معرفی خود آزاری و راه های مقابله با این بیماری

خود آزاری اغلب در احساساتی عمیق مانند حس ناتوانی، حس گرفتار بودن و ... ریشه دارد

خود آزاری

مازوخیسم خودآزاری یا آزارگری و آزارطلبی جنسی دارای ماهیتی مزمن می باشد. قربانی این فعالیت درحالت شدید، گاهی وقت ها با جراحات جدی رو به رو میشود یا حتی امکان دارد که جانش را از دست بدهد. عقیده ی بعضی از متخصصان روانشناسی و روانپزشکی اینست که برای یافتن ریشه های آزارگری و آزارطلبی باید به جستجو در دوران کودکی پرداخت در حالی که عقیده ی برخی دیگر، نقش احتمالی عوامل زیستی می باشد. خود زنی در بعضی از اختلالات شایعتر است که یکی از آن ها اختلال شخصیت مرزی می باشد. این اختلال، بیشتر در بین دختران جوان دیده میشود.

علل خود آزاری

اکثر وقت ها ریشه ی خودآزاری در احساساتی عمیق دیده میشود که این احساسات شامل حس ناتوانی، نداشتن گزینه ای برای انتخاب یا حس گرفتار بودن می باشد. این اختلال ممکن است در گذشته نشات گرفته از تجربیاتی ناخوش‌آیند و رویدادی آسیب زا مانند مورد حمله قرار گرفتن از جانب دیگران باشد. رویدادهای زمان حاضر سبب تقویت احساسات قبلی مثل افسردگی میشود؛ بویژه، این احساسات شامل استرس زا بودن زندگی برای فرد یا مورد انتقاد قرار گرفتن از سوی دیگران بطور مداوم و حتی حس منزوی و نداشتن حامی یا پشتیبانی می باشد. خود آزاری علاوه بر این که بیانگر بعضی از مشکلات است از تلاش برای مقابله با این مشکلات حکایت دارد. دلایل روی آوردن بعضی از افراد به خودآزاری شامل موارد زیر میباشد :

- روی بعضی از جنبه های زندگی اش احساس کنترل دارد.

- خودش را از احساسات یا خاطرات دردناک دور میکند.

- احساس ابراز دردی به ویژه زمانی که نمیتواند آن کلمات را بیان کند.

- به خاطر احساسات یا شکست ها، خودش را مجازات میکند.

- ناراحتی خود را به روشی غیرمستقیم به دیگران منتقل میکند.

والدین در پیشگیری از بروز خودآزاری فرزندانشان نقشی اساسی دارند

تفاوت های جنسیتی خود آزاری

خودآزاری براساس بررسی های پیشین، به رفتاری رایج و مرسوم در بین دختران گفته میشود، ولی با این حال پسران هم با این مشکل مواجه هستند. دخترها و پسرها برای آسیب رساندن به خودشان از روش های مختلفی استفاده می کنند. بنابر بررسی های صورت گرفته، دخترها بیشتر، بدنشان را با استفاده از اجسام تیز میبرند در حالی که پسرها برخلاف دختران اکثر وقت ها خودسوزی میکنند. هنوز محققان و متخصصان هم علت این تفاوت ها را تشخیص نداده اند، ولی در این تصورند که بعضی از این روشها بیشتر مردانه درحالیکه بعضی دیگر زنانه می باشد.

علائم خودآزاری

با توجه به این که افراد بسیاری صدماتشان را از بقیه می پوشانند، بدین دلیل که برای دوستان و خانوادهایشان، مشاهده و تشخیص علائم خود آزاری دشوار است. درادامه با علائم افراد مبتلا به خود آزاری که صدماتشان را پنهان می کنند، اشنا شوید:

- جراحات مکرر غیرقابل توجیه مانند کبودی، بریدگی، سوختگی جای گاز گرفتن یا شکستگی استخوان دارند.

- در مدیریت احساسات با مشکلاتی رو به رو می شوند و گاهی وقت ها بسیار ناراحت و عصبانی بنظر می رسند.

- دست و پاهایشان را حتی وقتیکه هوا گرم است، می پوشانند.

- به مشکل روانی دیگری همچون سوء مصرف مواد یا اختلالات خوردن مبتلا هستند.

- گوشه گیر هستند و از تعامل با اجتماع ممانعت میکنند.

- بیش از حد یا کم تر از حد معمول، پرخوری میکنند.

- مشکلات جدیدی برای شان اتفاق می افتد یا مشکلات قبلی در مدرسه، محل کار یا روابط تشدید میشود.

- زخم های غیرقابل توضیحی دارند.

- یکی از دیگر علائم افراد مبتلا، تنفر از خود، ابراز عزت نفس پائین یا تمایل به تنبیه خود می باشد.

خودآزاری یک رفتار رایج در بین دختران است، اما به هرحال پسران هم به نحوی با آن درگیرند

راههای پیشگیری از خود آزاری در بین نوجوانان

یکی از افراد مؤثر در پیشگیری از بروز خود آزاری فرزندان، والدین می باشند. بعلاوه والدین با رفتار درست میتوانند از پیوستن نوجوانشان به گروه‌های ناسالم ممانعت کنند. والدین زمانی را در خانه به نوجوان و اعضای خانوادهشان اختصاص دهند، یعنی باید برنامه ریزی تفریح و گردش در هفته داشته باشند. برای نوجوان باید حس و حال خانواده را گرم و ارامش بخش کنند. تعيين مرز بین کار و خانواده یکی از مهم ترین مسئولیت های والدین به شمار می رود.

راهکارهای مقابله با خود آزاری

خود آزاری، برای مقابله با پریشانی های عمیق و دردهای عاطفی یک راهکار محسوب میشود. خود آزاری گاهی اوقات ترفندی مؤثر برای ناتوانی در بیان احساسات و دردهای عاطفی می باشد. به طور کلی برای مدت کوتاهی پس از خود آزاری احساس بهتری پیدا می کنید. ولی پس از گذشت چند وقت، دوباره احساسات دردناک برمی گردند و این حس به شما تلقین میشود که باید به مجدداً خودتان آسیب بزنید.

> الگوهای خود را شناسایی کنید:

درصورت نزدیک شدن به خواسته هایتان، شاید اقدام به انجام موارد زیر کنید:درزمان صبح، ساعتتان زنگ می زند، ولی بارها دکمه خاموشش را می زنید. یکی از راه‌های اجتناب از خطرات برای رسیدن به هدف، خوابیدن زیاد می باشد. در این صورت تحریک پذیر می شوید و به همه چیز ضربه وارد میکنید و وقتی نگرانیتان تشدید می شود، مریض میشوید؛ برنامه ریزی راهکاری برای مقابله با مشکلات میباشد ، بدین ترتیب شما برای روبرویی با هر مشکلی می توانید برنامه ریزی و تصمیم گیری کنید و به مسائل جانبی فکر نکنید، متمرکز بر هدف اصلیتان باشید.

وقتی همه چیز در نظرتان سریعتر انجام می شود، دچار ترس می شوید و آن کار را انجام نمی دهید، به این ترتیب قدم دیگری بردارید اطلاعات خود را در مورد موضوع مورد نظرتان ارتقاء دهید، بعد از کتاب خواندن با دیگران مشورت کنید و به جلو حرکت کنید. یکی از دلایل عدم پیشرفت شما اینست که بر روی پروژه های ثانویه کار می کنید( اکثر آنها " کار پر مشغله" است) و بر روی وظایفی که به شما سپرده شده متمرکز میشوید. هنگامی که شما با روشهای خود آزاری آشنایی پیدا کردید، میتوانید از این رفتارها خودداری کنید. در صورتی که خودتان را محدود می کنید، مطمئن شوید از این بابت که متوقف شده اید.

> اعتماد به دیگران:

نخستین راهکار برای مقابله با خود آزاری، اعتماد به فرد دیگر است. شاید در این شرایط اعتماد کردن به دیگران برایتان ترسناک باشد و نتوانید درخصوص پنهان کاری خود حرف بزنید ، ولی به عنوان روشی تسکین دهنده و مؤثر میباشد تا بتوانید احساساتتان را در ادامه بروز دهید و در موردش حرف بزنید.

روی آوردن به خودآزاری نشانه ی وجود برخی مشکلات است

تصمیم گیری در مورد مورد اعتماد به دیگران و حرف زدن با آن ها در مورد مشکلات خود، امری مشکل میباشد. ولی کسی برای این کار مناسب است که قصد شایع پراکنی و یا تلاش در کنترل شما را نداشته باشد. فردی در زندگی شما، احساس امنیت و حمایت را ایجاد می کند که شما به او اعتماد کرده باشید. چنین شخصی میتواند یک معلم، دوست، مشاور یا خویشاوندتان باشد. ولی اجباری نیست که آن شخص از نزدیکانتان باشد. گاهی اوقات صحبت کردن با فردی مثل معلم و یا مشاور که برایتان ارزش قائل است، راحت تر می باشد.

> پذیرش مسئولیت:

یکی از راههای خودآزاری افراد، اینست که مسئولیتی که به آن ها سپرده شده را انجام نمیدهند و به این ترتیب دیگران را سرزنش می کنند. افراد و شرایط، می توانند در شکست شما نقش موثری داشته باشند با این حال، مواردی هستند که تعیین کننده پایان مسایل می باشند که از آن ها می توان به انتخاب ها و اقداماتتان اشاره کرد. دیگران را قربانی نکنید و زمام امور را در دست بگیرید.

> روان درمانی:

در هر برنامه درمانی، روان درمانی امر مهمی به شمار می رود. صحبت با یک فرد بزرگ سال، متخصص پزشکی یا دوست، نخستین قدم برای کمک کردن است که روان‌پزشک در حالت ایده آل از آن شخص در مورد سلامتی، هرگونه رفتارهای آسیب زا و روند زندگی در گذشته و آینده می پرسد. به چنین مکالمه ای که مدت زمان آن یک ساعت یا گاهی وقت ها بیشتر است، مصاحبه تشخیصی می گویند. پزشکان برای تشخیص بیماری روانی نمی توانند از آزمایش خون یا معاینات جسمی استفاده کنند، به همین خاطر متکی به اطلاعات دقیق فرد میشوند. برنامه درمانی فرد درصورتی بهتر میشود که اطلاعات بیشتری در اختیارش قرار بگیرد. پزشک باتوجه به هر بیماری زمینه ای به منظور کمک به کنترل احساسات، دارویی را تجویز میکند. به طورمثال ، یک داروی ضد افسردگی برای شخص مبتلا به افسردگی باعث کاهش فشارهای مضر میشود.

پزشک درصورت تبدیل شدن خودآزاری به یک عادت روزمرگی، درمانی را برای کمک به فرد در یادگیری رفتارهای جدید توصیه می کند. چندین روش درمان باتوجه به تشخیص وجود دارد. درمان روانگران متمرکز بر مواردی همچون کاوش تجربیات و عواطف گذشته می باشد. درصورت زیاد و یا تشدید علائم، ممکن است پزشک معالج به شما بستری کوتاه مدت در بیمارستان روانی را توصیه کند. بخاطر محیط ایمن بیمارستان، شما می توانید انرژی خود را بر روی درمان متمرکز کنید.

چرا درمان خودآزاری اهمیت دارد؟

با این که خودآزاری با هدف خودکشی انجام نمی شود، ولی در اثر تداوم آن، شخص به خودکشی گرایش پیدا میکند. بعلاوه ، چنانچه فرد به خودش آسیب برساند، عوارض آن بلندمدت یا همیشگی است که در ادامه با آن ها اشنا میشوید:

* در صورت عدم درمان خودآزاری، بیماری روانی تشدید میشود و شرایط دشوار میشود.

* احساس شرم، گناه و عزت نفس پائین از عوارض بلند مدت خودآزاری می باشد.

* اسکار زخم دائمی یا بدشکلی پوست که در اثر آن بیمار، بسیاری از لباس ها را نمیپوشد.

* به صورت غیرعمدی، آسیب های مرگبار و شدیدی را وارد میکند.

* بخاطر زخم باز در بدن یا استفاده از ابزارهای الوده برای زخمی کردن بدن به عفونت های جدی مبتلا میشود.

کمک به فرد خود آزار

شاید شما در بین نزدیکانتان متوجه خود آزاری شده باشید، و در این فکر باشید که چگونه به این افراد کمک کنید.

>> با احساساتتان کنار بیایید. ممکن است در مقابل رفتارهای شخص، دچار احساس سردرگمی یا حتی نفرت شوید و حتی برای پذیرش این احساسات، حس گناه کنید. نخستین قدم مهم برای کمک به فرد خود آزار شناخت احساسات خود می باشد.

اگر خودآزاری به یک عادت تبدیل شده باشد، پزشک نیز برای کمک به فرد ، درمانی را توصیه می‌کند

>> علت را بشناسید. بهترین راه غلبه بر ناراحتی، یادگیری و شناسایی، علت هاییست که موجب ایجاد آن میشود. در‌صورتی‌که علت را بدانید بهتر می توانید در مورد فرد، قضاوت و نگرش کنید.

>> تلاش کنید از طرف مقابلتان، اظهار نظر و انتقاد نکنید و همینطور او را قضاوت نکنید. بدین دلیل که قضاوت و انتقاد، موجب بدتر شدن اوضاع میشود. فراموش نکنید که فرد در آن لحظه احساس پریشانی، شرم و تنهایی می کند.

>> وی را حمایت و پشتیبانی کنید. نگرانی هایتان را ابراز کنید و به شخص بگویید که درهر زمان می تواند حرف بزند یا درصورت نیاز به پشتیبانی، همیشه دردسترس او هستید ولی به فرد دستور ندهید.

>> وی را به برقراری ارتباط تشویق کنید. دوست خود را به منظور ابراز احساساتش، تشویق کنید.

گردآوری: بخش سلامت سرپوش