معرفی دروس و گرایشهای رشته زیست شناسی

به دلیل گستردگی گرایش های رشته زیست شناسی بازار کار متنوعی در این رشته وجود دارد

رشته زیست شناسی

یکی از زیرمجموعه های علوم تجربی، رشته زیست شناسی میباشد و شامل طیف وسیعی از دانش های تجربی است. شناخت و مطالعه در علم در رشته زیست شناسی زمینه موفقیت در بسیاری از علوم را فراهم می آورد. در واقع رشته زیست شناسی یکی از پایه های بنیادین مجموعه علوم تجربی است و بسیاری از پیشرفت های بشر مدیون توسعه علم زیست شناسی و فعالیت زیست شناسان است.

تاریخچه زیست شناسی

رشته زیست شناسی یکی از رشته های قدیمی بشری است که تحقیقاتی در حوزه زیست شناسی از دوران باستان تا به امروز انجام شده و خیلی از پیشرفت های بشری مرهون تلاش زیست شناسان از گذشته های دور بوده است. دانشمندانی نظیر جالینوس در روم، آیورودا، پزشک مصری، و ابن سینا دانشمند ایرانی در گذشته در زمینه زیست شناسی به مطالعه و تعمق می پرداختند. علاقه به تجربه گرایی و علوم طبیعی در دوران رنسانس نیز باعث توجه به علم زیست شناسی شد و کسانی نظیر ویلیام هاروی، کارل لینه و بوفون در توسعه رفتار موجودات و زیست شناسی کوشیده اند.

زیست شناسی در قرن نوزدهم و با ورود به عصر صنعتی و پسا صنعتی به تدریج به منزله یک علم و رشته دانشگاهی به مراکز آموزش عالی راه یافت و تحصیل در آن آغاز شد. آموزش زیست شناسی در ایران نیز نزدیک به یک قرن عمر دارد و تدریس آن از سال ۱۳۰۷ شمسی در دارالمعلمین عالی آغاز شد و رشته آموزشی آن در سال ۱۳۱۳ تحت عنوان رشته طبیعی در دانشکده علوم دانشگاه تهران تدریس شد. گروه زیست شناسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۴ به دانشکده زیست شناسی تبدیل شد. در دانشگاه های مختلف ایران، به تدریج رشته زیست شناسی توسعه یافته و دانشجو می پذیرد.

رشته‌ زیست ‌شناسی‌ دارای‌ گرایش‌ های متفاوتی است‌

هدف رشته زیست شناسی

از اهداف رشته زیست شناسی می توان به شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل مختلف مربوط به زندگی آنها اشاره کرد.

دروس رشته زیست شناسی در طول تحصیل

* دروس مشترک در گرایش های مختلف  رشته زیست شناسی:

دروس مشترک در گرایش های مختلف  رشته زیست شناسی شامل ریاضی، فیزیک، شیمی، شیمی آلی، بیوشیمی، آمار زیستی، زیست سلولی و مولکولی، ژنتیک، اکولوژی، میکروبیولوژی، تکامل موجودات زنده، تالوفیت ها، فیزیولوژی جانوری، بافت شناسی، جنین شناسی، جانور شناسی، تشریح و مرفولوژی گیاهی، ریخت زایی و اندام زایی در گیاهان، سیستماتیک گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، رشد و نمو گیاهی، بیوفیزیک، ویروس شناسی، زیست شناسی پرتوی، اکولوژی عملی است.

* دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم جانوری:

از دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم جانوری می توان به زیست انگل ها، فیزیولوژی مقایسه ای ، جانورشناسی، رفتارشناسی، حشره شناسی اشاره کرد.( خیلی از درس های این گرایش همراه با آزمایشگاه است).

* دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش زیست دریا:

ماهی شناسی، لیمنولوژی، انگل ها و بیماری های انگلی آبزیان، اکولوژی آبزیان، شناخت کف زیان، اصول و تکثیر و پرورش آبزیان.( بسیاری از درس های این گرایش همراه با ازمایشگاه است).

* دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم گیاهی:

دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم گیاهی شامل اکو فیزیولوژی گیاهی، ازدیاد گیاهان، قارچ شناسی، اکولوژی گیاهی، انتقال مواد در گیاه، متمم سیستماتیک گیاهی، اصول رده بندی گیاهان است.( بسیاری از درس های این گرایش همراه با آزمایشگاه است).

* دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم سلولی و مولکولی:

دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش علوم سلولی و مولکولی عبارتست از:شیمی آلی، بیوشیمی، زیست شناسی سلولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، اکولوژی، زیست شناسی گیاهی، زیست شناسی جانوری، فیزیولوژی گیاهی، ایمونولوژی، زبان تخصصی.

گرایش میکروبیولوژی یکی از پنج گرایش رشته زیست شناسی سلولی و ملکولی است

* دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش میکروبیولوژی:

دروسی همچون شیمی آلی، بیوشیمی، آمار زیستی، زیست شناسی سلولی، زیست شناسی مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، اکولوژی، ویروس شناسی، تکامل، زیست شناسی گیاهی، زیست شناسی جانوری، فیزیولوژی جانوری، فیزیولوژی گیاهی، بیوفیزیک، بیوشیمی، زیست شناسی پرتوی، ایمونولوژی، باکتری شناسی، میکروبیولوژی محیطی، قارچ شناسی، پروتوزئولوژی از دروس تخصصی رشته زیست شناسی گرایش رشته میکروبیولوژی محسوب می شود.

گرایش های رشته زیست شناسی

رشته زیست شناسی ۵ گرایش دارد. گرایش های این رشته عبارتست از:

> زیست شناسی – عمومی:

دوره کارشناسی زیست شناسی عمومی دوره ای است که هدف شناخت و تحقیق در زمینه مفاهیم کلی و اساسی زیست شناسی است. به طوریکه جنبه های کاربردی و نظری مختلف زیست شناسی را بشناسند.

> رشته زیست شناسی – گرایش علوم جانوری:

گرایش علوم جانوری رشته زیست شناسی به مطالعه مسائل مربوط به جانوران می پردازد و سه بخش اصلی جانورشناسی یا بیوسیستماتیک، فیزیولوژی جانوری اعم از انسانی و حیوانی و بافت شناسی و جنین شناسی جانوری دارد. بسیاری از گرایش های زیست شناسی به علوم جانوری وابسته هستند.

> رشته زیست شناسی – علوم گیاهی:

گرایش علوم گیاهی رشته زیست شناسی بطور تخصصی به مطالعه گیاهان گوناگون می پردازد و در زمینه های مختلفی نظیر شناسایی، رده بندی ، تبارزایی گونه های گیاهی و قارچ های ایران و جهان، ساختار گیاهان، ژنتیک و تکامل گیاهی، فیزیولوژی گیاهی، بوم شناسی، و زیست فناوری پژوهش می کنند.

> رشته زیست شناسی – گرایش میکروبیولوژی: 

گرایش میکروبیولوژی رشته زیست شناسی درمورد شناخت جانداران میکروسکوپی و مسائل مختلف مربوط به زندگی آنها است. علم میکروبیولوژی در مورد مسائل گوناگونی بحث می کند که از آن ها می توان به چگونگی استفاده بهینه از میکروارگانیسم ها و جلوگیری از ضررها و زیانهایی که میکروارگانیسم ها به حیات انسانها ، دامها و نباتات وارد می کنند، اشاره کرد.

> رشته زیست شناسی – زیست دریا:

 گرایش زیست دریا رشته زیست شناسی درمورد خواص محیط آبی، بیولوژی آبزیان و فعالیت های آبزی پروری به بحث می پردازد؛ یعنی این گرایش برخلاف دو گرایش علوم جانوری و علوم گیاهی که در آن ها بیشتر موجودات خشک زی مطالعه می شوند جانوران و گیاهان آبزی را بررسی و مطالعه می کند. گرایش زیست دریا به مطالعه اکولوژی دریا یعنی بررسی الودگی آب دریاها و تأثیر آن بر محیط دریا علاوه بر بررسی فیزیولوژی آبزيان می پردازد.

دانشجوی‌ رشته‌ زیست‌شناسی‌ باید عاشق‌ کشف‌ حقایق‌ پدیده‌های‌ طبیعی‌ باشد

توانایی های مورد نیاز برای رشته زیست شناسی

توانایی های موردنیاز برای دانشجویان رشته زیست شناسی اینست که علاوه بر علاقه، باید صبر و پشتکار داشته باشند. آنها باید به کشف حقایق پدیده های طبیعت از طریق گردش در آن علاقه داشته باشند به علت این که دانشی که از این طریق بدست می آید با دانش هیچ کتابی قابل مقایسه نمی باشد. علاوه‌براین موارد، دانشجو باید بتواند مطالب را به بهترین شکل در ذهن خود دسته بندی کند و فردی منظم باشد. به همین سبب باید حافظه ی خوب، توانایی قوی در زمینه شیمی، فیزیک و ریاضی داشته باشد و به کارهای آزمایشگاهی علاقمند باشند.

فرصت های شغلی رشته زیست شناسی

دانشجویان رشته زیست شناسی می توانند پس از این که فارغ التحصیل شدند برای کارهای تحقیقاتی یا اداره آزمایشگاه ها جذب دانشگاه ها شوند یا از محیط زیست و سازمان های مربوط در سازمان حفاظت به فعالیت می پردازند به این علت که سازمان محیط زیست برای بررسی اکوسیستم ها به محققان زیست شناسی از جمله علوم جانوری نیاز دارد. فارغ التحصیلان میتوانند وارد دنیای پزشکی شده و در زمینه های مختلفی نظیر ایمونولوژی، هماتولوژی، انگل شناسی، ژنتیک پزشکی، بیوشیمی پزشکی فعالیت کنند.

درآمد حاصل از رشته زیست شناسی

از عوامل تاثیر گذار بر میزان درامد رشته زیست شناسی میتوان به میزان تحصیلات( لیسانس، ارشد و یا دکتری)، تجربه، توانایی و نوع صنعت اشتغال اشاره کرد. هرچه این مؤلفه ها قوی تر و مفید تر باشند، مسلما میزان درآمد حاصل هم بیشتر خواهد بود.

رشته زیست شناسی یکی از زیرمجموعه های علوم تجربی است

بازار کار رشته زیست شناسی در ایران

در ایران آن گونه که باید رشته زیست شناسی جای خود را باز نکرده است و برای پیشرفت و شناخته شدن هنوز باید راه زیادی طی کند. این به این معنی نیست که تحقیقات ژنتیکی در ایران انجام نمی شود و فارغ التحصیلان این رشته در هیچ مرکزی جذب نمی شوند، بلکه سازمان های مختلفی هستند که به فعالیت های تحقیقاتی ژنتیکی نظیر مراکز مختلف وزارت جهاد کشاورزی، مراکز پژوهشی وزارت علوم، انستیتو پاستور، مرکز ملی تحقیقات مهندسی ژنتیک و تکنولوژی زیستی می پردازند.

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش