جمعه ۱۸ آبان ۱۴۰۳
۱۱:۱۵ - ۰۳ مهر ۱۴۰۳ کد خبر: ۱۴۰۳۰۷۰۱۰۳
اخبار کنکور و آزمون ها

دسترسی ناعادلانه به آموزش عالی در ایران/ سهم کم‌درآمدها از برترین‌های کنکور به ۱۰ درصد نمی‌رسد

دسترسی ناعادلانه به آموزش عالی در ایران,بی‌عدالتی در دسترسی به آموزش عالی کشور
بی‌عدالتی در دسترسی به آموزش عالی یکی از معضلات جامعه ایران است. به طوری که آمارها نشان می‌دهد سهم کم‌درآمدها از برترین‌های کنکور کمتر از ۱۰ درصد است.

به گزارش ایسکانیوز، عدالت در دسترسی به امکانات آموزش عالی یکی از معیارهای عدالت آموزشی است. نتایج گزارشی که اخیرا از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شده نشان‌دهنده ناعادلانه بودن دسترسی به آموزش عالی در ایران برای گروه‌های مختلف درآمدی، چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی، است. در این گزارش آمده است که با وجود حمایت مالی دولت در قالب شهریه رایگان و یارانه هزینه‌های جانبی خوابگاه و تغذیه؛ اما خانوارهای دهک‌های بالاتر درآمدی با هزینه‌کرد چندین برابری در مقطع دبیرستان و پیش‌دانشگاهی، موجبات کسب رتبه‌های برتر و تصاحب بهترین صندلی‌های دانشگاه‌های دولتی را برای فرزندانشان فراهم می‌کنند. ازاین رو، طبعاً با نسبت بیشتری نیز از منابع عمومی در آموزش عالی بهره‌مند می‌شوند.

برای ترسیم وضعیت بی‌عدالتی در آموزش عالی محققان مرکز پژوهش‌های مجلس، داده‌های تحصیلات دانشگاهی، رتبه قبولی در کنکور برای پذیرفته‌شدگان (به عنوان معیاری از اولویت و کیفیت دانشگاه و رشته تحصیلی) و هزینه‌کرد آموزشی برای دانشگاه و مقاطع قبل از دانشگاه (دوره‌های ابتدایی، متوسطه اول و دوم) برای دانش‌آموزان و دانشجویان از دهک‌های مختلف درآمدی را گردآوری کردند. در این راستا، از دو منبع داده اصلی شامل داده‌های هزینه و درآمد خانوار از مرکز آمار ایران و همچنین نمونه داده رتبه کنکور پذیرفته‌شدگان آزمون سراسری و دهک درآمدی خانوار آنها از سازمان سنجش و پایگاه رفاه ایرانیان در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی استفاده شده است.

نتایج این پژوهش نشان داد که حداقل ۳۰ درصد از دانشجویان در همه انواع دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و همه رشته‌ها در مقطع کاردانی و کارشناسی، از دو دهک بالای درآمدی هستند. سهم دو دهک پایین درآمدی کمتر از ۱۰ درصد و در مواردی حتی نزدیک به ۵ درصد است. این نسبت نامتقارن طبعا با ناعدالتی در برخورداری از منابع عمومی آموزش عالی، ازجمله یارانه‌های دولت همراه است.

نزدیک به ۵۵ درصد رتبه‌های کشوری زیر ۳ هزار، ۵۰ درصد تمامی رتبه‌های زیر ۱۰ هزار و ۴۴ درصد تمامی رتبه‌های زیر ۲۰ هزار کنکورهای سراسری از دو دهک بالای درآمدی هستند. درحالی که سهم دو دهک پایین درآمدی از رتبه‌های زیر ۳ هزار، ۱۰ هزار و ۲۰ هزا ر به ترتیب حدود ۳ درصد، ۵ درصد و ۷ درصد است. وضعیت بی‌عدالتی به‌طور خاص در گروه آموزشی ریاضی و تجربی بیشتر از علوم انسانی است. کسب رتبه‌های برتر به صورت نامتقارن، طبعاً دسترسی نابرابر به رشته‌های پرمتقاضی در دانشگاه‌های برتر را در میان دانشجویان خانوارهای دهک‌های مختلف درآمدی به همراه دارد.

شکل زیر نرخ تحصیل آموزش عالی را برای فرزندان خانوارهای دهک‌های مختلف درآمدی نشان می‌دهد؛

دسترسی ناعادلانه به آموزش عالی در ایران,بی‌عدالتی در دسترسی به آموزش عالی کشور

نمودار فوق نشان می‌دهد که دسترسی به آموزش عالی رابطه مستقیم و چشمگیری با دهک درآمدی خانوار افراد دارد. مشاهده می‌شود که حدود ۲۷ درصد فرزندان ۱۸ تا ۲۴ سال در دهک اول و دوم درآمدی وارد دانشگاه شده‌اند؛ درحالی که این نسبت برای دهک‌های نهم و دهم درآمدی ۵۷ درصد است که تفاوت ۲ برابری را نشان می‌دهد. یعنی در دو دهک بالای جامعه از هر ۵ نفر ۳ نفر یا دارای مدرک دانشگاهی هستند یا در حال حاضر دانشجو بوده‌اند؛ اما در دو دهک پایین از هر ۵ نفر بین ۱ تا ۲ نفر دارای تحصیلات دانشگاهی بوده‌اند. بدین ترتیب مشارکت دهک‌های برخوردار در آموزش عالی به مراتب بیشتر از دهک‌های کمتر برخوردار است.

به نظر می‌رسد با وجود هزینه‌های نسبتاً پایین آموزش عالی به لحاظ شهریه در کشور، سایر هزینه‌های ضمنی این مسئله (از جمله هزینه زندگی و نیز درآمدهای از دست رفته حین تحصیل) یا مسائل انگیزشی رفتاری، یا صرف موانع ورود به دانشگاه (کنکور سراسری) مشارکت دهک‌های پایین جامعه در آموزش عالی را کاهش داده، به گونه‌ای که آنها این نوع سرمایه‌گذاری در سرمایه انسانی را برای خود بهینه نمی‌بینند یا قادر به انجام آن نیستند.

  • 9
  • 4
۵۰%
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه
ویژه سرپوش