قرعه كشی، تدبیر دولت برای ساماندهی بازار دونرخی خودرو بود، اما این راهكار گویا نه تنها مشكل را حل نكرده، بلكه آن را به كلافی سردرگم تبدیل كرده است كه نارضایتی در سطح اجتماع را افزایش می دهد. دیروز تجمعی كه مقابل وزارت صمت تشكیل شد، نشانه بخشی از این نارضایتی بود. افرادی كه قادر نیستند به دلایل مختلف در سایت ایران خودرو برای آزمودن بخت خود ثبت نام كنند، مقابل وزارتخانه متولی تولید خودرو تجمع كردند تا اعتراض خود را به گوش مسئولان برسانند. ولع عجیب مردم برای ثبت نام و خرید خودرو به مرزهای نگران كننده ای رسیده است، زیرا به گفته حسن كریمی سنجری، كارشناس خودرو، پنج میلیون نفر برای شركت در قرعه كشی ۲۵ هزار خودرو ثبت نام كرده اند. بخت آزمایی بزرگی كه شكست در آن زمینه سرخوردگی مردم را فراهم می كند، می توانست با یك راهكار ساده، یعنی تك نرخی كردن خودرو( آزادسازی قیمت)، سامان یابد، اما متولیان امر بدترین شیوه را برای ساماندهی بازار آشفته كالایی كه در ایران نوعی سرمایه به حساب می آید ، انتخاب كرده اند.
بازار خودروی داخلی پس از صدور دستور توقف واردات خودروی خارجی به سمت دونرخی شدن پیش رفت. هرچه دولت بر عدم واردات خودروی خارجی اصرار می كرد، شكاف قیمت بین خودروی كارخانه و بازار آزاد هم بیشتر می شد. كار به جایی رسید كه در برخی مدل ها اختلاف قیمت به بیش از ۵۰ درصد هم می رسید ، درحالی كه حاشیه سود بازار نباید تا این حد بالا می رفت. هرچه فاصله قیمت بازار آزاد و كارخانه بیشتر می شد، ولع افراد برای بهره مندی از این سود هم افزایش می یافت؛ در نتیجه صف های طولانی مقابل دو كارخانه خودروسازی داخلی شكل گرفت. دولت برای ساماندهی این بازار روش قرعه كشی را انتخاب كرد. ضوابط سخت گیرانه ای گذاشت كه مثلا خودرو به دست متقاضیان واقعی برسد، اما این سیاست، عرضه خودرو به بازار را صرفا به یك لاتاری بزرگ تبدیل كرد.
اعتراض متقاضیان خرید خودرو مقابل وزارت صمت
در قرعه كشی خودروسازان هر كس پیروز شود، احساس موفقیت می كند، اما شكست خوردگان چه حسی دارند؟ احساس باخت و... حاصل اعمال سیاست های عجیب وغریب در بازار كالایی است كه در ایران یك كالای سرمایه ای به حساب می آید. گزارش فارس نشان می دهد برخی از مردم به دلیل موفق نشدن در ثبت نام خودرو دچار سرخوردگی شده اند. دیروز جمعی از متقاضیان خرید خودرو با تجمع مقابل ساختمان وزارت صنعت اعلام کردند که امکان ثبت نام در سایت فروش محصولات ایران خودرو را ندارند، درحالی که اسم آنها هیچ گاه بعنوان برنده قرعه کشی اعلام نشده است.
این متقاضیان اعلام می كنند که در مراجعه به سایت پیش فروش محصولات ایران خودرو ، امکان ثبت نام ندارند و این در شرایطی است که در هیچ کدام از فروش فوق العاده یا پیش فروش های قبلی این شرکت برنده قرعه کشی نبوده اند.
علی جعفری، یکی از تجمع کنندگان می گوید:روز گذشته برای ثبت نام در طرح پیش فروش محصولات ایران خودرو به سایت این گروه خودروسازی مراجعه کردم، ولی در سایت با این عنوان که شما قبلا برنده قرعه کشی شده اید، ثبت نام برایم مسدود بود.
او اضافه می كند:به این دسته از مراجعه کنندگان به سایت فروش ایران خودرو دلایل مختلفی ازجمله عدم واریز وجه خودرو اعلام شده است و به برخی افراد نیز اعلام کرده اند که نامشان در فهرست تکمیل ظرفیت بوده و آنها وجه خودرو را واریز نکرده اند و به همین دلیل از حضور در مراحل بعدی فروش مستقیم خودرو محروم می شوند.
به گفته جعفری، معترضان صبح یكشنبه به دفتر فروش ایران خودرو و همچنین مرکز ارتباط با مشتریان این گروه خودروسازی نیز مراجعه كرده اند و به آنها اعلام شده كه برنده شدنشان از طریق پیامک و ایمیل اطلاع رسانی شده است، درحالی که چنین موضوعی صحت ندارد و پرینت پیامک و ایمیل ها نشان دهنده کذب بودن ادعای این خودروساز است.
او اضافه می كند:برخی می گویند فهرست برندگان قرعه کشی با فهرستی که خودروسازان به مرکز شماره گذاری ارسال می کنند، متفاوت است و به همین دلیل کد ملی های درج شده در فهرست ارائه شده به وزارت صنعت با افرادی که به عنوان برنده نهایی موفق به خرید خودرو می شوند ، فرق دارد.
به گفته این معترض، اگرچه داخل ساختمان وزارت صمت هستند، اما هیچ مسئولی با آنها صحبت نكرده است.
امكان ردیابی اعتراضات وجود دارد
آیا عدم دسترسی به سایت یك شیوه تقلب است؟ آیا این مسئله ناشی از خطای سیستمی و فردی است یا اینكه باز هم مثل مشكلات رخ داده در زمان ثبت سفارش ها، دست هایی پشت پرده در كار است و مردم نسبت به آن اعتراض دارند؟ روابط عمومی وزارت صمت از وجود تجمع دیروز در این وزارتخانه اظهار بی اطلاعی می كند. كارشناس روابط عمومی وزارت صمت به« شرق» می گوید:ثبت نام برای خودرو در سایت ایران خودرو انجام می شود و دستگاه های ناظر نظیر سازمان بازرسی بر روند آن نظارت كامل دارند، در نتیجه پاسخ گویی به اعتراضات همبر عهده خود ایران خودرو است.
علی شكوهی، كارشناس خودرو نیز اگرچه از تجمع مقابل وزارت صمت بی اطلاع است، اما در پاسخ به این پرسش كه آیا امكان دخالت در سیستم ثبت نام وجود دارد یا نه، به« شرق» می گوید:اتفاق رخ داده الزاما به معنای كلاهبرداری نیست. بعضی وقت ها برخی مشتركان در زمان هایی ممكن است پیامك های خود را بسته باشند كه از شركت ها برای آنها پیامك نیاید و بعد مجددا آن را باز كنند.
به گفته او، همه این مسائل به سادگی از طریق اپراتورهای مختلف مثل همراه اول ، ایرانسل و دیگر اپراتورها قابل پیگیری است. وزارت ارتباطات به سادگی می تواند این مسئله را بررسی كند.
شكوهی اضافه می كند:من در رد یا قبول ادعای افرادی كه اعتراض دارند، نمی توانم نظری بدهم اما مسئله ارسال پیامك از طریق اپراتورهای تلفن همراه و پلتفرم ایران خودرو قابل پیگیری است و می توان صحت گفته های دو طرف را بررسی كرد.
او می گوید:فرایند راستی آزمایی بسیار ساده است و افراد برای پیگیری اعتراض خود می توانند به واحد حقوقی ایران خودرو و مراجع قانونی دیگر نظیر پلیس فتا مراجعه كنند.
مشكلی كه به راحتی قابل حل وفصل است
حسن كریمی سنجری، كارشناس خودرو نیز در گفت وگو با« شرق» اگرچه از وجود تجمع در وزارت صمت بی اطلاع است، اما پیگیری و ردیابی ادعای معترضان را كاری ساده توصیف می كند.
او می گوید:برای حل این مسئله حتی نیاز به مراجعه حضوری نیست و افراد می توانند به صورت سیستمی اعتراض خود را اعلام كنند. مثل كاری كه برای یارانه ها اتفاق افتاد و با همان شیوه مسئله اعتراض برای ثبت نام خودرو هم قابل حل است.
افزایش تقاضا به دلیل یارانه خودرو
كریمی سنجری سخنان خود را با طرح این پرسش كه آیا خودرو هم یارانه است كه افراد باید برای آن ثبت نام كنند، ادامه می دهد.
به گفته او درحال حاضر برای ۲۵ هزار خودرو، پنج میلیون نفر ثبت نام كرده اند، درحالی كه تا كنون در تاریخ سابقه نداشته است كه در یك سال بیش از یك میلیون و ۴۰۰ هزار تا یك میلیون و ۵۰۰ هزار خودرو فروخته باشیم.
او اضافه می كند:بیش از این میزان خودرو را همیشه یا لیزینگ كرده اند یا با شرایط مختلف واگذار كرده اند، اما اكنون به جایی رسیده ایم كه برای ۲۵ هزار خودرو، پنج تا شش میلیون نفر ثبت نام كرده اند. این افراد دنبال خودرو نیستند، بلكه دنبال یارانه ناشی از خودرو هستند.
افزایش تقاضای كاذب
به اعتقاد این كارشناس خودرو، سیاست دولت برخلاف شعار سال، یعنی جهش تولید است. این سیاست دولت دارد تقاضای كاذب را افزایش می دهد و به عرضه فشار آورده و آن را محدود می كند.
او اضافه می كند:فشار تقاضا باعث می شود فشار روی عرضه هم افزایش یابد. از مكانیسمی استفاده می شود كه به جای اینكه تقاضا محدود و عرضه را تقویت كند، برعكس عمل می كند. بسیاری از افراد كه خودرو ندارند، صرفا برای بهره مندشدن از یارانه و كوپنی كه دولت به آنها هبه می كند، ثبت نام می كنند و برعكس كسی كه اسمش در ثبت نام درنمی آید، اما به خاطر شرایط كاری به یك دستگاه خودرو نیاز دارد، به بازار آزاد مراجعه می كند.
او ادامه می دهد:این مسئله فشار را روی بازار آزاد بالا می برد و قیمت ها را افزایش می دهد. یكی از دلایلی كه قیمت خودرو بالا رفته، این است كه متقاضی واقعی نمی تواند نیاز خود را از بازار تأمین كند.
او می گوید:در حال حاضر فشار نقدینگی و فشار دلالی روی بازار است و تقاضاهای سرخورده پاسخ داده نشده از طریق كانترهای فروش شركت های خودروساز، به بازار مراجعه می كنند و شرایط آن را ملتهب می كنند.
به اعتقاد كریمی سنجری عرضه خودرو در بورس كالا كه یكی دیگر از راهكارهای دولت برای قیمت خودرو است، راه گشای مشكل نیست؛ زیرا وقتی بین عرضه و تقاضای كالا فاصله زیاد می شود، بورس مؤثر نیست و دلالی تبدیل به بورس بازی می شود.
او اضافه می كند:اگر خودرو در بورس عرضه شود، گروهی كه نقدینگی دارند، همه خودروها را می خرند و هفته بعد آن را با قیمت بالاتر عرضه می كنند.
این كارشناس بورس عنوان می كند:بورس كالا فقط وقتی مفید است كه عرضه اولیه هستند. مثلا قیمت سراتو برای اولین بار كه می خواهد مشخص شود، در بورس تعیین شود. در شرایط كنونی عرضه خودرو در بورس مصرف كننده را متضرر می كند.
او تأكید می كند:به نظر من باید قیمت را واقعی كنند و اجازه دهند در بازار رقابت شكل بگیرد. این داستان قیمت گذاری دستوری زیانی است كه به شركت های خودروساز تحمیل می شود و منتی است كه سر مردم گذاشته می شود كه هیچ وقت به آن نمی رسند. مردم فكر می كنند می توانند خودرو را به قیمت كارخانه ای خریداری كنند، اما به نظر می رسد قرعه كشی هم نتوانست خودرو را به قیمت واقعی برساند.
این كارشناس خودرو می گوید:وقتی قیمت تك نرخی شد، باید شرایط تولید و عرضه را در خودروسازی ها كنترل كنند كه كارخانه ها نتوانند عرضه خودرو در بازار را مهندسی كنند.
- 20
- 1
