به گزارش دنیای اقتصاد، علایم این تغییر که از روز دوشنبه در بازار سهام نمایان شد، طی روز گذشته با حضور پررنگ‌تر متقاضیان خرد در معاملات سهام کالایی و تداوم فشار عرضه‌ها در جبهه رقیب ادامه یافت. به این ترتیب، شاخص کل در این روز ضمن حرکت تندتر در مسیر صعودی، توانست رشد ۱۶۴۴ واحدی را ثبت کند و به بالاترین ارتفاع طی ۱۸ روز کاری اخیر دست یابد. به نظر می‌رسد انتشار قریب‌الوقوع گزارش‌های ۹ ماهه در محیط نسبتا پایدار اقتصادی تغییر مسیر بورس را در پی داشته است.
مشاهده روند طولانی شاخص صنایع اصلی نشان می‌دهد که تقویت جریان اطلاعات به‌عنوان قطب‌نمای تحرکات بورسی غالبا سهام را به مسیر واقعی خود هدایت کرده و خطای تصمیم‌گیری فعالان سهام را به حداقل رسانده است. دیروز شاخص کل بورس تهران با رشد بیش از یک درصدی در آستانه ورود به کانال ۱۶۴هزار واحدی قرار گرفت. بیشترین بازدهی روزانه بورس طی ۸ روز کاری اخیر عمدتا مرهون تقویت قیمت در سهام کالایی بازار بود. تغییر ترکیب‌بندی و آرایش معامله‌گران در بورس تهران در سیمای افزایش چشمگیر تقاضا در سهام گروه‌هایی نظیر پالایشی‌ها، پتروشیمی‌ها و فلزی-معدنی و متقابلا فشار عرضه‌ها در سهام بانکی آشکار شد. البته تغییر مسیر بازار از معاملات روز دوشنبه آغاز شد و در جریان دادوستدهای دیروز با قدرت بیشتری ادامه یافت. به نظر می‌رسد تغییر جبهه بورس‌بازی و حضور پررنگ معامله‌گران خرد در دادوستدهای صنایع کالایی را می‌توان به قبض و بسط جریان اطلاعات در بورس تهران پیوند زد. مطالعه فراز و نشیب شاخص گروه‌های بزرگ بازار طی ماه‌های اخیر نشان می‌دهد که انتشار گزارش عملکرد بنگاه‌ها نقش پررنگی در سهام ارزنده و غیرارزنده بازار داشته است.
جریان اطلاعات: اتاق فرمان سهام
اگر به بررسی شاخص صنایع اصلی بازار سهام اعم از کالایی‌ها و گروه‌های بانکی و خودرویی بنگریم، در‌خواهیم یافت که الگویی عام بر معاملات این صنایع حاکم بوده که به‌صورت تکرار‌شونده‌ای در ماه‌های اخیر خودنمایی کرده است. در واقع، اگر تاثیر شوک‌های بیرونی موثر بر سهام، نظیر تلاطم قیمت جهانی، ناپایداری بازار ارز یا بی‌ثباتی در سیاست‌گذاری‌ها و دست‌اندازی دولت در بازارها را نادیده بگیریم و صرفا عوامل درونی موثر بر سهام را مطالعه کنیم در‌می‌یابیم که سهام بنیادی در مواقع انتشار کارنامه‌های ماهانه یا میان‌دوره‌ای با تقاضای رو به رشد سهامداران مواجه شده‌اند.
جهت‌یابی سرمایه‌های خرد در این مواقع نیز تاییدکننده نقش مثبت جریان اطلاعات در معاملات گروه‌های مختلف بازار است. به عبارت دیگر، در مواقعی که کارنامه‌های ماهانه یا فصلی بنگاه‌های بورسی در حال انتشار است، فعالان سهام متناسب با گزارش‌های عملکرد، ضمن تحرک بیشتر در سهام بنیادی، واکنش در‌خوری نشان داده‌اند و در نقطه مقابل، با ضعف جریان اطلاعات در میانه‌های هر ماه، جریان نقدینگی وارد گروه‌های مستعد برای سفته‌بازی شده است.
بررسی روند شاخص چند گروه اصلی بازار طی سه ماه اخیر نیز این موضوع را تایید می‌کند. در این دوره با بهبود جریان اطلاعات از مجرای انتشار گزارش‌های ماهانه، تقاضا در صنایع کالایی نظیر فلزی-معدنی و پتروپالایشی به‌طور نسبی تقویت شده و شاخص قیمت در گروه‌ها را ارتقا بخشیده یا از تاثیر عوامل روانی بر بازار کاسته است؛ در واقع، آنچه به ارتقای تقاضا در این دوره‌ها انجامیده بهبود جریان اطلاعات بوده است. در همین ایام شاخص گروه‌های رقیب، یعنی بانک‌ها و خودروسازان به دلیل رونمایی از عملکرد ضعیف و کمتر از انتظار، مسیری معکوس را تجربه کرده است.
همین الگو در ایامی که جریان اطلاعات در بورس تهران ضعیف است، در جهتی معکوس اتفاق می‌افتد. به بیان دیگر، در دوره‌هایی که جریان اطلاعات به کمترین سطح خود می‌رسد، تمایل بورس‌بازان برای فعالیت‌های سفته‌بازانه بیشتر می‌شود و در پی آن، نقدینگی به سمت گروه‌های مستعد گسیل می‌یابد. این الگوی معاملاتی به‌طور مشخص در میانه‌های هر ماه نقش غالب پیدا می‌کند و بازیگرانی که میل اشباع‌ناپذیری به کسب سود از نوسان‌های روزانه یا هفتگی قیمت‌ها دارند، در موج‌های سفته‌بازانه می‌دمند.
بانک‌ها و خودرویی‌ها دو گروهی بوده‌اند که به‌رغم عملکرد ضعیف و شناسایی زیان‌های سهمگین در میانه‌های هر ماه در کانون گردش نقدینگی بازار قرار گرفته و عمدتا با صعود قیمت مواجه شده‌اند. به این ترتیب، می‌توان گروه‌های کالایی را جزو صنایعی دانست که عمدتا با بهبود جریان اطلاعات با اقبال سهامداران روبه‌رو شده‌اند و در سمت مقابل، هر چه از شفافیت اطلاعاتی به سمت ابهام در چشم‌انداز سودآوری رفته‌ایم، فضا برای سفته‌بازی در گروه‌های رقیب مهیاتر شده است. این همه را باید با نادیده‌گرفتن اثر شوک‌های بیرونی بر تغییر روند قیمت‌ها ملاحظه کرد.
چون در همین دوره‌ها عوامل محیطی به‌طور متناوب گزارش‌های عملکرد را تحت‌الشعاع قرار داده و از میدان تاثیر جریان اطلاعات بر ارزش سهام کاسته است. برای مثال، در مقاطعی که بهای نفت افت‌های پی‌درپی را تجربه می‌کرد، فشار عرضه‌ها در بازار سهام عمومیت داشت و در این میان، سهام پالایشی تحت‌فشار بیشتری قرار می‌گرفت.
یا مثلا انتظار بیش از حد از اثر تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها یا تغییر نرخ خوراک شرکت‌های روانکار بورسی از نمونه‌های اخیری است که به‌طور سیستماتیک اطلاعات عملکرد را در سایه قرار داده است. با این حال، آنچه مسلم است، حرکت‌های تعادلی در بازار پیوند نسبتا محکمی با جریان اطلاعات دارد.
دو بال صعود سهام کالایی
چنان‌که اشاره شد از روز دوشنبه آرایش معامله‌گران بورسی به نفع سهام اصطلاحا کالایی بازار تغییر کرد؛ این رویداد همزمان شد با بازگشایی مثبت بازارهای جهانی. زمزمه‌های صلح تجاری قدرت‌های بزرگ اقتصادی با شروع دور جدید مذاکرات بین آمریکا و چین، فضایی آرام را بر معاملات بازارهای جهانی حاکم و از قیمت کالاها حمایت کرد. بهای نفت که مدت‌ها در مسیر نزولی قرار داشت، طی دو هفته گذشته ۱۵ درصد از افت خود را جبران کرد و دیروز نیز در محدوده مثبت معامله شد. ضمن اینکه روند نزولی قیمتفلزات اساسی و محصولات پتروشیمی نیز پس از مدت‌ها متوقف شده است و علایمی از ثبات در بازار جهانی به‌چشم می‌خورد.
البته شروع انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای فصل پاییز نیز در بهبود این روند نقش مضاعفی داشته است. چنان‌که گفته شد به‌طور سنتی در روزهایی که بازار در معرض تقویت جریان اطلاعات از مجرای انتشار گزارش‌های عملکرد است، فعالیت معامله‌گران در سهام بنیادی بازار قوت می‌گیرد. آغاز این مسیر را می‌توان به انتشار گزارش حسابرسی‌شده شرکت پتروشیمی پارس و تعدیل مثبت ۲۳ درصدی سود هر سهم در ۶ ماهه نخست سال نسبت داد. به‌نظر می‌رسد تداوم حرکت در این مسیر مستلزم انتشار تدریجی گزارش‌های ۹ ماهه شرکت‌ها و تقویت احتمالی تقاضا در سهام کالایی است. فرآیندی که از روز دوشنبه آغاز و تا پایان معاملات دیروز با شدت بیشتری تداوم یافت.
مروری بر فهرست نمادهای موثر بر شاخص در روز گذشته نیز آرایش جدید معامله‌گران بورسی در نمادهای کالایی را نشان می‌دهد. قرارگرفتن نمادهای «پارس»، «فولاد» و «شپنا» در صدر فهرست حامیان شاخص کل آرایش جدید بازار سهام را به‌خوبی به تصویر می‌کشد. این سه نماد به‌عنوان نمایندگان صنایع اصلی بازار روی هم اثر مثبت ۵۵۰ واحدی را بر نماگر کل بازار به‌ثبت رساندند. در بین صنایع کالایی عنوان بیشترین بازدهی روزانه به سهام گروه پالایشی تعلق گرفت که ۷/ ۳ درصد افزایش یافت؛ هلدینگ‌های وابسته به کالایی‌ها در کنار فلزات و پتروشیمی‌ها نیز با بازدهی متوسط ۵/ ۱ تا ۲ درصد به‌کار خود پایان دادند.
بازگشت بانک‌ها از اوج تاریخی
دیروز فشار عرضه‌ها در سهام بانکی شدت گرفت. سهام گروه بانکی از اولین روزهای زمستان گوی سبقت را در جذب نقدینگی از سایر صنایع بزرگ ربودند و توانستند ضمن رشد پرشتاب، رکوردهای جدید قیمت را تجربه کنند.به این ترتیب، شاخص این گروه با صعود روزافزون در این چند روز توانست در قله تاریخی قرار بگیرد. اما از روز دوشنبه متوسط قیمت در این گروه در مسیر اصلاح از اوج تاریخی قرار گرفت و روز گذشته بیش از ۳ درصد عقب نشست. در حالی که انتظار می‌رود گروه‌های کالایی در مقطع فعلی با رونمایی از عملکرد پاییز و بهبود میزان سودآوری، سرمایه‌های خرد را جذب کنند، بانک‌ها و خودرویی‌ها در مسیر معکوس در حال عقب‌نشینی هستند.
فشار عرضه‌ها و خروج سرمایه‌های خرد از این دو گروه نشان می‌دهد که سهام بانکی و خودرویی احتمالا برای فصل پاییز عملکرد مثبتی به بازار ارسال نخواهند کرد؛ دست‌کم رفتار فعالان بورسی طی دو روز اخیر چنین برداشتی را تایید می‌کند. به‌طور خاص، بانکی‌ها که تا روز دوشنبه با تصاحب نیمی از جریان نقدینگی پیوسته در مسیر صعود بودند، دیروز با فشار سنگین عرضه مواجه شدند و نمادهای اصلی این گروه هم برای مقاطعی صف فروش را تجربه کردند. ضمن اینکه بیشترین فشار بر نماگر بازار هم از ناحیه افت قیمت در نمادهای بزرگ بانکی نظیر «وبملت» و «وبصادر» و «وتجارت» به ثبت رسید.
جذابیت «تجدید ارزیابی» در تک سهم‌ها
گروه خودرو نیز همانند گروه بانکی در روز گذشته عموما تحت‌فشار عرضه قرار داشت. البته شدت افت قیمت در این گروه به اندازه گروه بانکی نبود. متوسط قیمت خودرویی‌ها طی روز گذشته کمتر از یک درصد افت کرد. با وجود این، برخی از تک‌نمادهای این صنعت بورسی در محدوده مثبت قیمت معامله شدند. نماد «خودرو» جزو آن دسته از سهم‌هایی است که طی دو سه روز اخیر خود را از سایر همگروهی‌ها جدا کرده و در محدوده مثبت قیمت معامله می‌شود. با وجود ضعف بنیادی و کاهش شدید تولید خودروسازان بزرگ از جمله ایران‌خودرو، به‌نظر می‌رسد مساله افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها به تحرکات مثبت معامله‌گران در نماد «خودرو» و سهم‌های شرکت‌های زیرمجموعه انجامیده است.
همچنین می‌توان به معاملات تک‌نماد فیبر ایران اشاره کرد که پس از انجام افزایش ۶۷۰ درصدی سرمایه دیروز پرشمارترین صف خرید بازار را به نام خود ثبت کرد. کارتن ایران و داروسازی زاگرس فارمد‌پارس هم از دیگر نمادهای پرمعامله دیروز بودند که عمدتا به بهانه موضوع افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها با صف‌های پرشمار خرید به کار خود پایان دادند.
- 15
- 1
