جایگزین های امریکا برای برجام چیست؟

به گزارش دنیای اقتصاد، افزایش فشار و بالا بردن مجدد سطح تنش و گسترده کردن تحریم‌ها و سفت و سخت کردن دامنه‌های آن است. همان مسیری که با خروج ترامپ از برجام کلید خورد و فشار حداکثری را در ارتباط با ایران رقم زد. قرار گرفتن در چنین مسیری اگرچه برای دولت بایدن نیز قابلیت دسترسی دارد، اما با توجه به نتایج و پیامدهای آن که در دوره ترامپ بر همگان روشن شد، مطلوبیت لازم را برای پیگیری مجدد ندارد. به‌خصوص که برخی از بازیگران همچون امارات و عربستان نیز با توجه به تنش‌زدایی با ایران دیگر به این سادگی حاضر نخواهند بود در این پروژه نقش‌آفرینی کنند.

در واقع این راه پرهزینه و پرمخاطره باعث بالا رفتن سطح تنش و تصاعد بحران در منطقه خواهد شد و طبیعتا رفتار متقابل ایران را از جمله در حوزه غنی‌سازی و به‌کارگیری سانتریفیوژهای جدید به دنبال خواهد داشت. اهمیت این مساله برای آمریکای بایدن به‌خصوص در مقطعی که ماه‌های منتهی به انتخابات در این کشور مواجهیم، دیگر متغیری است که مانع از آن خواهد شد که دولت بایدن بخواهد به سمت تنش گسترده با ایران حرکت کند.

با توجه به فقدان مطلوبیت‌های پلن بی، آمریکا به پلن سی متمایل شده است که می‌توان آن را نه برجام نه فشار حداکثری خواند. بر اساس این مدل تنش‌ها محدود و مدیریت می‌شود. این مساله مستلزم همکاری‌های ایران و آژانس با مشوق‌هایی است که به تهران داده می‌شود تا وضعیت را از شرایط موجود بهتر کند. آمریکا انتظار دارد که ایران غنی‌سازی ۶۰‌درصد و بالاتر از آن را متوقف کند و در ازای آن با امتیازات رسمی و غیررسمی مواجه شود. این مساله همچنین شامل تداوم نادیده گرفتن خریدهای نفتی چین از ایران یا مجوز رسمی در این باره است. این مدیریت بحران تا هر زمان که مقدور باشد به‌ویژه تا نوامبر ۲۰۲۴ موعد انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا قابلیت پیاده شدن دارد.

هرچه به این تاریخ نزدیک شویم سطح بحران می‌تواند افزایش پیدا کند اما می‌تواند منجر به این شود که طرفین را تا لبه پرتگاه بکشاند که امر محتملی است که زمینه را برای گرفتن امتیازات بیشتر فراهم خواهد کرد. با این حال واقعیت این است که دو طرف تمایلی به بالا بردن سطح تنش ندارند و ترجیح می‌دهند راهکار مدیریت تنش را در پیش بگیرند. آنچه فضای چند هفته اخیر و انعکاس آن در فضای رسانه‌ای را به این پلن نزدیک می‌کند، برخی گشایش‌ها همچون آزادسازی درآمدهای بلوکه شده، تبادل زندانیان و... است که در روزهای گذشته برخی جزئیات آن از سوی رسانه‌هایی چون رویترز، آکسیوس و میدل ایست‌آی منتشر شده است.