نزدیک شدن آمریکایی‌ها به مرزهای نفتی ایران زنگ خطر را به صدا درآورد/ موازنه سیاسی ناجی طلای سیاه ایرانی

علی اصغر زرگر، تحلیلگر اقتصاد سیاسی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره توافق اوپک برای کاهش سقف تولید و میزان پایبندی عراق به این پیمان اعضا اظهار داشت: اوپکی ها در جلسه ای با اعضای غیر اوپک سهمیه ای برای افزایش قیمت و کنترل بازار و عرضه بیش از اندازه در بازار توافق کردند و حتی روسیه هم پذیرفت که با توجه به منافعی که در کاهش عرضه داشت با یک ترتیباتی عرضه بیش از اندازه را در بازار کنترل کند و به نظر می رسد تا کنون این توافق رعایت شده و به همین دلیل تا حدودی قیمت ها افزایش پیدا کرده و به ۶۰ دلار نزدیک شده است.

وی با اشاره به وضعیت عراق در جمع تولیدکنندگان نفت گفت: عراق در موقعیت خاصی قرار دارد. اولا مدت‌ها تولید اندکی داشته و دیگر اینکه بیشتر قراردادهایی که برای تولید و اکتشاف بوده، آمریکایی ها در زمان بحران و چند سالی که بعد از اشغال عراق منعقد کردند بنا بر این با حضور آمریکایی ها در قراردادهای نفتی و میزان نفتی که در گذشته تولید کرده به نظر می رسد عراق می خواهد تولید خود را به سقف قبل و یا بیشتر از آن برساند و این موضوعی است که موجب اختلاف تولیدکنندگان نفت و یا گردهمایی‌های عرضه نفت در بازار می‌شود. البته اینگونه نیست که عراق افسار گسیخته بخواهد میزان تولید خود را بالا ببرد، ضمن اینکه در توافقات قبلی هم به این صورت نبود که همه کشورها رعایت کنند.

زرگر تصریح کرد: کشورها با توجه به منافع شان همیشه میزان بیشتری از نفت را به دلخواه خود و بدون اینکه به اوپک اعلام کنند به صورت پنهانی در بازار به فروش رسانده‌اند. خصوصا اینکه برخی کشورها با توجه به کاهش قیمت نفت به دلار بیشتری نیاز داشته اند، ولی در مجموع چون به ضررشان بوده سعی کرده اند سقف تولید تعیین شده را رعایت کنند. 

وی تاکید کرد: صحبت هایی که عراقی ها می کنند و مدعی هستند که به دلار بیشتری نیاز دارند و اینکه می گویند مدتها نفت کشورشان متوقف بوده و کمتر استخراج کرده و فروخته اند، باید به بحث گذاشته شده و در این باره تصمیم گیری شود.

این کارشناس حوزه نفت در ادامه به تشریح وضعیت ایران پرداخت و بیان کرد: ما در پارس جنوبی برای مدت ها از قطر عقب بودیم، عراقی ها در غرب کارون بخش عمده ای از قراردادها را با امریکایی ها بستند و جدیدا نیز با چین قراردادهایی منعقد کرده اند که نزدیک به مرزهای ایران است، و حتی چاه های مورب بدون اینکه روی زمین نمودی داشته باشد، در نزدیکی ایران حفر شده تا دسترسی بیشتری به مخازن مشترک داشته باشند البته ایران هم بیکار نبوده اما در هر صورت باید هوشیار باشد و بیشتر سرمایه گذاری ها و استخراج خود را در میادین مشترک قرار دهد.

وی افزود: در این شکی نیست که ما سرمایه گذاری خارجی کمتری نسبت به همسایگان داریم و بیشتر به شرکت های بومی و تکنولوژی خود وابسته هستیم که این شرکت های داخلی هم معمولا تاخیر دارند و گاهی توسعه یک پروژه دو برابر زمان یک پروژه معمولی طول می کشد و در  این تاخیرها هم طرف مقابل بیشترین بهره را می برد. بنا بر این همانگونه که همیشه تاکید می شود که بیشترین سرمایه گذاری ها در منابع مشترک باشد، باید در عمل انجام شود.

زرگر یادآور شد: البته نمی توان گفت عراق هم  جای خوبی برای سرمایه گذاری است ولی آمریکا نفوذ زیادی در این کشور دارند و در سال های اولیه اشغال عراق شرکت هایی مثل هالیبرتون قراردادهای عمده بستند و بخش عمده ای از سرزمین هایی که برای سرمایه گذاری برای حفر چاه انتخاب کردند نزدیک به مرزهای ایران است و این زنگ خطری برای ایران است و حتی قبل از انقلاب نیز این موضوع مطرح بوده است به طوری که روی منابع مشترک و مرزها در سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۲ یعنی حدودا ۱۰ سال قبل انقلاب بین ما عراق، قطر، کویت و عراق اختلاف افتاد.

وی خاطرنشان کرد: در کل تکنولوژی استخراج نفت هایتک است و سرمایه گذاری بالایی می طلبد، پروژه ها چندین ساله است و این مسائل پروژه های نفتی را خاص می کند و با توجه به اینکه ما دسترسی به تکنولوژی هایتک و سرمایه نداشتیم، عقب افتاده ایم.

این تحلیلگر ارشد حوزه نفت و انرژی در ادامه بیان کرد: ما اکنون مسئله هسته ای خود را با دنیا حل کرده ایم، خواه نا خواه روابط با دنیا روابطی آنارشیک است یعنی هر کشوری در پی این است که قدرت و نفوذ خود را افزایش دهد، ایران هم به تبع آن یک عمق استراتژیک و عقبه دفاعی دارد و با توجه به خطراتی که تهدیدش می کند نفوذ خود را گسترش می دهد که خوشایند کشورهای قدرتمندی مثل آمریکا و حتی روسیه و کشورهای منطقه نیست. لذا باید ایران در پی موازنه قدرت باشد و در عین حال موضع خود را در سطح بین المللی روشن کند.

وی تاکید کرد: ایران باید با نظام بین الملل کنار بیاید که جز گفت و گو راه حلی ندارد یعنی با حفظ منافع ملی باب گفت و گو را باز کند و با سهم خواهی آمریکا، عربستان، روسیه و ترکیه توافق کلی داشته باشد و به گونه ای جایگاه خود را در نظام بین الملل تعریف و روشن کند و از وضعیت خاصی که ایجاد شده تا نیروها منحرف و فرسوده شوند، خارج شود.

زرگر یادآور شد: ایران باید در این زمینه محتاطانه و با دیپلماسی هوشیارانه جایگاه خود راد در منطقه و جهان مشخص کند و از اینکه باب گفت و گو را باز کند ابایی  نداشته باشد تا به موازنه قدرت در منطقه برسد، یعنی هم تهدید کننده باشد و هم تهدید شونده.