ادعای مرکز آمار؛ قدرت خرید دهک بالا کم شد، درآمد دهک پایین زیاد!

در حالی گزارش های رسمی از این حکایت داشت که هر چند محدود، ولی فاصله طبقاتی کاهش یافته است که مسوولان مرکز آمار دلیل آنرا کاهش قدرت خرید دهک های بالا و افزایش درامد دهک های پائین اعلام کرده اند.

به گزارش ایسنا، اخیرا مرکز آمار ایران گزارشی از شاخص ضریب جینی در سال ۱۳۹۸ اعلام‌کرد که نشان داد نسبت به سال پیش با کاهش همراه بوده است؛ به طوریکه در سال قبل در کل کشور ضریب جینی ۰.۳۹۹۲ بوده است که در مقایسه با سال۱۳۹۷ که ۰.۴۰۹۳ گزارش شده بود، کاهش داشت. همینطور در خانوارهای شهری از ۰.۳۸۲۸ به ۰.۳۹۴۰ و در خانوارهای روستایی از حدود ۰.۳۵۹۵ به ۰.۳۵۳۹ کاهش یافته بود.

این در حالیست که ضریب جینی یکی از شاخص های تحلیلی توسعه درامد است که بین صفر تا یک قرار دارد و هر چقدر به عدد صفر نزدیکتر باشد، بیانگر توزیع مناسب ثروت و هر اندازه از صفر فاصله گرفته و به یک نزدیک شود، نشان دهنده افزایش فاصله طبقاتی بین مردم یک کشور است.

در شرایطی در اوضاع اقتصادی موجود، اعلام کاهش ضریب جینی و به نوعی کاهش اختلاف طبقاتی با خود ابهاماتی بهمراه داشت که مرکز آمار دلیل آنرا تغییرات رخ داده در پایان سال پیش اعلام کرده است.

کمک ها، دهک های پائین را بالا آورد 

بر اساس توضیح حسین زاده- رییس مرکز آمار ایران- از دلایل عمده بهبود ضریب جینی را میتوان بهبود در دهک های پائین درآمدی به علت کمک سازمان ها و نهادهای دولتی به آن ها اشاره کرد. کمک سالیانه این سازمان ها به خانوارها در سه دهک پائین در سال ۱۳۹۸، در مناطق شهری ٢.٨ برابر و در مناطق روستایی ٣.٥ برابر این کمک ها در سه دهک مشابه سال ١٣٩٥ بوده است.

گرچه توضیح مشخصی از سوی رئیس مرکز آمار درباره نحوه کمک به دهک های پائین مطرح نشده است، ولی میتوان به پرداخت کمک های معیشتی از آبان سال پیش اشاره نمود که از بین ۷۸ میلیون یارانه بگیر حدود ۶۰ میلیون نفر گزینش تا به آن ها مبلغی در هر ماه پرداخت شود که از محل افزایش قیمت بنزین برای دولت ایجاد شده بود. در این بین سه دهک بالای درآمدی از دریافت این کمک کنار گذاشته شدند.

در عین حال که در اواخر سال پیش و با شیوع ویروس کرونا (corona)، بسته های حمایتی برای اقشار آسیب پذیر در نظر گرفته شد که در یک مورد بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان برای حدود سه میلیون فاقد درامد بود که پرداخت آن از اسفند آغاز شده است که این کمک نیز دهک های بالای درآمدی را در بر نمی گرفت. البته در جریان افزایش کمک به دهک های پائین، شرایط تورمی و افزایش هزینه ها بالاخص در ماه های پایانی سال پیش عمدتاً به علت شیوع ویروس کرونا نیز قابل توجه است.

کاهش قدرت خرید دهک های بالا

ولی رییس مرکز آمار در رابطه با وضعیت دهک های بالای درآمدی نیز این چنین توضیح داده است که با توجه به محاسبات شاخص قیمت مصرف کننده به تفکیک دهک های درآمدی در سال ١٣٩٨ دهک های بالای درآمدی با متوسط تورم ماهانه بالاتری در مقایسه با دهک های پایین روبرو بوده اند، بر این اساس دهک های بالای درآمدی بطور نسبی با کاهش قدرت خرید بیشتری روبرو شده اند.

به گفته او، تورم دهکی شاهدی بر کاهش قدرت خرید خانوارها در دهک های بالاست؛ به طوریکه تورم در دهک اول ٣٣.٩ درصد و در دهک دهم ٣٦.٦ درصد است. در سال ١٣٩٨ دهک اول بطور میانگین با تورم ماهیانه ١.٥ درصد و دهک دهم با میانگین تورم ماهیانه ١.٨ درصد روبرو بوده است که این گواهی بر کاهش نسبی قدرت خرید دهک های بالای درآمدی در سال ١٣٩٨ است.

رییس مرکز آمار با بیان این که هر دو حالت در خصوص دهک بالا و پائین در سال ۱۳۹۸ رخ داده است و نتیجه آن کاهش ضریب جینی در این دوره بوده است یادآور شد: صرفا کاهش یا افزایش ضریب جینی نشان دهنده بهبود و یا افول وضعیت معیشت خانوارها نیست بلکه نشان دهنده نحوه توزیع درآمدها در بین خانوارهای کشور در یک دوره مشخص است و برای ارزیابی وضعیت معیشت خانوار در کنار شاخص ضریب جینی باید از سایر شاخص های مکمل هم استفاده کرد.