بورس تهران روز گذشته معاملات پرنوسانی را تجربه کرد. به این ترتیب شاخص کل سهام که در همان دقایق ابتدایی معاملات، با تشدید فشار عرضه رو به کاهش گذاشته و بیش از ۲۹۰۰ واحد افت کرده بود، در ادامه صعودی شد و حدود ۴هزار واحد از کف روزانه خود فاصله گرفت. به این ترتیب در مجموع معاملات این روز بورس تهران، شاخص کل به رشد ۷۳۲ واحدی بسنده کرد.
عرض اندام نقدینگی در بازار روز یکشنبه تغییر جهت سریع دماسنج سهام را رقم زد. با این حال داغ بودن بهانه‌هایی همچون تجدید ارزیابی سبب شد تا شاخص کل هم‌وزن رشد به مراتب بیشتری را تجربه کند. در این میان رشد قیمت سهام با پشتوانه پول‌های تازه سبب شده تا شعاع پیش‌بینی بورس از چند ماه به یک یا چند روز یا بعضا چند ساعت محدود شود.
بازگشت تمام‌قد حقیقی‌ها
پس از تشدید ریسک‌های غیراقتصادی در هفته منتهی به ۱۸ دی‌ماه و اصلاح حدود ۸ درصدی نماگر اصلی سهام و خروج بیش از ۳۷۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از سوی معامله‌گران خرد بازار در چهار روز معاملاتی، با کاهش ریسک‌های موجود این بار شاهد بازگشت پرقدرت شاخص سهام بودیم. به‌طوری که نه تنها در همان روزهای ابتدایی، اصلاح پیشین این نماگر جبران شد، بلکه روند صعودی بازار ادامه یافت و در نتیجه هفت رشد متوالی این نماگر، افزون بر ۱۶ درصد بر ارتفاع شاخص کل بورس تهران افزوده شده است. در عین حال تمام نقدینگی خارج شده از جریان بازار نیز بار دیگر جذب سهام شد. ادامه مسیر بازار نیز تنها به نقدینگی موجود وابسته است. پول‌های داغی که ممکن است با مشاهده کوچک‌ترین سیگنال‌های نزولی، به یک‌باره مسیر خروج از سهام را در پیش گرفته و تبخیر شوند.
غول غیرقابل پیش‌بینی نقدینگی
همان‌طور که اشاره شد روز گذشته فشار عرضه نتوانست در برابر تداوم ورود پول‌های تازه به گردونه معاملات سهام تاب بیاورد و شاخص سهام بار دیگر قدم به مسیر صعودی گذاشت. هر چند رشد این نماگر طی معاملات روز یکشنبه به ۲/ ۰ درصد محدود شد اما ارزش معاملات خرد سهام همچنان در سطوح بالاتر از ۳هزار میلیارد تومانی قرار گرفت. به این ترتیب میانگین روزانه ارزش دادوستدها که از ابتدای سال جاری تا پایان آذرماه، حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان بود، طی معاملات دی‌ماه با رشد ۱۰۷ درصدی از ۲۶۰۰ میلیارد تومان نیز فراتر رفته است که بخش عمده آن به معاملات روزهای اخیر سهام بورسی بازمی‌گردد. شرایطی که نشان می‌دهد نقدینگی خیال عقب‌نشینی ندارد.
روز گذشته علاوه بر ارزش بالای دادوستدها، یک‌چهارم نمادهای فعال بورسی نیز با مازاد تقاضا روبه‌رو بودند و صف خرید افزون بر ۳۵۰ میلیارد تومانی را منتظر گذاشتند. در معاملات فرابورس ایران (بازار اول، دوم و پایه) نیز با وجود دادوستد حدود ۱۴۵۰ میلیارد تومانی، رقم مازاد تقاضا به حدود ۳۳۰ میلیارد تومان رسید. یکی از موضوعاتی که سبب افزایش جریان پول‌های ورودی به معاملات سهام شده است، قیاسی است که سرمایه‌گذاران میان بازارهای مختلف مورد هدف سرمایه انجام می‌دهند. قیاسی که برنده بلامنازع آن بازار سهام با رشد حدود ۱۳۰ درصدی از ابتدای سال ۹۸ تاکنون است. هر چند ورود پول‌های تازه می‌تواند رونق این بازار را به دنبال داشته باشد اما در عمق کم بازار سهام نه تنها امیدی به ایجاد رونق به این واسطه نیست بلکه خطری از این جانب نیز احساس می‌شود.
واقعیت این است که به‌صورت مشخص این نقدینگی از سوی معامله‌گران خرد و عموم جامعه به هوای کسب سودهای چند صد درصدی به بورس هجوم آورده است. همین سلیقه و تصور اشتباه از سرمایه‌گذاری در سهام است که نگرانی از رویه آتی بورس و قیمت سهام را به دنبال دارد. در این شرایط ورود پرشتاب نقدینگی خود عاملی برای رشد قیمتی سهام بدون توجه به میزان ارزندگی آنها است. به این ترتیب سرمایه‌گذاران تازه‌واردی که از ریسک‌های پنهان معاملات خود در برخی شرکت‌ها بی‌خبرند، با خروج نقدینگی به یک‌باره غافلگیر شده و تنها پشتوانه موجود برای رشد این دسته از سهام از میان خواهد رفت. باید توجه داشت اگر قرار بر اصلاح قیمت سهام باشد که بسیاری از تحلیلگران آن را لازم عنوان می‌کنند، نمادهایی که بی‌دلیل و بدون پشتوانه در مسیر صعودی قرار گرفته‌اند، هدف قرار خواهند گرفت.
فرصت‌سوزی مقام ناظر
گفته شد که این روزها بورس تهران با ورود خیل عظیمی از نقدینگی روبه‌رو است. پول‌های تازه‌ای که بر تمامی متغیرهای اثرگذار چیره شده و رشد قیمت سهام را بدون سقف مشخصی رقم زده است. در این شرایط اما شاهد تداوم بی‌عملی سیاست‌گذار در استفاده از این فرصت طلایی هستیم. یکی از موضوع‌هایی که درحال‌حاضر می‌تواند مورد توجه مقام ناظر قرار گیرد، افزایش عمق بازار سهام با افزایش میزان شناوری سهام و عرضه‌های اولیه بزرگ و جذاب است. علاوه بر اینها به‌نظر می‌رسد بهترین زمان برای تعیین تکلیف سهام عدالت است اما هیچ‌‌یک موردتوجه سیاست‌گذار قرار نگرفته و به‌نظر می‌رسد برنامه‌ای نیز برای آن وجود ندارد.
در عین حال راه‌اندازی ابزارهای جدید معاملاتی همچون ابزار مشتقه و دوطرفه کردن بازار از دیگر مواردی است که مغفول واقع شده است. فعال شدن مکانیزم فروش تعهدی و دوطرفه کردن بازار از سوی مقام ناظر به‌ویژه در دوره‌های صعودی بازار سهام می‌تواند با تقویت فضای تحلیلی علاوه بر کنترل هیجان، امکان رونق پایدار بازار را فراهم آورد. حذف محدودیت دامنه نوسان نیز از دیگر لازمه‌های این روزهای بورس تهران است.
همگام با بازیگران بورسی
در روزی که شاخص سهام صعود ۲/ ۰ درصدی را تجربه کرد، بازیگران حقیقی برای هفتمین روز متوالی در نقش خریدار ظاهر شدند. در این مسیر روز یکشنبه بیش از ۴۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار سهم به ارزش ۲۲۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به پرتفوی حقیقی‌ها افزوده شد. در میان ۳۸ صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقیقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. به این ترتیب دیروز ۴۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد در این گروه افزوده شد. پس از آن نیز گروه حمل‌ونقل با محوریت «حکشتی» شاهد خالص تغییر مالکیت ۳۸ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند.
در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت پتروشیمی جم در اولویت خرید معامله‌گران خرد قرار گرفت. از این رو دیروز ۲۴ میلیون و ۳۳۰ هزار سهم «جم» به ارزش ۳۶ میلیارد و ۳۶۰ میلیون تومان در سمت حقوقی به حقیقی جابه‌جا شد. در «حکشتی» نیز حقیقی‌ها خالص خریدی به میزان ۳۶ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومان را رقم زدند. سهام گروه توسعه صنایع بهشهر نیز دیروز مورد توجه بازیگران خرد بازار قرار گرفت.
در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از ۴/ ۴ میلیون سهم به ارزش ۲۶ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد افزوده شد. در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه سرمایه‌گذاری بورس تهران بودند که مورد توجه معامله‌گران عمده قرار گرفتند. این گروه دیروز شاهد جابه‌جایی حدود ۹ میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقیقی به حقوقی بود. همچنین دیروز درگروه بیمه و صندوق بازنشستگی، ۵ میلیارد و ۶۶۰ میلیون تومان به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد. در میان شرکت‌ها نیز سهام شرکت سرمایه‌گذاری بهمن شاهد خالص تغییر مالکیت ۲۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان به سمت پرتفوی حقوقی‌ها بود.
فاطمه اسماعیلی
- 10
- 5
