مسابقه؛ چالش سود و زیان

قرار شده چهارمین دوره جام شهدا روزهای دوم و چهارم مرداد در ورزشگاه شهر قدس تهران برگزار شود. این تورنمنت چهارجانبه با حضور پرسپولیس، سایپا، فولاد و ماشین‌سازی برگزار خواهد شد و قطعا می‌تواند یخ تعطیلات تابستانی فوتبال ایران را بشکند. مسابقات این دوره دیروز قرعه‌کشی شد که پرسپولیس به سایپا خورد و فولاد و ماشین‌سازی هم باید با هم مصاف بدهند.

سه دوره قبلی جام شهدا در سال‌های ۹۳، ۹۴ و ۹۶ برگزار شده که دو بار تراکتورسازیعنوان قهرمانی را به دست آورده و یک‌بار صبای قم جام را بالای سر برده است. جام شهدا درحالی برنامه‌ریزی و اجرا می‌شود که تیم‌ها به منظور افزایش آمادگی پیش از آغاز لیگ، به چنین مسابقاتی نیاز دارند. به همین دلیل هم گابریل کالدرون آرژانتینی به سرعت با پیشنهاد حضور پرسپولیس در جام شهدا موافقت کرد.

او امیدوار است دو مسابقه این تورنمنت باعث شود سرخ‌ها در شرایط بازی قرار بگیرند و خودش هم شناخت بیشتری از بازیکنان پیدا کند. از مسائل فنی که بگذریم، اساسا برگزاری چنین مسابقاتی به افزایش جذابیت رقابت‌های باشگاهی هم کمک می‌کند. این موضوع مخصوصا در مورد فوتبال ایران با کنداکتور بسیار خلوتش یک مزیت بزرگ خواهد بود. در شرایطی که بقیه کشورهای جهان به هر بهانه تعداد مسابقات باشگاهی‌شان را افزایش می‌دهند و این مساله تا جایی ادامه می‌یابد که اعتراض اتحادیه مربیان و بازیکنان را به‌دنبال می‌آورد، درایران شاهد رویه‌ای معکوس هستیم. اینجا مسوولان برگزاری مسابقات تا حد امکان از ترتیب دادن بازی‌های بیشتر فراری هستند و در بسیاری از مواقع از خالی‌تر شدن تقویم استقبال هم می‌کنند!

ایران ۸۰ میلیونی به اندازه قطر دو میلیونی

یک تیم باشگاهی لیگ برتری در ایران که در جام حذفی نیز شرکت دارد، سالانه بین ۳۱ تا ۳۵ بازی داخلی برگزار می‌کند. اگر این تیم در همان مسابقه نخست حذفی شکست بخورد و حذف شود، این یک بازی حذفی به اضافه ۳۰ بازی لیگی به عدد ۳۱ خواهد رسید، اما اگر این تیم تا فینال حذفی پیش برود، حداکثر ۵ بازی این تورنمنت به تعداد مسابقات لیگی افزوده خواهد شد. این وضعیت کشور هشتاد و چند میلیون نفری ایران است که بیش از نیمی از جمعیتش همین حالا در لیگ برتر نماینده ندارند.

حالا بیایید نگاهی به قطر بیندازیم؛ کشوری که تنها ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر جمعیت دارد و تازه بخش زیادی از همان را هم کارگران غیربومی تشکیل می‌دهند. لیگ قطر چهار تیم کمتر از ایران دارد و با حضور ۱۲ تیم برگزار می‌شود. جام حذفی یا امیر قطر اما به شکل دیگری انجام می‌شود و شامل دو مرحله گروهی و حذفی است.

در این جام ۱۶ تیم دسته اولی و دسته دومی حضور دارند که ابتدا در دو جدول هشت تیمی با هم مصاف می‌دهند و سپس سه تیم اول هر گروه، از مرحله یک‌چهارم نهایی به‌طور حذفی با هم ملاقات می‌کنند. این یعنی هر تیم حداقل ۷ بازی گروهی دارد که ممکن است یک تا سه دیدار حذفی هم به آن اضافه شود. به این ترتیب با احتساب ۲۲ بازی لیگی، هر تیم دسته اولی قطر در یک فصل دست‌کم ۲۹ و حداکثر ۳۲ بازی داخلی برگزار می‌کند. پس می‌بینید که از نظر تعداد مسابقه، تقریبا تفاوتی بین ایران ۸۰ میلیونی و قطر ۵/ ۲ میلیون نفری نیست. وضعیت امارات و دیگر کشورهای منطقه هم تقریبا به همین ترتیب است.

برگزاری مسابقه بدون سود مالی!

صد البته منظورمان این نیست که هر چقدر جمعیت یک کشور بیشتر بود تعداد مسابقات باشگاهی آن هم باید بیشتر باشد، اما نکته اینجاست که در ایران از پتانسیل جمعیت زیاد و علاقه بالای مردم به فوتبال به شکل درست استفاده نمی‌شود. علاوه بر اینکه بسیاری از باشگاه‌های‌مان با شیوه زیانبار دولتی و شبه‌دولتی اداره می‌شوند و بسیاری دیگر فاقد امکانات سخت‌افزاری کافی هستند، یک دلیل مهم‌تر برای گریزان بودن مسوولان از برگزاری مسابقات بیشتر این است که اساسا انجام بسیاری از بازی‌های فوتبال در ایران بیشتر از آنکه درآمد داشته باشد، هزینه دارد! موضوع ساده است؛ مجاری درآمد از یک بازی فوتبال عمدتا شامل حق پخش، تبلیغات محیطی و بلیت‌فروشی است.

مکرر گفته شده، می‌دانید و دیگر نیازی به بازگویی بیشتر نیست که هر کدام از این سرفصل‌ها در ایران با مشکلات بسیار زیادی همراه هستند و عملا پولی دست باشگاه‌ها و فدراسیون را نمی‌گیرد. همین مساله هم باعث می‌شود آنها شوق چندانی برای برگزاری مسابقات بیشتر نداشته باشند. در دنیایی که برخی کشورهای اروپایی حتی محل برگزاری سوپرجام‌شان را هم اجاره می‌دهند و از آن پول در می‌آورند، سازمان لیگ و باشگاه‌ها حتی از دربی تهران هم نمی‌توانند به اندازه هزینه‌های برگزاری‌اش درآمدزایی کنند! فکر می‌کنید اگر امکان کسب سود حقیقی از مسابقات فوتبال در ایران وجود داشت، آیا مسوولان مربوطه به همین راحتی مثلا قید برگزاری سوپرجام را می‌زدند؟ هرگز.