دستاورد میانجی‌گری شینزو آبه میان ایران و آمریکا چه بود؟/ به برجام ۲ فکر کنید!

به گزارش رویداد۲۴، ریچارد هاس رییس اشورای روابط خارجی و دیپلمات پیشین آمریکایی که به گفته بسیاری از مطلعان، یکی از مغز‌های متفکر سیاسی‌های آمریکا در قبال ایران در زمان حضورش در وزارت خارجه بوش بوده در یادداشتی که در پروجکت سیندیکیت منتشر شده سیاست جدید مورد نیاز در برابر ایران را طراحی کرده است.

ریچارد هاس در این یادداشت تاکید کرده یک توافق هسته‌ای جدید با ایران به عادی سازی روابط دیپلماتیک با این کشور نخواهد انجامید، اما شانس جنگ را کاهش خواهد داد. به گزارش رویداد۲۴ او در نشریه پروجکت سیندیکیت اینگونه نوشت:

چهل سال بعد از انقلابی که به سقوط شاه انجامید، سیستم سیاسی-دینی و دولت منحصر به فرد ایران به اندازه کافی به قدرت رسیده که بتواند در برابر فشار‌های آمریکا بیاستد و کشور را در شرایط سخت اقتصادی اداره کند. اما چطور باید خطر جنگ در منطقه را کاهش داد؟

رییس جمهور آمریکا ایران را حتی بیش از روسیه و چین و کره شمالی در دو سال و نیم اخیر تحت فشار قرار داده است. آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شده، سپاه را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داده، تحریم‌های افتصادی علیه تقریبا ۱۰۰۰ شرکت و فرد ایرانی اعمال کرده و اقداماتی انجام داده که فروش نفت ایران را بسیار مشکل کرده است.

سیاست آمریکا تا برای کشور‌هایی که با آمریکا روابط بیشتری نسبت به ایران داشتند کارساز بوده است. نفت ایران صادر نمی‌شود و ایران از نظر اقتصادی منزوی شده است. وضعیت ارز خراب است. قیمت‌ها بالا رفته و کمبود غذا و دارو به چشم می‌خورد. انتقال پول به حزب الله و شبه نظامیان وابسته به ایران سخت شده است اما اگر بگوییم فشار به ایران یک امر واضحی است، باید بگوییم دلیل این فشار معلوم نیست. بسیاری در دولت ترامپ خواستار تغییر نظام ایران هستند اما این اتفاق احتمالا رخ نخواهد داد.

نتیجه احتمالی این جنگ اقتصادی، یک جنگ واقعی است. ایران به وضوح اعلام کرده که به تنهایی زجر را تحمل نخواهد کرد. آمریکا مدعی شده ایران در حملات اخیر به نفتکش‌ها در خلیج عمان نقش داشته و حوثی‌های یمن با حمایت‌های ایران حملات پهپادی علیه فرودگاه عربستان سعودی داشته‌اند.

دولت ایران اعلام کرده خواستار کاهش تدریجی تعهداتش در برجام است. آژانس انرژی اتمی اخیر اعلام کرد ایران به آرامی در حال افزایش تولید سوخت هسته‌ای است. ایران سطح اورانیوم غنی شده خود را کم کم افزایش می‌دهد و شرایط به گونه‌ای شده که خطر بروز یک درگیری پرهزینه میان ایران و همسایگانش یا خطر درگیری ایران و آمریکا افزایش یافته است. چنین درگیری‌ای به احتمال زیاد گسترش خواهد یافت.

جایی بین بروز یک جنگ پرهزینه و تغییر غیر محتمل رژیم ایران، یک گزینه سوم خوابیده است. این گزینه نیازمند به کار افتادن دیپلماسی ترامپ است. کاری که او در مورد کره شمالی انجام داده در مورد ایران می‌تواند تکرار شود.

به گزارش رویداد۲۴ ریچارد هاس در ادامه مطلب خود نوشته است: انتقادات دولت ترامپ از برجام درست است. در حالی که توافق هسته‌ای ظرفیت‌های هسته‌ای ایران را کاهش داده؛ زمان رسیدن ایران به بمب اتم را کوتاه‌تر کرده است. از طرفی محدودیت‌های اعمال شده در برجام ظرف مدت کوتاهی در یک دهه بعد از بین خواهند رفت. اما این مسئله، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای را توجیه نمی‌کند؛ به ویژه زمانی که ایران به تعهداتش پایبند بوده است، اما می‌تواند زمینه را برای بازبینی در توافق گذشته فراهم کند.

این فرصت هنوز وجود دارد. علیرغم شکست سفر شینزو آبه به ایران، برای ایجاد بستر مناسب مذاکره ایران و امریکا، چشم انداز‌های دیپلماتیک بین دو کشور بهبود پیدا کرده و زمان یک اقدام دیپلماتیک واقعی فرا رسیده است. به توافق هسته‌ای-۲ فکر کنید. توافقی که محدودیت‌های فعالیت‌های هسته‌ای ایران را برای آینده تضمین می‌کند.

توافق جدید شامل برنامه موشک‌های بالستیک ایران نیز خواهد شد. در عوض تحریم‌های اقتصادی ایران برداشته خواهد شد. آمریکا می‌تواند وضعیتی را طراحی کند که دیگر ترامپ به دنبال تغییر نظام در ایران نباشد. این احتمال هم وجود دارد که اروپایی‌های عضو برجام به این توافق جدید بپیوندند. توافق جدید باید به شکل پیمان به امضای کنگره برسد که برای بار دوم احتمال خروج آمریکا وجود نداشته باشد. برخی تحریم‌ها، اما باید همچنان باقی بمانند.

تحریم‌های بعدی به فراخور موقعیت برای مثال با عقب نشینی ایران از سوریه و یمن یا با اصلاحات سیاسی در داخل کشور برداشته خواهد شد اما این سناریو هیچ شانسی برای پیروزی ندارد. دیپلماسی همه یا هیچ، در نهایت به هیچ ختم خواهد شد. این همان اتفاقی است که در مورد آمریکا و شوروی در زمان جنگ سرد رخ داد.

این یعنی ایران دستش در منطقه بازتر شده و اسرائیل به هدف قرار دادن برخی نواحی برای اطمینان از عدم حضور نظامی ایران ادامه خواهد داد. سوریه و لبنان با اسرائیل هم مرزند. آمریکا باید حضور نظامی‌اش را در خلیج فارس حفظ کند و نیروهایش را در سوریه و حضور نظامی معنادارش را در عراق نگه دارد.

تبلیغ ایده برجام ۲ به عادی سازی روابط با ایران نمی‌انجامد، اما احتمال بروز یک جنگ یا تبدیل ایران به قدرتی با سلاح هسته‌ای را کاهش می‌دهد. خاورمیانه به اندازه کافی بدون اضافه کردن مشکلات جدید خطرناک هست.