشت روانی را تجربه می کنند می توانند از هنر درمانی استفاده کنند.
- هنر درمانی برای کودکان یا بزرگسالانی مناسب است که با یک رویداد آسیب زا مواجه شده اند.
- کودکانی که از اختلالات یادگیری رنج میبرند می توانند از هنر درمانی بهره بگیرند.
- کودکانی که از مشکلات رفتاری یا اجتماعی در اماکنی همچون مدرسه یا خانه رنج می برند، می توانند از هنر درمانی برخوردار شوند.
چه انتظاراتی باید از جلسات هنر درمانی داشته باشیم؟
نخستین جلسه ی هر نوع هنر درمانی، به اینصورتست که درباره ی دلیل مراجعه ی شما با تراپیست صحبت میشود و این که تراپیست به چه صورت می تواند از طریق هنر درمانی به شما کمک کند. سپس در این مرحله با هم، به یک برنامه ی درمانی که شامل خلق آثار هنری میباشد ، خواهید رسید. زمانی که یک اثر هنری را خلق میکنید روانشناس ، فرآیند کار شما را با گذشت زمان زیر نظر می گیرد، بدون این که مداخله یا قضاوتی در کارتان داشته باشد. بعد از اتمام کار اثر هنری شما و وقتی هم چنان بر روی اثر، کار میکنید هنر درمان گر از شما در مورد این که نسبت به فرآیند هنرمندانه چه حسی دارید، چه چیزی در ساخت اثر هنری، سخت یا آسان بود، حین کار کردن چه افکار یا خاطراتی داشتید، سوالاتی را می پرسد.
تکنیک های هنر درمانی
در هنر درمانی از تکنیک هایی استفاده می شود که می توان از نقاشی، طراحی، رنگ آمیزی، مجسمه سازی یا کلاژ یاد کرد. مشتری ها در زمان خلق یک هنر، ممکن است به تجزیه و تحلیل آن چیزی که ساخته اند و همچنین احساس آنها بپردازند. افراد در هنر خود، از طریق کاوش میتوانند در پی مضامین و درگیری هایی که گاهی اوقات مؤثر بر افکار، عواطف و رفتار هایشان است، نقش داشته باشند. افراد به توانایی هنری یا استعداد ویژه به منظور شرکت در هنر درمانی نیازی ندارند و کودکان، نوجوانان و بزرگسالان در هر سنینی که باشند، میتوانند از آن برخوردار شوند.
هنردرمانی گروهی
هنردرمانی گروهی به فرایندی گفته میشود که در این روش به تلفیق روان درمانی گروهی بهمراه کیفیت شفابخش و درمانی هنر می پردازند. افراد برای هرگونه فعالیت گروهی هنردرمانی که انجام میدهند ، در فرآیند اصلی آفرینش گرفتار می شوند، به همین خاطر باید کار خود را به نحوی با دیگران تقسیم کنند تا اعضای گروه این توانایی را داشته باشند که در بین فرآیند تولید و بعد از آن به بحث درخصوص کارشان بپردازند. این مشارکت جمعی در نتیجه می توانند اثری هنری را خلق کنند که جنبه های روانشناسانه آن در مقایسه با توانمندی های هنری اثر از ارزش بیشتری برخوردار است. نتیجه ی حاصله از این اثر هنری باعث ایجاد فرصت مناسبی برای به اشتراک گذاشتن مواردی همچون تحلیل ها، انگیزه ها، شیرینی در ادراک دیداری و فرافکنی تعارضات و هیجانات سرکوب شده درمان گیران می باشد.
افرادی که به اسیب مغزی مبتلا شده اند، می توانند از هنر درمانی استفاده کنندهنر درمانی با کودکان
هنر درمانی در هر سنی به خصوص کودکان کاربرد دارد. یکی از راهها برای این که با کودکان به شکلِ طبیعی تر و آسان‌تر ارتباط داشته باشید هنر میباشد بدین دلیل که کودکان راحتتر می توانند از طریق تصاویر، به ابراز ارتباط بیانی خودشان بپردازند. گنجینه لغات کودکان در مقایسه با بزرگسالان فرق دارد و همچنین بسیاری از آنان، مواردی همچون نقاشی کردن، رنگ آمیزی و مدل سازی را بطور طبیعی دوست دارند و آن ها با انجام کارهایِ هنری اشنا هستند و به روشی گویا آن را بیان می کنند. بهترین راه برای کودکانی که هیجانات شدید از خود بروز میدهند و توانایی بیان آنرا ندارند، هنر درمانی می باشد. کودکان با استفاده از هنر می توانند از طریق تصاویر به بیان این هیجانات بپردازند و در نتیجه از راهی سریعتر به سلامت روانی او کمک می کند.
برای کودکان، سخت و گیج کننده است که بخواهند هنر درمانی را از بازی درمانی جدا کنند و همچنین این دو خیلی با هم فرق ندارند، هر جلسه هنر درمانی در مقایسه با بازی درمانی برای کودکان به صورت فردی و گروهی بسیار مشابه هم است، به خصوص زمانی که مواد استفاده شده برای کشف و نمایش دادنِ کودک میباشد ، هنر درمانگران برای پرورش خود اکتشافی تمایل بیشتری دارند خصوصا زمانهایی که از یک تکلیف به خصوصی بهره میبرند و همچنین هنردرمانگران با استفاده از مواد هنریِ زیاد، نحوه ی استفاده از این مواد را به کودکان آموزش میدهند ، از دیگر موارد مشترک با هنر درمانی می توان به روان درمانی اشاره کرد و بسیاری از مشاوران و روان درمانگران از بیانِ تصویری و کارِ هنری به منظور کامل کردن کارشان استفاده می کنند. درواقع نحوه ی کار هنردرمانگران برای مشاوره در مدرسه و برای معلمان استفاده از هنر میباشد تا بدین طریق به راهنمایی کارکنانِ مدرسه می پرداند و به فعالیت در مدارس عادی و استثنایی مشغول میشوند.
فواید هنر درمانی
هنر درمانی در زمینه های زیر به افرادی مانند کودکان، نوجوانان، و بزرگسالان کمک می کند:
> کشف احساسات
> افزایش عزت نفس
> مدیریت اعتیاد
> رهایی از استرس
> بهبود نشانه های اضطراب و افسردگی
> کنار آمدن با بیماری های جسمانی و معلولیت ها
نحوه ی مشاوره دادن از طریق هنر درمانی با مراجعین به سه صورت انفرادی، گروهی و در قالب زوج در بیمارستان ها یا مراکز درمانی دیگر انجام می شود.
هنر درمانی برای کودکان یا بزرگسالانی مناسب است که با یک رویداد آسیب زا مواجه شده اندگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 11
- 4
