در انتظار تولد یک اقیانوس

همه ما از دوران مدرسه و درس‌های جغرافیا و کتاب‌های علمی آموخته‌ایم که پنج‌اقیانوس پهناور و عمیق روی کره زمین وجود دارد. اقیانوس آرام، اطلس، هند، منجمد شمالی و منجمد جنوبی؛ حجم عظیمی از آب که ۷۱ درصد سطح کره زمین را در بر گرفته، اما آیا زمین قادر است اقیانوس جدیدی را در خود جای دهد و آیا امکان دارد اقیانوسی جدید در دل زمین پدید آید؟

در کمال شگفتی، باید بدانیم این واقعه حیرت‌انگیز در حال وقوع است و یک اقیانوس جدید روی کره زمین در حال پدیدار شدن است! شکافی بزرگ در صحرای افار اتیوپی در ده میلیون سال آینده، پدیدآورنده اقیانوسی عمیق خواهد بود.

این شکاف ۶۴ کیلومتری به عرض شش‌متر در امتداد دو صفحه تکتونیکی زمین ایجاد شده است. در انتهای شمالی این شکاف وسیع در منطقه افار اتیوپی، آتشفشان دباهو (Debbahu) قرار دارد؛ آتشفشانی که سال ۱۳۸۴/ ۲۰۰۵ فوران شدیدی داشت و باعث ایجاد تغییری بزرگ شد؛ ایجاد یک برش ۵۶کیلومتری در زمین، فقط در عرض ده روز! این فوران گسترده، بعد از زمین‌لرزه‌ای عظیم ایجاد و باعث شد حجم زیادی مواد مذاب از دل زمین، به سطح کره خاکی راه پیدا کنند و بسرعت در دو جهت جریان یابند.

از آن سال تاکنون، مواد مذاب مانند یک تافی نرم و داغ در حال جریان است. آتشفشان در حال فوران و تَرَک بزرگ روی زمین در حال رشد است. گرچه سرعت آن بسیار کندتر شده، اما شکاف تا کیلومترها بزرگ‌تر شده است.

دانشمندان در حال مطالعه و بررسی واقعیت‌هایی در این زمینه هستند؛ یکی بررسی جدول زمانی قابل ملاحظه و بسیار سریع این فرآیند است و دیگری مطالعه درباره این واقعیت که چنین اتفاقی به مرور، ما را به مکانی بسیار عمیق و دست‌نیافتنی هدایت می‌کند؛ مکانی دست‌نیافتنی و به دوری کف اقیانوس‌ها!

تا سال ۱۳۸۴/ ۲۰۰۵، صفحه تکنونیکی آفریقا و صفحه عربی که در صحرای افار اتیوپی هم‌مرز هستند، به دلیل زمین‌لرزه‌های همیشگی آن منطقه، با سرعتی بسیار آرام‌تر از حرکت حلزون، یعنی کمتر از ۵/۲ سانتی‌‌متر در سال، از هم دور می‌شدند. طی این فرآیند، در ۳۰میلیون سال گذشته، حرکت توده‌های مخالف، شکافی به وسعت ۲۹۹ کیلومتر تا حوالی دریای سرخ ایجاد کرده بودند، اما زمین‌لرزه و فوران آتش‌فشان دباهو در سال ۲۰۰۵، نظم و آرامش یکنواخت این صفحات را به هم زد.

دانشمندان پیش‌بینی می‌کنند، شکاف افار، دریای سرخ را از شمال به دریای عرب در جنوب متصل کند که در این صورت، این شکاف به ایجاد اقیانوسی جدید منجر خواهد شد. با تشکیل اقیانوس جدید، قاره آفریقا تقسیم و شاخ آفریقا از این قاره کنده می‌شود.

اقیانوس جدید، قاره آفریقا را تقسیم خواهد کرد. سرعت وقوع این فرآیند، به کندی بلند شدن ناخن‌های دست است و دانشمندان در نهایت نگرانی این فرآیند را رصد می‌کنند. اتفاقی که هیچ گاه احتمال نمی‌دادیم، آرام به‌وقوع می‌پیوندد و این واقعیت بهت‌آور، با سرعت فعلی، ده‌میلیون سال دیگر محقق خواهد شد و در آن زمان، اقیانوسی عمیق و پهناور پدید خواهد آمد.

منبع: howstuffworks.com