۱۷ فعال سیاسی اصلاح‌طلب در نامه‌ای به گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد با اشاره به حرکت آمریکا در مسیر شعله‌ور ساختن جنگی جدید در خاورمیانه خواستار واکنش دبیرکل و اعضای شورای امنیت شدند. در این نامه آمده است «در سال ۲۰۱۵ اعضای ثابت شورای امنیت سازمان ملل (به‌علاوه آلمان) درباره فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی به توافق رسیدند و قراردادی را که در ایران به برجام معروف شد، امضا کردند. این توافق‌نامه پشتیبانی وسیع بین‌المللی را به‌همراه داشت و تحت عنوان قطعنامه شماره ۲۲۳۱ در سازمان ملل ثبت شد. توافق‌نامه هسته‌ای تنش‌های منطقه‌ای و نیز خطر جنگی جدید در این بخش از جهان را به‌گونه‌ای محسوس کاهش داد.ایرانیان نیز از اینکه دولتشان با راهبردی خردمندانه به‌سوی عادی‌سازی روابط بین‌الملل ایران گام برمی‌دارد، خشنود شدند.»
در ادامه این نامه با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از این پیمان در ماه مه ۲۰۱۸ به تلاش‌های آمریکا برای فشار به سایر اعضای جامعه جهانی برای ترک توافق‌نامه و سپس تشبث به صف‌آرایی دریایی و تحرک‌های نظامی در منطقه اشاره شده و آمده است: «اکنون دولت آمریکا بدون اینکه ایران از تعهدات خود در این توافق عدول کرده باشد، یکسویه و بر خلاف تعهدات دولت قبلی ایالات متحده از آن خارج شده و ایران را با مجموعه‌ای از تعهدات مواجه کرده است، بدون اینکه بتواند از منافع برجام برخوردار شود و حتی تحریم‌ها را به شکل بدتری نسبت به گذشته اعمال کرده است. چنین رفتاری جهان را وارد عصر تازه‌ای می‌کند که در آن توافق‌ها و پیمان‌های بین‌المللی اعتباری نخواهند داشت. پس این وظیفه سازمان ملل است که در برابر این روش آشکارا غیرحقوقی و مغایر منشور ملل متحد اقدام مناسب انجام دهد.»
به همین منظور آرمان گفت‌وگوی کوتاهی را با فخرالسادات محتشمی پور فعال سیاسی اصلاح‌طلب ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:
امضاکنندگان اصلاح‌طلب نامه خطاب به دبیرکل سازمان ملل متحد آنتونیو گوترش از دیدگاه شما چه توقعی را از مجامع بین‌المللی و به‌طور اخص سازمان ملل متحد در برابر یکجانبه‌گرایی واشنگتن دنبال می‌کنند؟
به نظر می‌رسد با توجه به نگرانی‌هایی که وجود دارد متاسفاته کشورهای بهره‌مند از قدرت در سطح جهانی حق ویژه‌ای برای خودشان در مسائل بین‌المللی قائل هستند. این مشکلی است که پیش از این نیز در ساختار نظام بین‌الملل وجود داشته و دو قطبی‌هایی ایجاد شده است. در حال حاضر روحیه سلطه‌جویی، سیطره‌طلبی و زیاده‌خواهی آمریکایی‌ها مطرح می‌شود. عملکردی که دولت فعلی آمریکا به رهبری دونالد ترامپ داشته در نتیجه زیاده‌خواهی و سیطره‌طلبی است. چون دولت پیشین آمریکا یعنی باراک اوباما و وزیر خارجه‌اش به پای میز مذاکره آمده و تا حدودی حسن نیت نشان دادند، بنابراین موفقیت‌هایی نیز به‌وجود آمد.
توافق هسته‌ای به نوعی بازی برد-برد میان طرفین بود و همه طرف‌ها از امضای توافق هسته‌ای (برجام) رضایتشان جلب شد. اما دولت جدید (دونالد ترامپ و مشاورانش) در کاخ سفید زیر تعهداتش زده و ناجوانمردانه و به شکل ناپسند از توافق هسته‌ای خارج شد که این مساله مورد قبول جامعه جهانی نیز قرار نگرفت و سایر کشورهای امضاکننده برجام نیز این اقدام یکجانبه و بر خلاف تعهدات و عرف حاکم بر نظام بین‌الملل ایالات متحده را تقبیح کردند. ظاهرا به نظر می‌رسد قوه‌ای فراتر از کشورهای عضو برجام می‌بایستی اقدام کند.
سازمان ملل متحد این جایگاه را دارد. انتظاری که وجود دارد این است که فارغ از قدرتی که یک کشوری برای خود آنهم به شکل غیرقانونی در سطح جهانی قائل است می‌بایستی اقدام شود تا آن جایگاه برای استقرار صلح جهانی همان‌گونه که تا به امروز به رسمیت شناخته شده است خدشه‌دار نشود. سازمان ملل متحد و دبیر کل این سازمان آنتونیو گوترش می‌بایستی اعتبار این سازمان را در سطح و جایگاه جهانی حفظ کرده و اجازه ایجاد خدشه در اعتبار آن سازمان را ندهند.
از دیدگاه شما حفظ برجام تا چه میزان می‌تواند به استقرار صلح و امنیت جهانی کمک کند؟
نمایندگان دولت‌های بزرگ دنیا اصطلاحا طی فرایند و مذاکراتی پیچیده توافق هسته‌ای را امضا و همه این کشورها به تعهدات خودشان پایبند بوده‌اند تا به استقرار صلح و ثبات در منطقه و جهان کمک شود. امضای این توافق خیلی آسان به نتیجه نرسید. توافق هسته‌ای (برجام) نتیجه ساعت‌های طولانی مذاکرات کارشناسی و تخصصی در سطوح مختلف بوده است. همگان به یاد دارند که روزهای مذاکرات هسته‌ای چه روزهای پر اضطراب و دلواپسی برای مردم ایران بود. به گونه‌ای که بر سر واژه واژه‌ای که بر سر میز مذاکرات پیچیده مطرح شد بحث شد تا زمانی که این توافق به نتیجه رسید همه مردم کشورمان این توافق (هسته‌ای) را با نگرانی دنبال می‌کردند.
همچنین چشمان همه دنیا به مذاکرات میان ایران و گروه موسوم به ۱+۵ و نتایج آن بود. نتایج توافق هسته‌ای که از آن تحت عنوان بازی برد-برد نام برده می‌شود مورد استقبال جهانی قرار گرفت. بدون شک هر گونه خدشه‌ای که در این روند به‌وقوع بپیوندد مسیرهای بعدی را نیز دچار سستی خواهد کرد و دیگر اعتباری وجود ندارد. به عبارت دیگر یعنی کلیه توافقات و پیمان‌نامه‌های پیشین و پسین بی‌اعتبار می‌شود. بنابراین بازگشت آمریکا به برجام بسیار مهم است و حتما می‌بایستی که عوامل موثری وجود داشه باشد تا آمریکا را به تعهداتی که پذیرفته وادار کند.
با توجه به آنکه ایالات متحده به خوبی می‌دانست که برجام ضامن صلح و امنیت جهانی است. چرا به‌صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شد؟ همچنین واشنگتن از خروج از برجام چه اهداف احتمالی را دنبال می‌کند؟
به نظر می‌رسد یکسری از اقداماتی که دونالد ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور ایالات متحده به درجه انجام رسانید با توجه به شناختی که از شخصیت ایشان از قبل وجود داشت قابل پیش‌بینی بود. اما از سوی دیگر نباید فراموش کنیم که بخشی دیگر از اقدامات ترامپ نه تنها برای بسیاری از کارشناسان بلکه حتی برای آمریکایی‌ها و طرفداران صلح و امنیت پایدار و همچنین نخبگان و جامعه فرهیخته و دانشگاهی آمریکا غیرقابل باور و پیش‌بینی بود. درست است که نسبت به رفتارهای دونالد ترامپ گمانه‌زنی‌هایی در خصوص مسائل مختلف از جمله اینکه ترامپ چه مواضع احتمالی را نسبت به ایران اتخاذ خواهد کرد می‌شد.
همچنین ترامپ مواضعی در سطح تریبون‌های رسمی مطرح و باراک اوباما را به علت آنچه که او تحت عنوان تن دادن اوباما به یک توافق بسیار بد (توافق هسته‌ای) با ایران ملامت و تخطئه می‌کرد تا حدودی قابل پیش‌بینی بود. به هر حال روحیه، شخصیت، منش و رفتار دونالد ترامپ روش صلح‌طلبانه‌ای نیست. بدون شک ترامپ با خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای آمریکا را نیز دچار مشکل خواهد کرد.
از آنجایی که در آمریکا تک‌صدایی نیست چون در آنجا این گونه نیست که بگوییم اکثریت مردم آمربکا با روش و عملکرد ایشان به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا هستند. بنابراین مخالفت‌های جدی دارد. بنابراین آینده نیز خیلی قابل پیش‌بینی نیست. واقعا وضعیت ایالات متحده وضعیتی غیرقابل پیش‌بینی است و معلوم نیست که در دولت بعدی چه اتفاقی خواهد افتاد. در هر صورت این مسیری است که طی شده و مسیری است که جامعه جهانی را با مشکل مواجه خواهد کرد. تمامی اندیشمندان آزاداندیش و همچنین آزاد اندیشان مستقل و بی‌طرف می‌بایستی نسبت به این مساله واکنش نشان دهند. همگان باید بدانند که فعالان اصلاح‌طلبی که به گوترش نامه نوشتند فقط دغدغه کشور خودمان را نداشته بلکه دغدغه ما جهانی و بین‌المللی بوده و به استقرار صلح در سطح جهانی می‌اندیشیم.
همچنین از آنجایی که اینجانب یک زن هستم و زنان با آن روحیه مادرانه خودشان برای تمامی زنان، کودکان و خانواده‌ها در دنیا احساس نگرانی داشته و دارند. لذا باید تلاش خود را به‌کار بندیم تا با استفاده از هر مکانیسم ممکن شرایط را به وضعیت قبل که همانا حفظ برجام باشد برگردد و به امید خداوند مشکلات و خطرات بر طرف شود.
- 16
- 2
