سه شنبه ۱۰ تیر ۱۴۰۴
۱۳:۰۸ - ۲۷ تير ۱۳۹۸ کد خبر: ۹۸۰۴۰۷۸۴۷
اخبار فلزات، طلا و ارز

اقتصاددان و سرپرست اسبق وزارت اقتصاد:

بانک مرکزی تعیین‌کننده نرخ ارز است/ نرخ دلار باید به چهار، پنج هزار تومان برسد

حسین صمصامی
حسین صمصامی، سرپرست اسبق وزارت اقتصاد و عضو هیات علمی دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی گفت: بانک مرکزی خود باعث شده نرخ ارز افزایش یا کاهش پیدا کند.

به گزارش اعتماد، از ابتدای اردیبهشت‌ماه بود که شاهد کاهش نرخ ارز بودیم. این سیر نزولی قیمت انواع ارز تا جایی ادامه پیدا کرد که دلار بعد از گذشت نزدیک به ۲ ماه، از ۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان به کانال ۱۱ هزار تومان رسید.

حال این سوال پیش می‌آید که دلار در بازار ایران که تا همین چندی قبل به‌ شدت تحت تاثیر تحولات سیاسی و بین‌المللی بود و با اولین شوک سیاسی آثار خود را در بازار ارز داخلی نمایان می‌کرد، چگونه در این چند هفته اخیر با وجود فشارهای متعدد آمریکا بر اقتصاد ایران و افزودن بر تحریم‌های اقتصادی کشورمان و همچنین اتفاقات و تحولات رخ‌داده در منطقه خاورمیانه اعم از سرنگونی پهپاد آمریکایی در خلیج‌فارس، توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق از سوی انگلستان و انفجارهای مشکوک نفتکش‌ها در آب‌های عمان، کماکان بر مدار نزولی می‌چرخد و قیمت آن تحت تاثیر این تحولات افزایش نیافته است؟

حسین صمصامی، اقتصاددان و سرپرست اسبق وزارت اقتصاد، درباره چرایی کاهش نرخ ارز طی یک ماه گذشته به خبرنگار اقتصادی اعتمادآنلاینگفت: «منظور از کاهش نرخ ارز در بازار، صرافی‌هایی است که زیر نظر بانک مرکزی کار می‌کنند، در حالی که در بازار آزاد تنها عده‌ای دلال، سفته‌باز و قاچاقچی حضور دارند.»

مشروح گفت‌وگوی اعتمادآنلاین با حسین صمصامی، اقتصاددان، به شرح زیر است:

بانک مرکزی تعیین‌کننده نرخ ارز است

*از اردیبهشت‌ماه تاکنون قیمت دلار در بازار پایین آمده است. چه اتفاقی می‌افتد و چه دلایلی باعث می‌شود نرخ ارز در بازار سیر نزولی پیدا کند؟

منظور از کاهش قیمت ارز، نرخ موجود در صرافی است. نرخ صرافی‌ها در حال کاهش است، به‌ طوری که دو روز قبل اعلام کردند قیمت خرید دلار ۱۲ هزار تومان و نرخ فروش آن ۱۲ هزار و ۱۰۰ تومان است.

باید ببینید قیمت صرافی چگونه تعیین می‌شود.

*پس الان موضوع بحث ما این است که نرخ صرافی‌ها پایین آمده، نگوییم نرخ در بازار کاهش یافته؛ باید ببینیم مکانیسم تعیین قیمت در این صرافی‌ها چگونه است؟

بانک مرکزی هر روز از طریق چند صرافی اصلی خود همچون صرافی بانک ملی و... ارزهایش را بین حدود ۶۰۰ صرافی جزء توزیع می‌کند و هر شب این صرافی‌ها باید گزارش عملکرد خود را به بانک مرکزی اعلام کنند که چقدر فروش ارز داشته‌اند و این آمار در سامانه سنا ثبت و معادل ریالی آن به بانک مرکزی واریز می‌شود؛ در این فرایند بانک مرکزی است که نرخ ارز را تعیین می‌کند.

 دلیل افزایش یا کاهش نرخ ارز بانک مرکزی است

اگر در بازار شایعه پخش شود که مثلاً ترامپ از برجام خارج می‌شود، به ناگاه جوی در بازار آزاد قاچاق پدید می‌آید که باعث می‌شود نرخ ارز بالا برود. در این صورت است که بانک مرکزی از این فرصت بهره می‌برد و ارز را به صرافی‌ها گران‌تر می‌فروشد. مگر نرخ صرافی تا ۱۶، ۱۷ هزار تومان پیش نرفت؟! چه کسی نرخ صرافی را بالا برد؟ یعنی صرافی‌های جزء ارز را از کجا می‌خریدند؟ از بانک مرکزی.

با نرخی که بانک مرکزی تعیین می‌کند صرافی‌ها ارز را خریدوفروش می‌کنند. بنابراین بانک مرکزی هر گاه اراده کند قیمت دلار بالا، و هر وقت بخواهد قیمت دلار پایین خواهد آمد.

با توجه به‌ تمامی این موارد، چه عواملی باعث شد نرخ دلار در بازار پایین بیاید؟! خود بانک مرکزی باعث شد نرخ ارز افزایش یا کاهش پیدا کند. البته اتفاقات دیگری هم در دنیا و در کشور ما رخ‌ داده است؛ مواردی همچون محدودیت‌های ارزی، تحریم‌ها و همچنین اتفاقاتی که در امارات متحده عربی پیش آمد، ولی در نهایت تعیین‌کننده قیمت در بازار بانک مرکزی بوده است.

*منظور از اتفاقات امارات، حمله‌ای است که به نفتکش‌ها شد؟

بله. حمله به نفتکش‌ها در امارات یا اتفاقاتی که در بازار ارز و صرافی‌ها رخ داد؛ از جمله اجرای قانون DAT که توسط آمریکا برای صرافی‌ها تعیین شد.

سوال من این است که چطور نفتکش ما توقیف می‌شود، تحریم‌ها شدیدتر می‌شود، ما غنی‌سازی را شروع می‌کنیم، موضع اروپایی‌ها نسبت به ما شدیدتر می‌شود، موضع آمریکایی‌ها نسبت به ما خصمانه‌تر می‌شود، ولی بازهم نرخ ارز پایین می‌آید؟ چرا چنین اتفاقی می‌افتد؟

*سوال من هم دقیقاً همین است؛ در حالی که روابط بین‌المللی ایران با اروپا و آمریکا رو به افول است و تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی وجود دارد، چه اتفاقی می‌افتد که همچنان نرخ ارز کاهش می‌یابد؟

این نشان می‌دهد بانک مرکزی نرخ ارز را در کشور پایین می‌آورد. در واقع کنترل نرخ انواع ارز در کشور دست بانک مرکزی است. هدف بانک مرکزی و دولت این بود که نرخ سه هزار و ۵۰۰ تومان دلار را به ۱۰ الی ۱۲ هزار تومان برساند و ثابت نگه دارد.

سال گذشته رشد اقتصادی ما حدود منفی پنج درصد بود و تورم حدود ۳۶، ۳۷ درصد شد. بیکاری تقریباً افزایش پیدا کرد، سرمایه‌گذاری‌ها منفی بود، شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی ما به‌ شدت کاهش پیدا کرد و رشدشان منفی بود.

بنابراین کنترل نرخ ارز در اختیار بانک مرکزی است. بانک مرکزی می‌تواند فردا اعلام کند: «صرافی‌ها، دلار را با قیمت ۱۱ هزار و ۹۰۰ بخرید و ۱۱ هزار و ۹۰۰ بفروشید!»

*به نظر شما افق دید بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز تا کجاست؟

بانک مرکزی در حال حاضر این نرخ را به‌ اصطلاح خودش تثبیت می‌کند. چون عوامل بانک مرکزی در التهابات بازار بی‌تقصیر نبودند و به هر دلیلی نرخ را بالا بردند. در اقتصاد رشد تورم، نرخ ارز و... که از طریق مکانیسم بازار عمل می‌کند هیچ‌کدام تحت کنترل قرار نگرفتند.

مگر سال گذشته صادرات غیرنفتی ما افزایش یافت؟ مگر تولید ما افزایش پیدا کرد؟ مگر رشد نقدینگی ما کم شد؟ هم رشد نقدینگی‌مان نسبت به سال قبل زیاد شد، هم رشد اقتصادی کم شد، هم صادرات غیرنفتی‌مان کم شد، چطور می‌شود که نرخ ارز پایین می‌آید؟ این موارد نشان می‌دهد نرخ ارز اصلاً از بازار تبعیت نمی‌کند؛ یعنی ما برای نرخ ارز بازاری نداریم و بانک مرکزی کنترل‌کننده و تعیین‌کننده افزایش و کاهش نرخ ارز است

کاهش نرخ ارز، دلیل افزایش ارزش پول ملی

* بلومبرگ گزارشی منتشر کرده مبنی بر اینکه طی یک ماه گذشته ارزش پول ملی ایران هشت درصد افزایش پیدا کرده است. آیا افزایش ارزش پول ملی مولفه‌های خاص اقتصادی دارد یا نه، به دلیل همان برنامه‌های بانک مرکزی است؟

نه اصلاً مولفه‌های اقتصادی ندارد. چرا؟ چون اگر مولفه‌های اقتصادی داشته باشد باید این نرخ در بازار تعیین شود، در صورتی‌ که این نرخ نه در بازار که توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود. اگر مولفه‌های اقتصادی داشته باشد این نرخ باید بر اساس مولفه‌ها بالاتر برود.

*یعنی می‌گویید در کاهش یا افزایش ارزش پول ملی فقط بانک مرکزی دخیل است؟

بله. می‌توانید از چند صرافی بپرسید نرخی که در صرافی است چگونه تعیین می‌شود. مکانیسم تعیین چیست؟ مکانیسم تعیین این است که بانک مرکزی صبح به صبح از طریق صرافی‌های عمده ارز را توزیع می‌کند، آنها هم بین صرافی‌های جزء توزیع، و با نرخی که بانک مرکزی اعلام می‌کند، خریدوفروش می‌کنند.

فشار حاکمیت بر دولت برای کاهش نرخ ارز

*قرار است در آینده نزدیک گام سوم عقب‌گرد از برجام توسط ایران اعلام شود. به نظر شما در آن مرحله آیا باز هم شاهد تغییر و نوسانات بازار ارز و نرخ دلار خواهیم بود یا سیاست‌های بانک مرکزی به همین شکل باقی خواهد ماند؟

وقتی گام‌های اول و دوم برداشته شد، گام سوم نیز به همین ترتیب برداشته می‌شود. اساساً کاری که بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز انجام می‌دهد کار درستی است و نرخ ارز باید به چهار پنج هزار تومان برسد.

اصولاً این‌گونه است که وقتی نرخ ارز را کاش می‌دهیم از آن‌ طرف هم ارزش پول‌ ملی‌مان تقویت می‌شود، چراکه افزایش نرخ ارز نه به خاطر تحریم‌ها بود نه خروج آمریکا از برجام. اینها محرک‌های اولیه است.

دولت باعث بالا رفتن قیمت ارز در کشور شد و به‌ رغم تمامی اتفاقاتی که در عرصه بین‌الملل و منطقه رخ می‌دهد فکر می‌کنم در حال حاضر حاکمیت به دولت فشار آورده که نرخ ارز را پایین بیاورد.

اگر دولت عاقلانه رفتار کند، باید گام‌های برجامی را قدم‌به‌قدم در راستای خروج از برجام بردارد و از آن‌ سو نیز به روند کاهش نرخ ارز به همین ترتیب ادامه دهد.

  • 17
  • 8
۵۰%
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۲
در انتظار بررسی: ۱۲
غیر قابل انتشار: ۱۳
جدیدترین
قدیمی ترین
این ...با گذاشتن ریش نان میخورد مثل دیگران
این .بیسواد .صمصامی ازکجا اینگونه اظهارنظر میکند
مشاهده کامنت های بیشتر
هیثم بن طارق آل سعید بیوگرافی هیثم بن طارق آل سعید؛ حاکم عمان

تاریخ تولد: ۱۱ اکتبر ۱۹۵۵ 

محل تولد: مسقط، مسقط و عمان

محل زندگی: مسقط

حرفه: سلطان و نخست وزیر کشور عمان

سلطنت: ۱۱ ژانویه ۲۰۲۰

پیشین: قابوس بن سعید

ادامه
بزرگمهر بختگان زندگینامه بزرگمهر بختگان حکیم بزرگ ساسانی

تاریخ تولد: ۱۸ دی ماه د ۵۱۱ سال پیش از میلاد

محل تولد: خروسان

لقب: بزرگمهر

حرفه: حکیم و وزیر

دوران زندگی: دوران ساسانیان، پادشاهی خسرو انوشیروان

ادامه
صبا آذرپیک بیوگرافی صبا آذرپیک روزنامه نگار سیاسی و ماجرای دستگیری وی

تاریخ تولد: ۱۳۶۰

ملیت: ایرانی

نام مستعار: صبا آذرپیک

حرفه: روزنامه نگار و خبرنگار گروه سیاسی روزنامه اعتماد

آغاز فعالیت: سال ۱۳۸۰ تاکنون

ادامه
یاشار سلطانی بیوگرافی روزنامه نگار سیاسی؛ یاشار سلطانی و حواشی وی

ملیت: ایرانی

حرفه: روزنامه نگار فرهنگی - سیاسی، مدیر مسئول وبگاه معماری نیوز

وبگاه: yasharsoltani.com

شغل های دولتی: کاندید انتخابات شورای شهر تهران سال ۱۳۹۶

حزب سیاسی: اصلاح طلب

ادامه
زندگینامه امام زاده صالح زندگینامه امامزاده صالح تهران و محل دفن ایشان

نام پدر: اما موسی کاظم (ع)

محل دفن: تهران، شهرستان شمیرانات، شهر تجریش

تاریخ تاسیس بارگاه: قرن پنجم هجری قمری

روز بزرگداشت: ۵ ذیقعده

خویشاوندان : فرزند موسی کاظم و برادر علی بن موسی الرضا و برادر فاطمه معصومه

ادامه
شاه نعمت الله ولی زندگینامه شاه نعمت الله ولی؛ عارف نامدار و شاعر پرآوازه

تاریخ تولد: ۷۳۰ تا ۷۳۱ هجری قمری

محل تولد: کوهبنان یا حلب سوریه

حرفه: شاعر و عارف ایرانی

دیگر نام ها: شاه نعمت‌الله، شاه نعمت‌الله ولی، رئیس‌السلسله

آثار: رساله‌های شاه نعمت‌الله ولی، شرح لمعات

درگذشت: ۸۳۲ تا ۸۳۴ هجری قمری

ادامه
نیلوفر اردلان بیوگرافی نیلوفر اردلان؛ سرمربی فوتسال و فوتبال بانوان ایران

تاریخ تولد: ۸ خرداد ۱۳۶۴

محل تولد: تهران 

حرفه: بازیکن سابق فوتبال و فوتسال، سرمربی تیم ملی فوتبال و فوتسال بانوان

سال های فعالیت: ۱۳۸۵ تاکنون

قد: ۱ متر و ۷۲ سانتی متر

تحصیلات: فوق لیسانس مدیریت ورزشی

ادامه
حمیدرضا آذرنگ بیوگرافی حمیدرضا آذرنگ؛ بازیگر سینما و تلویزیون ایران

تاریخ تولد: تهران

محل تولد: ۲ خرداد ۱۳۵۱ 

حرفه: بازیگر، نویسنده، کارگردان و صداپیشه

تحصیلات: روان‌شناسی بالینی از دانشگاه آزاد رودهن 

همسر: ساناز بیان

ادامه
محمدعلی جمال زاده بیوگرافی محمدعلی جمال زاده؛ پدر داستان های کوتاه فارسی

تاریخ تولد: ۲۳ دی ۱۲۷۰

محل تولد: اصفهان، ایران

حرفه: نویسنده و مترجم

سال های فعالیت: ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۴

درگذشت: ۲۴ دی ۱۳۷۶

آرامگاه: قبرستان پتی ساکونه ژنو

ادامه
ویژه سرپوش