انتخاب نوشت: دکتر علی اکبر صالحی، از مُتأدِب، محترم و باپرنسیب ترین شخصیت‌هایی‌ست که در جمهوری اسلامی دیده‌ام؛ انسانی آرام و بردبار که آهسته سخن می‌کند و هنگام مصاحبه، همه‌ی جوانب را در نظر می‌گیرد که نکند با زبانش، کسی را بیازارد؛ و از همین روست که در میان اهالی سه دولت خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی مشهور به دولتمردی «متقی»، «متدین» و «وطن دوست» است.
او تحصیلات خود را در دانشگاه آمریکایی بیروت(AUB) و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در رشته‌های فیزیک هسته‌ای و مهندسی هسته‌ای انجام داده‌است. صالحی استاد مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف است و دو دوره رئیس این دانشگاه بوده‌است.
صالحی در مصاحبه با «انتخاب»، جدا از گلایه و ابراز ناخرسندی نسبت به برخی سلوک اخلاقی جریان‌های سیاسی، با وجود تقابل جدی دکتر جلیلی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی در دوره احمدی‌نژاد با او به عنوان وزیر خارجه، با احترام از جلیلی یاد می‌کند و با آداب و ادب، انتقادات خود نسبت به او را مطرح می‌کند.
پیرامون احمدی‌نژاد نیز چنین سخن می‌کند. از حمایت‌های رییس دولت دهم از او در مقام وزیر خارجه قدردانی می‌کند و نقد‌های محترمانه و آرامی متوجه احمدی نژاد (با وجود اختلاف نظر سیاسی) می‌کند.
او در بخشی دیگر از مصاحبه با «انتخاب»، داستان جنجال برانگیز و محرمانه‌ی کانال دوم مذاکره با آمریکا در دولت احمدی نژاد و استنکاف رییس دولت دهم از دستور رهبری برای هماهنگی این کانال را شرح داده و از دکتر ظریف می‌خواهد، تمامی اسناد آن مذاکرات را منتشر کند تا «ملت بدانند در آن سال‌ها چه گذشت، هم آموزنده است و هم تاریخ به قضاوت خواهد نشست»
تیترهای کلیدی مصاحبه با علی اکبر صالحی در یک نگاه
*تفاوت رویکرد بایدن با ترامپ یک فرصت است
*اگر امریکا با ایران کنار بیاید، از منظر واشنگتن، از طریق تهران می تواند چین را مهار کرد؛ پکن و مسکو این را فهمیده اند / بایدن چگونه می خواهد چین و روسیه را مهار کند؟ بهتر است بیش از این با ایران کلنجار نرود و دیوار اعتماد را بازسازی کند / این کمربندی که آمریکایی ها دور روسیه انداخته اند سگکش روی ایران بسته می شود
*بعید است ترامپ در زمان باقی مانده کاری علیه ایران بکند؛ او از الان به فکر ۲۰۲۴ است
*بعید می دانم در جمهوری اسلامی ایران کسی واقعا علاقه مند بوده که ترامپ همچنان پابرجا بماند /
*در گزارش های محرمانه ندیدم از قول چینی ها گفته شود منتظر دولت اصولگرا هستند
*اگر قانون مجلس از تجانس لازم برخوردار نباشد حداقلش این است که همه تمکین می کنند اما درست پیاده نمی شود / آفتاب آمد دلیل آفتاب؛ دوستان می گفتند فاتحه صنعت هسته ای خوانده شده اما امروز می گویند فورا غنی سازی ۲۰ درصدی را آغاز کنید / چیزهایی که در قانون مجلس خواسته شده در قالب گام های پنج گانه هم بود / تعجب می کنم شورای نگهبان چگونه این قانون مجلس را تصویب کرده است؛ می گویند هزارتا سانتریفیوژ آی آر ۶ بسازید، اما نگفته اند پولش را کی می دهد؟ / این طور که نمی شود قانونگذاری کرد، به اعتبار صحبت یک نفر در شورای امنیت ملی
*صدور آن بیانیه توسط دبیرخانه شورای امنیت ملی کار درستی نبود
*شاید آقای عباسی از منظر خودشان این آمادگی را دارند که شخصا تا حد جنگ جلو بروند، اما جنگ و صلح در اختیار رهبری است
*شهید فخری زاده در مذاکرات برجام حضور نداشت، اما با ایشان مشورت می شد / ادعای مصاحبه بازرسان آژانس با شهید فخری زاده کذب است؛ اگر سند دارید منتشر کنید / اینکه می گویند بازرسان آژانس جاسوسند را قبول ندارم / اخراج بازرسان آژانس؟ با این روش ها که نمی شود کشورداری کرد / نمی شود که خود را معزول از دنیا کنیم / از همکاری های فنی آژانس ما کلی داریم استفاده می کنیم / این تعریف زندگی بین المللی نیست که از همه جا بیرون بیاییم و و هر چه می خواهیم باید اجرا شود و هر چه خواستند را رد کنیم
*اگر صنعت هسته ای نابود شده و فاتحه اش را خوانده اند، پس چه می گویند همان آنی که قانون مجلس ابلاغ شد، اجرایش کنید؛ خودرو هم بخواهید روشن کنید به این سرعت نمی شود / آن چاله راکتور را خودشان با فوتوشاپ بتون ریخته بودند؛ این اخلاق ماکیاولیستی ست نه اسلامی / چرا حق را با لباس باطل می پوشانید و شما اگاهانه این کار را می کنید؟ برای چی؟ یکسری خواسته های سیاسی و آرزوهای سیاسی / اینقدر کشور بی مسوولیت است که یک کسی مانند صالحی آمده سازمان انرژی اتمی را نابود کرده و همه هم نشسته اند نگاه می کنند
*بعید میدانم در این چند ماهه باقی مانده پرونده هسته ای به دبیرخانه شورای امنیت ملی برود
*اگر برجام نباشد، اروپا یکی ازعناصر مهم تامین کننده امنیتش را از دست می دهد / اگر برجام به هم بخورد ما قطعا با اجماع جهانی روبه رو می شویم / اروپا یا حتی هند با این همه بزرگی اش از احکام ثانویه آمریکا با شرمساری صحبت می کنند، البته برای ما نان و آب نمی شود / قبل از برجام، کشورها نه تنها در مقابل ایران شرمسار نبود بلکه طلبکار هم می شدند / نام کشورهایی را می توانم ببرم که از دوستی نزدیکتر از آنها نداشتیم، اما می گفتند نمی توانیم با شما همکاری کنیم / اگر برجام نباشد و ما دوباره به شورای امنیت باز گردیم فاجعه می شود؛ آن وقت می خواهیم چه کار کنیم؟
*خیلی از ائمه جمعه آمدند صنعت هسته ای را دیدند و گفتند از صحبت هایمان متاسفیم / بزرگوارانی را می بینم که با وجود این که واقعیت به آن ها منتقل شده اما همچنان در تریبون های خودشان می گویند که صنعت هسته ای نابود شده / عباراتی می گویند که برای ما خیلی سنگین است. مثلا می گویند سانتریفیوژها را که جمع کردند با لگد زدند نابودکردند. حداقل عقل حکم می کند ما لگذ نزنیم. آخر این چه حرفی است؟ / طوری صحبت می کنند که انگار ما یک قوم دشمن هستیم که متولی سازمان انرژی اتمی شده ایم! چرا؟ / هرکسی هر حرفی ولو غلط از نظر فنی در مورد هسته ای بگوید همه باور می کنند
*دیگر دانشمند هسته ای هم تعریفش را از دست داده؛ مثل اینکه جوان طلبه را یکدفعه آیت الله العظمی خطاب کنیم / از نگاه اینها، هر کسی که از در سازمان انرژی اتمی وارد می شود می شود دانشمند هسته ای؛ الان شما جزو دانشمندان هسته ای هستید؛ حواستان باشد / می خواهند ما را خسته کنند؛ به جای اینکه خودشان قد بکشند، می خواهند دیگری را پایین بکشند و روی شانه اش بایستند
*می گویند چرا قسم خوردی؟ قسمم را الان دو برابر می خورم؛ الان در همه امور صنعت هسته ای در حال پیشروی هستیم / چرا زمانی که دوستان متولی بودند نرفتند نیروگاه هسته ای احداث کنند / سازمان انرژی اتمی از سال ۵۳ تا الان نزدیک به ۴۷ سال ازعمرش می گذرد. دوستان نزدیک به دوسال و نیم در سازمان بودند چرا نیامدید نیروگاه راه بیندازید؟ / دکتر عباسی خیلی علاقه مند بودند که در سازمان همچنان ادامه خدمت می دادند اما خب تقدیر را که نمی شود کاری کرد /
*این که دانشمندان هسته ای را بیرون کردند؛ بگویند کدام دانشمند هسته ای؟ / دکتر عباسی یک تعریفی از دانشمند بکنند، بعد اسم های دانشمندانی که ما بیرون کردیم را بدهند / مگر می شود کسی ، کسی را اخراج کند؟ مگر دیوان عدالت اداری نداریم؟ / مگر کشور بی صاحب است؟/ اگر دانشمندی را بیرون کردم، بروند علیه من شکایت کنند؛ چرا تا کنون نکرده اند؟
*سالی حدود ۲۵۰ میلیون دلار برای صنعت هسته ای هزینه شده؛ میلیاردها دلار در سال هزینه نشده / مردم ما بدانند که یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی هسته ای در سال ۱۱ میلیون بشکه صرفه جویی نفت دارد / اگر چالش مان با غرب به جای بحث هسته ای، از نوع سیاسی یا دموکراسی و حقوق بشر بود، چه طور می خواستیم حلش کنیم؟
*برخی اصرار دارند بگویند که مشکلات معیشتی مردم منشا خارجی ندارد / فرض کنید مدیریت داخلی ایده آل همراه با عدالت و آزادی اجتماعی کامل بود اما وقتی روابط بانکی نداشته باشید چه طور می خواهید کار کنید؟ یک کشور که به صورت منزوی نمی تواند خودش را نگه دارد
*وزارت خارجه در ایران خیلی مبسوط الید نیست؛ مراکز تصمیم سازی و تصمیم گیریمان متعدد است / وزارت خارحه با قید و بند باید حرکت کند / رویکرد بین المللی ایران باید به یک اجماع ملی بدل شود که هر مقامی در آن دخالت نکند / امیر قطر به من گفت مطمئنید درمورد امنیت خلیج فارس میخواهید صحبت کنید؟ گفت فلانی در ایران چنین صحبتی کرده؛ من گفتم ترجمه اشتباه است، گفت شوخی نکنید / مسوولان مختلف ما در جاهای مختلف راجع به سیاست خارجی حرف می زنند اما شما هیچ وقت شنیده اید وزیر خارجه ما راجع به صنعت هسته ای اظهار نظر کند؟ / دیگر مسوولان شبانه روز راجع به سیاست خارجی صحبت می کنند
*ما به سمت روسیه، چنین یا امریکا غش نکرده ایم
*اینکه می گویید دولت را بدهیم به فلان طیف؛ بعد از یکسال همان طیف می شود چند دسته و چند گروه
*باید بپذیریم بخش قابل توجهی از مشکلات ما ناشی از آن طرف مرزهاست و علاجش این است که رویکرد بین المللی ما یک تعریف واضحی داشته باشد؛ باید کاری کنیم که وزارت خارجه از این حالت خارج شود و واقعا اختیار داشته باشد
*آقا دستور فرموده بودند مذاکرات با آمریکا در مسقط و مذاکرات ۱+۵ باید هماهنگ جلو رود؛ گفته بودند رئیس جمهور متولی هر دو مسیر باشد، اما اقای احمدی نژاد استنکاف کردند / وقتی نظر حضرت آقا را به ایشان گفتم، گفتند امادگی چنین کاری را ندارم / آمریکا در زمان انتخابات، آماده بود هرچه سریعتر با ما مساله هسته ای را حل وفصل کند، اما فرصت سوزی شد / از آقای ظریف می خواهم اسناد آن کلاسور بزرگ درمورد مذاکرات مسقط را منتشر کنند، وگرنه ممکن است خدای ناکرده اینها یکدفعه یکجوری محو شود / پس از کسب مجوز از رهبری، می گفتند می گفتند شما یک برداشت اشتباهی دارید و این چنین نیست؛ دوباره استفسار شد و دو سه ماه طول کشید که ما بار اول برویم با آمریکایی ها بنشینیم / بار اول که دیپلمات های ایران رفتند، امریکایی تعجب کردند و گفتند باور نمی کردیم بیایید و چرا این قدرطول کشید / بار دوم نمی گذاشتند دیپلمات ها را به مسقط بفرستم، ولی من با اختیارات خودم فرستادمشان / توبیخ خاص که نشدم اما گفتند شما چرا گروه را اعزام کردید؟
*هنر دکتر روحانی در مذاکرات سال ۸۲ این بود که مانع اجماع جهانی علیه ایران شد / اقای جلیلی، یک مقدار که چه عرض کنم؛ انعطافش کم بود / علت این که مذاکرات گامی به جلو نرفت این بود که آقای جلیلی سفت گرفته بود / از ۸۶ که اقای جلیلی مسوولیت گرفت تا ۸۹ ما سه تا قطعنامه گرفتیم برای همین مقاومتی که به خرج داد / آقای جلیلی پذیرفته بود راجع به غنی سازی ۲۰ درصد اقداماتی بکند، البته به صورت استپ بای استپ، ولی خب مقبول واقع نشده بود / آقای جلیلی در مذاکره آرمانگرا بود، اما دکتر ظریف عملگرا بود
*در بحث مذاکرات، آقای جلیلی تجربه نداشت؛ در ذهنش بود که داد ستد باشد اما داد نه / دکتر ظریف کوله باری از تجربه بود
*مواضع کلامی دکتر احمدی نژاد گاهی با رویکرد فکری اش تعارض دارد؛ برای همین می گویند بهتر است ادم کمتر صحبت کند
*با تلاش آیت الله هاشمی، نشست سازمان کنفرانس اسلامی در دوره احمدی نژاد در تهران برگزار شد
*هیچ برنامه ای برای ۱۴۰۰ ندارم اما درباره تقدیر اگر صحبت میکنید که چه مقدر کرده، من از کجا بدانم
- 19
- 6
