رویـای پوچ تـرامپ بـرای دلار

رئیس‌جمهوری آمریکا دونالد ترامپ بار دیگر از مقامات فدرال‌رزرو خواست با کاهش بیشتر نرخ بهره هدف، ارزش دلار آمریکا را در برابر سایر ارزها تضعیف کنند. پس از آنکه بانک مرکزی آمریکا در پایان نشست این هفته خود ۲۵/ ۰ درصد نرخ بهره را کاهش داد، ارزش دلار در برابر ارزهای دیگر جهان کاهش یافت، اما به نظر می‌رسد این کاهش آن‌طور که باید رئیس‌جمهوری آمریکا را راضی نکرده است.

ترامپ در واکنش به کاهش ۲۵/ ۰ درصدی نرخ بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا گفته است که نرخ بهره باید بیشتر و سریع‌تر از میزان فعلی کاهش پیدا کند، چرا که با توجه به مشکلات تولیدکنندگان آمریکایی به دلیل دلار نیرومند تصمیم فعلی فدرال‌رزرو تنها ریشخند زدن به مشکلات آنان است. ترامپ با بیان اینکه آمریکا اکنون بزرگ‌ترین و قدرتمندترین کشور دنیا است افزود: نرخ بهره باید پایین‌تر از آلمان و ژاپن باشد اما (وضعیت کنونی) کاملا معکوس است. مشکل ما چین نیست، مشکل ما همین فدرال‌رزرو است.

به نظر می‌رسد حتی اگر فدرال‌رزرو همگام با خواسته رئیس‌جمهور سرعت کاهش نرخ بهره را افزایش دهد، ترامپ به رویای خود نخواهد رسید. باز هم شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقایسه با سبدی از ارزهای معتبر دنیا سنجیده می‌شود، از ماه ژانویه تاکنون دستخوش تغییرات گسترده‌ای نشده است. از نظر تئوری زمانی که بانک مرکزی یک کشور نرخ بهره را کاهش دهد، جذابیت سرمایه‌گذاری در حوزه آن ارز به دلیل پایین آمدن نرخ بازدهی کاهش خواهد یافت و این مساله خود منجر به کاهش ارزش ارز مذکور می‌شود. اما در واقعیت رابطه پویاتری بین نرخ برابری ارزهای مختلف برقرار است و با در نظر گرفتن شاخص‌های کلان‌تری مانند چشم‌انداز رشد اقتصادی، سهم ارز مورد نظر از ذخایر ارزی و ابزار پرداخت در مبادلات بین‌المللی، ارزش دلار کاهش چندان زیادی پس از سه نوبت متوالی کاهش نرخ بهره نداشته است. 

حتی اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را بیشتر و سریع‌تر از دیگر بانک‌های مرکزی کاهش دهد، افت رشد اقتصادی در نقاط مختلف جهان و جنگ تجاری که هنوز بلاتکلیف باقی مانده است، باعث تقویت ارزش دلار خواهند شد. از سوی دیگر ریسک‌های ژئوپلیتیک نیز موجب تقویت ارزش دلار خواهد شد. این اثرات که طیف مختلفی از وقایع مانند برگزیت، تظاهرات هنگ‌کنگ و درهم ریختگی اوضاع ترکیه و عراق را شامل می‌شود، موجب پناه آوردن به ذخایر امن خواهد شد. ذخایر امنی که شامل دلار نیز می‌شود. در واقع کاهش نرخ بهره مشکلات را حل نخواهد کرد و اینکه دونالد ترامپ خواهان دلار ضعیف است و دلار ضعیف را با کاهش شدید نرخ بهره می‌خواهد نیز مشکلات را از بین نخواهد برد.  

ساده‌انگاری سود دلار ضعیف

دیدگاه‌های متفاوتی درخصوص وضعیت بهینه شاخص دلار برای اقتصاد ایالات متحده مطرح می‌شود و در این زمینه دو دیدگاه متناقض وجود دارد. بر اساس شواهد رئیس‌جمهوری ایالات متحده دلار قوی را برای کسب و کارهای آمریکایی مشکل‌آفرین و استیون منوچین وزیر خزانه‌داری دونالد ترامپ دلار ضعیف را موقعیت خوبی برای اقتصاد آمریکا توصیف کرده است. ادعای منوچین بیشتر بر پایه تاثیر دلار ضعیف بر تشویق صادرات و به تبع آن کاهش کسری تراز تجاری مطرح شده است.

درست است که دلار ضعیف به سود روند صادرات کشور عمل می‌کند و واردات را با مشکلاتی مواجه خواهد کرد، اما کل اقتصاد ایالات متحده تنها به صادرات وابسته نیست و مولفه‌های بسیار زیادی را باید در نظر داشت. قضاوت منوچین از این حیث اشتباه تلقی می‌شود که سود صادراتی ناشی از دلار ضعیف را به کل اقتصاد تعمیم داده است، اما برخلاف این دیدگاه دلار ضعیف می‌تواند کشور را به فقر نزدیک‌تر کند. این موضوع زمانی شفاف‌تر خواهد شد که بدانیم سهم صادرات از اقتصاد آمریکا تنها ۱۲ درصد است و سهم واردات ۳ واحد درصد از آن بیشتر است.