راستی‌آزمایی دستاوردهای رئیسی

روزنامه هم میهن نوشت: فارغ از آمارهای رسمی منتشرشده از سوی مرکز آمار و بانک مرکزی درباره عملکرد اقتصادی دولت سیزدهم در طول یک‌سال، آن چیزی که قابل لمس است، کوچک شدن سفره‌ها و کاهش توان خرید مردم است.

مساله‌‌ای که این روزها مردم با تمام وجودشان یا همان اصطلاح معروف «با گوشت و پوست استخوان لمس می‌‌کنند.» مردم بعد از چهار دهه از عمر انقلاب به خوبی دانسته‌اند نباید به وعده‌‌های انتخاباتی ریاست‌جمهوری دل‌خوش کنند و  تنها باید میزان سازگاری‌شان را با رخدادهای اقتصادی و سیاسی افزایش دهند.

در دولت خاتمی شاخص‌‌های اقتصادی بهبود یافت، در سال ۱۳۹۴ با توافق برجام برخی شاخص‌ها در مسیر بهبود قرار گرفت و مردم امیدوار شدند اما این روند متوقف شد. شاید به همین دلیل است که با همه سختی‌‌ها و مشکلات، مردم، بازار و در کلان اقتصاد همچنان در انتظار توافق برجام هستند. با این وجود این روزها در آستانه یک‌سالگی دولت سیزدهم، شاهد انتشار گزارش‌هایی از آمار و ارقام‌ از سوی دولت و رسانه‌‌های متعدد مبنی بر روند بررسی تحقق وعده‌های دولت و وضعیت اقتصادی کشور هستیم. گزارش‌هایی که در آن اما و اگرهای متعددی مطرح شده است. بدون تردید بهترین قاضی در این روند، مردم و وضعیت اقتصاد خانوار است.

گزارش رئیس‌جمهور

«دولت مردمی با پرهیز از حاشیه‌‌ها توانسته وعده‌‌های خود در زمینه ایجاد اشتغال، ساخت مسکن، رفع عقب‌‌ماندگی‌‌ها در حوزه عدالت اجتماعی، توسعه روابط همسایگی و جذب سرمایه‌‌گذاری داخلی و خارجی را محقق کند.» این بخشی از اظهارات سیدابراهیم رئیسی در سفر استانی خود به کرمان است که در سایت اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری منتشر شده است. کنترل رشد نقدینگی، مهار تورم و پرداخت بدهی‌‌های ایجادشده در دولت‌‌های گذشته که هر ماه به صورت متوسط ۱۲ هزار میلیارد تومان پرداخت شده، تامین ۴۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه بدون استقراض از بانک مرکزی یا خلق پول، افزایش چند برابری ارتباطات تجاری، اقتصادی و سیاسی با کشورهای همسایه و منطقه، تحقق وعده رفع بیکاری و افزایش اشتغال در سال اول دولت، آغاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن در تمام کشور و شروع ساخت یک میلیون و ۲۵۰ هزار مسکن در ایران که اولین بخش آن ظرف چند ماه آینده به بهره‌‌برداری خواهد رسید، جذب ۱۷ میلیارد دلار سرمایه‌‌گذاری شرکت‌‌های بزرگ داخلی و تلاش برای جذب ۱۹ میلیارد دلار دیگر، اقداماتی در حوزه پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی و اصلاح بسترهای ایجاد فساد، رانت‌خواری و زد و بند در دستگاه‌‌های اجرایی و در نظام پولی، مالی، مالیاتی، صادرات، واردات و بانک‌‌های کشور، اقداماتی است که رئیس دولت به عنوان دستاوردهای یکساله دولت سیزدهم از آن یاد کرده است. هرچند این دستاوردها با آمار و ارقام در دو نشریه ایران و همشهری پیش از این سخنرانی چاپ و منتشر شده است.

راستی‌آزمایی دستاوردهای اعلام شده

۱- مهار تورم؛ براساس اعلام مرکز ملی آمار ایران، نرخ تورم مردادماه ۱۴۰۰ برابر ۲/۴۵ درصد به ثبت رسیده است. این نرخ در اسفند سال گذشته، ۸/۴۲ درصد بوده و هم‌اکنون نرخ تورم با جراحی اقتصادی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، در تیرماه به ۵/۴۰ درصد رسیده است. این درحالی است که براساس وعده رئیسی نرخ تورم در سال نخست نصف میزان فعلی و پس از آن، تک‌رقمی خواهدشد.

۲-کنترل رشد نقدینگی؛ یکی از مهمترین برنامه‌‌های دولت این است که نقدینگی می‌‌بایست به سمت تولید هدایت شود. حجم نقدینگی در پایان دولت دوازدهم، ۳ هزار و ۷۰۵ هزار میلیارد تومان بود. با استناد به آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی ایران، «میزان نقدینگی» کشور در پایان خرداد سال جاری «۵۱۰۴ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان» است که این میزان، حاکی از «رشد ۸/۳۷درصدی» نسبت به خردادماه سال گذشته است. در آمار جزئی‌تر نقدینگی از ۴۹۴۳ هزار میلیارد تومان در اردیبهشت به ۵۱۰۴ هزار میلیارد تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسیده و ۱۶۱ هزار میلیارد تومان افزایش داشته یا۲۵/۳ درصد در ماه خرداد رشد کرده است.

۳- تامین ۴۸۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه بدون استقراض از بانک مرکزی یا خلق پول؛ بدهی دولت به بانک مرکزی حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافته؛ اما از ناحیه افزایش دارایی‌‌های خارجی، افزایش سایر دارایی‌‌ها و افزایش بدهی شبکه بانکی به بانک مرکزی. در مجموع پایه پولی بیش از ۱۲۷ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. پایه پولی از ۲۱/۶۴۳ هزار میلیارد تومان در اردیبهشت به ۳۷/۶۴۰ هزار میلیارد تومان در خرداد ۱۴۰۱ رسیده و ۸۴/۲ هزار میلیارد تومان یا ۴۴/۰ درصد کاهش داشته است.

۴-آغاز اجرای طرح نهضت ملی مسکن؛ رئیس‌جمهور در راستای تحقق وعده انتخاباتی خود اخیرا اعلام کرده است که ساخت یک میلیون و ۲۵۰ هزار مسکن آغاز شده و ظرف چند ماه آینده به بهره‌‌برداری خواهد رسید، اما این درحالی است که در سرکشی او به وزارتخانه مسکن در طول ۱۰ روز اخیر، او در اولتیماتومی اعلام کرد زمین‌‌های دولتی برای اجرایی شدن این امر هرچه سریع‌تر شناسایی شود. حال حتی اگر زمینی را دستگاهی تحویل داده باشد، صرف کلنگ‌زنی آن را نمی‌‌توان دستاورد دانست. نکته قابل تامل دراین شاخص این است که شاخص تورم نقطه به نقطه مسکن از مرداد ۱۴۰۰ نسبت به مرداد ۱۳۹۹ حدود ۳۴ درصد رشد کرده است.

۵- تحقق وعده رفع بیکاری و افزایش اشتغال در سال اول دولت؛ براساس وعده سیدابراهیم رئیسی، هر سال یک میلیون شغل به راحتی قابل ایجاد است. آمارهای رسمی نشان می‌‌دهد که نرخ بیکاری در بهار سال جاری نسبت به فصل مشابه در سال گذشته ۴/ ۰ درصد افزایش یافته و به ۲/۹ درصد رسیده است. همچنین اشتغال در بازه زمانی مذکور ۶/ ۰ درصد کاهش یافته است. اگرچه گزارش وزارت تعاون از ایجاد ۵۲۰ هزار فرصت شغلی جدید در سامانه ملی رصد اشتغال حکایت دارد.

۶-پرداخت بدهی‌‌های دولت گذشته هر ماه به صورت متوسط ۱۲ هزار میلیارد تومان؛ در این مقوله، وزارت اقتصاد اعلام کرد: «از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا ۲۰ تیرماه دولت ۴۹ هزار و ۶۳۱ میلیارد تومان از بدهی‌‌های ایجاد‌شده در سال‌‌های قبل را تسویه کرده است.» این در حالی است که به گفته اقتصاددانان تسویه اوراق بدهی باعث کاهش نرخ رشد اشتغال می‌شود.