هشدار مدیرعامل آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد درباره قطعی آب در تابستان

به گزارش ایرنا، بارش مطلوب سال زراعی جاری پس از تجربه ۱۰ سال خشکسالی نویدبخش سالی پربار برای رونق تولید در استان کهگیلویه و بویراحمد است.

یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک هزار و ۲۰۰ میلیمتر باران را در سال زراعی جاری تجربه کرد.

براساس آخرین آمار میزان بارندگی سال زراعی ۹۷-۹۸ به ترتیب در سی سخت ۱۰۶۰.۸، دهدشت ۸۱۶.۶، امامزاده جعفر ۷۶۰، دوگنبدان ۶۶۶.۳ و لیکک ۶۸۴.۲ میلیمتر اعلام شده است.

میانگین میزان بارندگی کهگیلویه و بویراحمد در سال زراعی ۹۷-۹۸ تاکنون ۸۶۳.۶ میلیمتر است.

دفتر مطالعات پایه منابع آب ایران کهگیلویه و بویراحمد را در سال زراعی ۹۷ و ۹۸ از نظر میانگین بارندگی استان ها در رتبه دوم پربارش ترین ها اعلام کرده است.

کهگیلویه و بویراحمد ۱۰ درصد از روان آبهای کشور را در خود جای داده که بخش عمده ای آن بدون استفاده از استان خارج می شود و درعین حال این استان با میانگین سالانه ۶۹۰ میلی متر بارندگی از مناطق پرآب کشور است.

این استان که به خاطر وجود چندین رودخانه، چشمه سارها و آبشارهای فراوان به سرزمین رودخانه های خروشان مشهور بود در یک دهه اخیر شاهد کم آبی شدید در بخش کشاورزی و تنش آب آشامیدنی در برخی از شهرها و روستاها بود.

این روزها با باران های بهاری چشمه سارها، آبشارها و رودخانه ها پر آب است به طوری که آبشار یاسوج پس از چند سال جان تازه ای گرفته است.

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد گفت: بارندگی های اخیر در این استان موجب جوشش و پر آب شدن ۱۰۰ درصد از چشمه های خشک شده مناطق عشایری این استان شده است.

مجید علی پور اظهار داشت: ۳۵۰ حلقه چشمه در مناطق عشایری کهگیلویه و بویراحمد در سال های متمادی به دلیل کاهش بارندگی و تداوم خشکسالی به‌ طور کامل خشک شده ‌بودند که بر اثر بارندگی سال زراعی جاری هم اکنون دبی آنها به طور چشمگیری افزایش یافته است.

وی افزود: بیش از ۵۷۰ حلقه چشمه و قنات شناسنامه دار در مناطق عشایری این استان وجود دارد.

در فروردین ماه امسال ظرفیت آب سد مخزنی کوثر تنها سد مهم کهگیلویه و بویراحمد تا مرز پر شدن پیش رفت که بهترین پیامد باران های مطلوب امسال در این استان است.

حال خوب این سد که تامین کننده آب آشامیدنی مردم پنج استان جنوبی کشور است؛ یعنی تامین حیاتی ترین نیاز ۲.۵ میلیون نفر از هموطنان که جای سپاسگزاری و خوشحالی دارد.

البته پر شدن مخزن سد کوثر نوید بخش سالی پر رونق برای کشاورزی و صنعت در کهگیلویه و بویراحمد نیز خواهد بود زیرا در سال های کم آبی میزان کمتری از این مایع حیات بخش به مصارف غیر آشامیدنی اختصاص می یابد.

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران گفت:۶۱۸ میلیمتر باران از اول مهرماه تاکنون در ایستگاه هواشناسی سد ملی کوثر گچساران به ثبت رسیده که ۹۴ میلیمتر آن مربوط به بارندگی های فروردین ماه بوده است.

اکبر خدری افزود: مجموع بارش های ثبت شده سال زراعی گذشته در ایستگاه هواشناسی سد کوثر ۲۱۰ میلیمتر بوده است.

وی بیان کرد: ۴۵ میلیون متر مکعب آب سد کوثر امسال پس از هماهنگی با مسئولان شهرها و روستاهای اطراف و اطلاع رسانی به دامداران،کشاورزان و مسافران نوروزی در بهار امسال رهاسازی شد.

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران تصریح کرد: آخرین رهاسازی آب سد کوثر با نوجه به پیش بینی سیل در سال آبی ۱۳۹۲-۹۳ صورت گرفت.

وی حجم آب مخزن سد کوثر را ۵۴۳ میلیون متر مکعب ذکر کرد و افزود: هم اکنون ۳۷ میلیون متر مکعب از ظرفیت سد خالی است و مشکلی برای سرریز شدن سد وجود ندارد.

وی گنجایش مخزن سد کوثر را ۵۸۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد.

خدری با بیان اینکه نرمال تراز این مخزن بتنی با سطح دریا ۶۲۵ متر است گفت: هم اکنون تراز این سد ۶۲۳ متر است.

وی تصریح کرد: آب سد کوثر از رودخانه خیرآباد تأمین می‌شود که این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت به وجود می‌آید.

این سد سالانه آب آشامیدنی ۲۰ شهرستان و ۲ هزار روستای استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر را تأمین می‌کند.

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران گفت: ۶۱۸ میلیمتر باران از اول مهرماه تاکنون در ایستگاه هواشناسی سد ملی کوثر گچساران به ثبت رسیده که ۹۴ میلیمتر آن مربوط به بارندگی های فروردین ماه بوده است.

اکبر خدری افزود: مجموع بارش های ثبت شده سال زراعی گذشته در ایستگاه هواشناسی سد کوثر ۲۱۰ میلیمتر بوده است.

وی بیان کرد: ۴۵ میلیون متر مکعب آب سد کوثر امسال پس از هماهنگی با مسئولان شهرها و روستاهای اطراف و اطلاع رسانی به دامداران،کشاورزان و مسافران نوروزی در بهار امسال رهاسازی شد.

مدیر اداره بهره برداری و نگهداری سد کوثر گچساران تصریح کرد: آخرین رهاسازی آب سد کوثر با نوجه به پیش بینی سیل در سال آبی ۱۳۹۲-۹۳ صورت گرفت.

وی حجم آب مخزن سد کوثر را ۵۴۳ میلیون متر مکعب ذکر کرد و افزود: هم اکنون ۳۷ میلیون متر مکعب از ظرفیت سد خالی است و مشکلی برای سرریز شدن سد وجود ندارد.

وی گنجایش مخزن سد کوثر را ۵۸۰ میلیون متر مکعب اعلام کرد.

خدری با بیان اینکه نرمال تراز این مخزن بتنی با سطح دریا ۶۲۵ متر است گفت: هم اکنون تراز این سد ۶۲۳ متر است.

وی تصریح کرد: آب سد کوثر از رودخانه خیرآباد تأمین می‌شود که این رودخانه از رودهای شاه بهرام و دهدشت به وجود می‌آید.

این سد سالانه آب آشامیدنی ۲۰ شهرستان و ۲ هزار روستای استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد و بوشهر را تأمین می‌کند.

همچنین مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به فاصله پنج کیلومتری سد شاه قاسم با یاسوج مرکز استان، گفت: حجم مخزنی این سد ۹ میلیون مترمکعبی است که در بارندگی فروردین امسال سرریز شد.

علی داودی مهر عنوان کرد: با مدیریت صحیح و همکاری رسانه ها قبل از سرریز شدن، اطلاع رسانی و اقدامات مناسب برای مناطق پایین دست آن برای رفع خطرات احتمالی انجام گرفت.

پس می توان گفت باران های سال آبی جاری رهاوردهای خوبی برای استان کهگیلویه و بویراحمد دارد.

آنچه جای تعجب دارد این است که هنوز به فصل گرما (تابستان) نرسیده مسئولان حوزه آب کهگیلویه و بویراحمد هشدار داده اند که در تابستان مشکل کمبود آب داریم و تابستان آب مناطق مختلف کهگیلویه و بویراحمد قطع می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد گفت: مشکلات مربوط به کمبود آب آشامیدنی در شهرهای سردسیری استان با باران‌های اخیر از بین نمی‌رود.

سید علی لدنی نژاد عنوان کرد: فقدان زیرساخت‌هایی از جمله سد و کافی نبودن بندهای آبخیزداری در مناطق کوهستانی و مرتفع استان باعث شده که هنوز در زمینه تغذیه سفره های زیر زمینی و تامین آب پایدار شهرها و روستاهای بویراحمد و مادوان مشکلاتی وجود داشته باشد.

وی افزود: به همین سبب باید از هم اینک تدابیر لازم در شرکت آب و فاضلاب اندیشیده شود و مشکلات آب آشامیدنی در تابستان سال جاری به حداقل رسانده شود.

این گونه که مسئولان حوزه آب استان نسخه می پیچند عیان است که باران دردی از کهگیلویه و بویراحمد دوا نکرده است.

جبار خشنودی یکی از کارشناسان معتقد است ˈاگر استفاده از سیستم آبهای کشاورزی مانند آبیاری تحت فشار و قطره ای افزایش پیدا کند و اتکا به استفاده از چاه های عمیق کنار گذاشته شود آینده روشن تری را خواهیم دید.

به گفته وی در حال حاضر برای کشت در مزارع و باغهای استان با حفر چاه ها از سفره آبهای زیر زمینی استفاده می شود که این چاه ها به مرور عمیق تر شده تا میزان این آبها به طور محسوسی کاهش یابد.

از راهکارهای پیشنهاد شده این کارشناس کشاورزی ، آموزش مصرف بهینه آب به شهروندان است و از آنجائیکه کشاورزی بالاترین حجم مصرف آب را به خود اختصاص داده به اعتقاد وی بازنگری در این سیستم و استفاده از روش های صحیح مدیریت آب می تواند آینده را کمی روشن کند.

علیرضا الماسوندی مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب ایران در جریان سفر استانی شورای معاونان شرکت مدیریت منابع آب ایران به کهگیلویه و بویراحمد در سال ۹۰، گفته بود کهگیلویه و بویراحمد یکی از مناطق معدود کشور است که میانگین بارندگی در آن نسبت به متوسط جهانی نزدیکتر است و می تواند فرصتهای مناسبی را برای توسعه استان فراهم کند.

برای مهار آب های سطحی و تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز شهرها و اراضی کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، دو سد کوثر در سال ۸۱ و شاه قاسم در سال ۷۶ به بهره برداری رسیده است اما سد شاه قاسم در شهرستان بویراحمد سد کوچکی به حساب می آید و سد کوثر نیز بخش ناچیزی از زمین های شهرستان گچساران را آبیاری می کند.

بخش اصلی آب سد کوثر برای استان های جنوبی ایران فرستاده می شود.

باور عمومی برآن است که در حالی که این سدها کار مهار آب های روان کهگیلویه و بویراحمد را انجام می دهند اما کشاورزان این استان کمترین بهره را از ساخت آنها می برند.

باور برخی مدیران استان این است که از حوزه آبریز سدها و رودخانه های پرآب کهگیلویه و بویراحمد تخصیص مناسبی به استان داده نشده و بهره برداری ها و تخصیص ها بسیار ناچیز است.

سد مخزنی کوثر در فاصلۀ ۶۰ کیلومتری شهر گچساران با ظرفیت بیش از ۵۸۰ میلیون متر مکعب آب آشامیدنی پنج استان جنوبی کشور با جمعیت بیش از دو میلیون نفر را تامین می کند اما شهر های دهدشت گچساران چرام که در اطراف این سد قرار دارند تاکنون از ساخت آن بهره ای نبرده اند.

به باور کارشناسان، انتقال بخشی از آب این سدها به روش های مختلفی ازجمله لوله گذاری و پمپاژ آن امکان پذیر است و در صورتی که پروژه هایی در این راستا شروع شود می تواند نوید بخش آینده بهتری برای مردم و کشاورزان کهگیلویه و بویراحمد باشد.

جبار خشنودی کارشناس کشاورزی استان نیز مشکل عمده فراروی آب کهگیلویه و بویراحمد را نه در مصارف خانگی بلکه هدر دادن این منابع ارزشمند در کشاورزی سنتی استان می داند که بنا به گزارشهای رسمی در کهگیلویه و بویراحمد بیش از ۹۵ درصد آب های استان برای کشاورزی ، دو الی سه درصد آن برای صنعت و بقیه نیز برای مصارف خانگی مصرف می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری کهگیلویه و بویراحمد در خصوص یکی از راهکار های مدیریت مصرف آب، گفت: نصب شیرهای فشارشکن روی شیرآلات منازل و دستگاه‌های اجرایی این استان یکی از راهکارهای مناسب برای کاهش و مدیریت مصرف آب آشامیدنی است.

وی افزود: با توجه به افزایش جمعیت و کاهش منابع آب باید در زمینه مدیریت مصرف و جلوگیری از هدر روی آب آشامیدنی در کشور و کهگیلویه و بویراحمد تلاش بیشتری شود.

لدنی نژاد عنوان کرد: علاوه بر استفاده از شیرهای فشارشکن باید از طریق فرهنگ سازی لازم نیز اقدام به نهادینه کردن مصرف بهینه آب آشامیدنی بین قشرهای مختلف مردم کهگیلویه و بویراحمد کرد تا از هدر روی این کالای با ارزش جلوگیری شود.

معاون حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: سالانه بیش از ۴۰ میلیون متر مکعب آب از چاه های غیرمجاز این استان برداشت می شود.

رسول فرهادی افزود: یک هزارو ۱۷۰ حلقه چاه آب غیرمجاز کشاورزی و صنعتی در این استان وجود دارد.

وی بیان کرد: دو هزار و ۵۰۰ حلقه چاه مجاز در سطح این استان وجود دارد که از این میزان دو هزار حلقه کشاورزی است.

فرهادی تصریح کرد: سالانه ۲۸۷ میلیون متر مکعب آب از این چاه ها برداشت می شود.

وی ادامه داد: از این میزان آب برداشتی ۲۱۰ میلیون متر مکعب در بخش کشاورزی مصرف می شود.

حال این سوال پیش می آید که آیا می توان با مدیریت صحیح منابع آب ، اصلاح شبکه، فرهنگ سازی مردمی ، به کلی سایه عطش تابستانه را از سر شهرهای کهگیلویه و بویراحمد برداشت؟

ظرف سال های گذشته مسئولان آمارهایی از کشف و ضبط انشعابات غیر مجاز و برنامه های فرهنگی در زمینه مصرف آب ارائه داده اند اما اقدامات انجام شده نتوانسته چندان موثر واقع شود.

همچنان بخش قابل توجهی از آب شرب تولیدی استان به مقصد نمی رسد و به هدر می رود.

موضوع آب یکی از حساس ترین موضوعات پیش روی مردم جهان و به تبع آن ایران در آینده نزدیک است.

کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارد.

حجم ذخیره مخازن آب شهرهای استان ۱۳۱ هزار متر مکعب است. تعداد مخازن آب مناطق شهری استان ۵۳ باب مخزن بتنی استاندارد و تعداد مشترکان آبفای شهری ۱۶۵ هزار و ۵۰۰ مشترک است.

منابع تأمین آب شهرهای کهگیلویه و بویراحمد شامل ۶۶ حلقه چاه و هفت دهنه چشمه است و بخشی نیز از طریق سد کوثر تأمین می شود.

طول شبکه توزیع و خطوط انتقال آب شهرهای کهگیلویه و بویراحمد هم اینک به ترتیب یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر و ۳۲۰ کیلومتر است.

۱۱ ایستگاه پمپاژ آب در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که در شبانه روز ۱۱۲ هزار و ۵۰۰ مترمکعب آب را برای استفاده مشترکان مناطق شهری این استان پمپاژ می کنند.

این استان با هشت شهرستان و ۱۷ شهر ، نزدیک به ۷۲۰ هزار نفر جمعیت دارد.