با بهترین جت‌های جنگنده جهان آشنا شوید (+تصاویر)

در دهه‌های گذشته، نیروهای هوایی همیشه اولین بخش نظامی بوده‌اند که در تمام بحران‌ها و درگیری‌ها مورد استفاده قرار گرفته‌اند، از فالکلند تا خلیج فارس، از بوسنی تا کوزوو، از افغانستان تا لیبی و اخیرا مالی، جمهوری آفریقای مرکزی، عراق و سوریه. در ادامه با بهترین جنگنده های جهان آشنا خواهید شد. 

سلاح‌های هوانوردی نظامی بدون شک امروزه هم از لحاظ مبارزه کارآمد و هم تکنولوژی‌های پیشرفته ای که در آن‌ها به کار رفته است، از استراتژیک‌ترین سلاح‌های کشورها محسوب می‌شوند. در جنگ‌های مدرن، تسلط بر آسمان از همان ابتدای جنگ امر مهمی است؛ به طوری که عملیات هوا به هوا و هوا به زمین و هوا به دریا بتواند تسلط و کارآمدی بیشتری برای نیروهای خودی به همراه بیاورد، تنها به وسیله‌ی جنگنده‌های پیشرفته‌ای که می‌تواند اهداف تهدیدآمیز دشمن را نابود کند میسر است.

در لیستی که مرور کرده‌ایم، قابلیت‌های مختلف هواپیماهای جنگنده را در نظر گرفته‌ایم: تعمیر و نگهداری، آمادگی عملیاتی، مانورپذیری و سخت افزارهای مختلف برای استفاده از انواع مختلف جنگ‌افزارها و میانگین زمان چرخش برای حفظ میزان حمل و نقل مداوم و موثر در صورت وقوع جنگ.

تمام هواپیماهایی که در اینجا ذکر شده‌اند، فوق‌العاده قدرتمند و ویرانگر هستند و به جز اف-۲۲ رپتور و اف-۳۵ لایتنینگ ۲، همه جنگنده‌هایی هستند که هم اکنون در عملیات‌های نظامی سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این لیست شامل هواپیماهایی نیست که در حال حاضر در حال توسعه و یا در مرحله اولیه ساخت و آزمایش هستند، همچون جنگنده روسی سوخو ۵۷ و جنگنده چینی چنگدو جی ۲۰ که هر دو برای معرفی در سال ۲۰۱۸ میلادی (امسال) برنامه‌ریزی شده‌اند. بلکه در لیست فوق تنها هواپیماهای عملیاتی در نیروی‌های هوایی سراسر دنیا در نظر گرفته شده‌اند.

۱۰ مورد از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگنده چند منظوره جهان

۱۰. جی اف-۱۷ ثاندر (چین/ پاکستان)

جی اف-۱۷ ثاندر (JF-17 Thunder) یا اف‌ سی ۱ ژیائولانگ، یک جت جنگنده سبک وزن، تک موتور و چند منظوره است که در سال ۲۰۰۳ توسط پاکستان و چین ساخته شد. جی اف-۱۷ ثاندر می‌تواند برای شناسایی هوایی، حمله زمینی و رهگیری هواپیما برای تهدیدات متوسط استفاده شود. جی اف-۱۷ ثاندر در ابتدا برای تکمیل نیروی هوایی پاکستان به همراه جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن ساخته شد، عملکرد این جت‌های جنگی تقریبا برابر با جنگنده اف-۱۶ است و هزینه آن هم نصف این جنگنده‌ها است.

بنابراین گزینه عالی برای کشورهای در حال توسعه‌ای محسوب می‌شوند که استطاعت لازم برای به خدمت گرفتن هواپیماهای نسل پنجم را ندارند تا از رقبای غربی خود عقب نیفتند. جی اف-۱۷ ثاندر مجهز به سیستم‌های BVR (شلیک موشک ها در فراتر از دید بصری) و BVRAAM (موشک هوا به هوا) است. جی اف-۱۷ ثاندر دارای موتور کلیموف آردی-۹۳ (همان موتوری که در جت جنگی میگ-۲۹ روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد) با پس سوز در موتور توربوفن و دارای سرعت بیشینه ۱.۸ ماخ با حداکثر ارتفاع ۵۵،۵۰۰ پا است.

۹. ساب ۳۹ گریپن (سوئد)

ساب ۳۹ گریپن (Saab 39 Gripen) یک هواپیمای جنگنده چند منظوره، تک موتوره است که توسط شرکت هواپیمایی ساب سوئد ساخته شده است. ساب ۳۹ گریپن برای جایگزینی ساب ۳۵ دراکن و ساب ۳۷ ویگن در نیروی هوایی سوئد طراحی شده است. در سال ۱۹۷۹، دولت سوئد تحقیقاتی را برای توسعه جت جنگنده‌ای آغاز کرد که قادر به انجام ماموریت‌های جنگنده، حمله و شناسایی باشد تا جایگزینی برای ناوگان قدیمی نیروی هوایی این کشور شود. در نهایت طراحی جدیدی از ساب انتخاب و توسعه یافت که ساب ۳۹ گریپن نام داشت و برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ به پرواز در آمد.

جت جنگنده ساب ۳۹ گریپن دارای هفت جایگاه حمل سلاح خارجی است: یکی در هر نوک بال، دو جایگاه زیر هر بال و یکی هم در مرکز بدنه. ساب ۳۹ گریپن با انواع مختلف از جمله موشک‌های هوا به هوا مانند ای آی ام-۹ سایدویندر، موشک هوا به زمین مانند ای جی ام-۶۵ ماوریک و موشک‌های ضد کشتی مانند آربی اس-۱۵ سازگار است. این جت جنگنده با موتور توربوفن ولوو آر ام ۱۲ تجهیز شده است که دارای سرعت بیشینه ۲ ماخ است.

۸. بوئینگ اف/ ای-۱۸ سوپر هورنت (ایالات متحده آمریکا)

بوئینگ اف/ ای-۱۸ سوپر هورنت (Boeing F/A-18E and F Super Hornet) در نوع تک سرنشین و دو سرنشین مورد استفاده قرار می‌گیرد. بوئینگ اف/ ای-۱۸ نوعی هواپیمای جنگنده چند منظوره با قابلیت پشتیبانی از دو موتور است. بوئینگ اف/ای-۱۸ئی/اف سوپر هورنت در سال ۱۹۹۵ توسط شرکت مک‌دانل داگلاس برای نیروی دریایی آمریکا طراحی شد و در همان سال برای اولین بار به پرواز در آمد.

جنگنده سوپر هورنت دارای ۱۱ جایگاه حمل سلاح است و قادر به حمل موشک‌های هوا به هوا ای آی ام-۹ سایدویندر یا موشک‌های هوا به زمین ای آی ام-۱۲۰ ای ام آر ای ای ام و موشک‌های ضد کشتی هارپون ای جی ام-۸۴  با چندین نوع دیگر مهمات تهاجم مستقیم مشترک (JDAM) است. جت جنگی بوئینگ اف/ ای-۱۸ سوپر هورنت به طور خاص به عنوان جنگ افزار الکترونیکی توسط نیروی دریایی ایالات متحده طراحی شده است که دارای سیستم دفاعی موشک‌های ضد رادار و موشک ضد اشعه هوا به سطح است. بوئینگ اف/ ای-۱۸ دارای موتور توربوفن موتور با بیشینه سرعت ۱.۸ ماخ و حداکثر ارتفاع ۵۰ هزار پا است.

۷. سوخو -۳۵ (روسیه)

سوخو -۳۵، مدل پیشرفته و چند منظوره‌ای از جنگنده سوخو ۲۷ ام است. سوخو ۳۵ در سال ۲۰۰۳، برای اولین بار به پرواز در آمد. جنگنده سوخو ۳۵ دارای سیستم کابین خلبان و سیستم کنترل سلاح پیشرفته‌تری نسبت به مدل قبلی خود سوخو-۲۷ ام است. سوخو ۳۵ که از وجود پس سوز در موتور توربوفن بهره می‌برد، دارای بیشینه سرعت ۲.۲۵ ماخ و حداکثر ارتفاع پروازی ۵۹ پا است. جت سوخو-۳۵ دارای ۱۲ جایگاه سلاح است.

بیشتر بخوانید: بهترین موشک های قاره پیمای جهان و ایران ؛ مخرب ترین موشک ها را بشناسید!

سوخو ۳۵ مجهز به سیستم های به BVR (شلیک موشک ها در فراتر از دید بصری) و همچنین مجهز به تجهیزات پیشرفته اویونیک یا الکترونیک هوانوردی است که با سیستم‌های دفاعی ضد موشکی روسیه خ-۵۸ یو که برای شناسایی و نابودی رادارهای دشمن و جنگ افزارهای الکترونیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکمیل می‌شود.

۶. مک‌دانل داگلاس/ بوئینگ اف-۱۵ئی استرایک ایگل (ایالات متحده آمریکا)

اف-۱۵ئی استرایک ایگل، یک جنگنده چند منظوره دو سرنشینه آمریکایی است که برای حملات هوا به هوا طراحی شده است. اف-۱۵ئی استرایک ایگل در دهه‌ی ۱۹۸۰ برای حملات دوربرد و سرعت بالای بدون تکیه بر اسکورت یا هواپیمای جنگ الکترونیک طراحی شده است. اف-۱۵ئی استرایک ایگل برای عملیات نظامی در عراق، افغانستان، سوریه و لیبی مورد استفاده قرار گرفته است.

جنگنده اف-۱۵ئی استرایک ایگل در طی این عملیات‌ها، ماموریت‌های عمیقی را در برابر اهداف با اهمیت بالا، مبارزه با گشت های هوایی و حمایت هوایی از نیروهای ائتلاف انجام داده است. اف-۱۵ئی استرایک ایگل که تاکنون بیش از ۱۰۰ پیروزی در درگیری‌های هوایی به ثبت رسانده است، دارای دو موتور پی اند دابلیو ۱۰۰ یا جی ئی-اف ۱۱۰ است. اف-۱۵ئی استرایک ایگل دارای بیشینه سرعت ۲.۵ ماخ، با شش جایگاه حمل سلاح است.

جنگنده اف-۱۵ئی استرایک ایگل دارای تمام سیستم‌های ضدهوایی در هواپیماهای جنگی از جمله سیستم‌های هشدار راداری (RWR) و سیستم‌های جنگ الکترونیک است. علاوه بر این، جنگنده اف-۱۵ئی استرایک ایگل دارای سیستم رادار پیشرفته‌ای است که اجازه می‌دهد تا خلبانان و هواپیماهای خودی برای شناسایی اهداف زمینی با موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین متحد شوند.

۵. داسو رافال (فرانسه)

داسو رافال (به معنای تندباد) جنگنده دو موتوره و چند منظوره فرانسوی است که توسط شرکت هوانوردی داسو طراحی و ساخته شده است. جنگنده داسو رافال برای برتری هوایی، شناسایی هوایی، پشتیبانی زمینی، حملات عمیق، نبردهای ضد کشتی و ماموریت‌های بازدارندگی هسته‌ای طراحی شده است. جنگنده داسو رافال در سال ۲۰۰۴ در نیروی دریایی و در سال ۲۰۰۶ وارد نیروی هوایی فرانسه شد.

در ابتدا قرار بود در سال ۱۹۹۶ وارد سرویس هوایی شود، اما به دلیل کاهش بودجه پس از جنگ سرد و تغییرات در اولویت ها، داسو رافال با تاخیر وارد سرویس نیروی هوایی ارتش فرانسوی شد. جت جنگی داسو رافال در سه نوع اصلی موجود است: یک نسخه‌ی زمینی رافال بی تک سرنشین، رافال بی دو سرنشین و رافال ام تک سرنشین. جنگنده داسو رافال دارای بیشینه سرعت ۱.۸ ماخ و حداکثر ارتفاع ۵۰ هزار پا است.

۴. جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن (ایالات متحده آمریکا)

جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن، یک هواپیمای جنگنده چند منظوره تک موتوره مافوق صوت است که توسط شرکت جنرال داینامیکس برای نیروی هوایی ایالات متحده طراحی شده است. جت جنگی جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شده است. از سال ۱۹۷۶ که ساخت این جنگنده شروع شده است، بیش از ۴۵۰۰ فروند از این هواپیماهای جنگنده تولید شده است. از اف-۱۶ فایتینگ فالکن، همیشه به عنوان یکی از بهترین جنگنده‌های جهان نام برده می‌شود.

اف-۱۶ فایتینگ فالکن اولین هواپیمای جنگنده دنیا بود که دارای یک سایبان حباب شکل برای دید بهتر و اهرم جانبی برای کنترل راحت در زمان مانور بود و همچنین اولین مورد استفاده از یک سیستم کنترل پرواز استاتیک برای انجام یک پرواز آرام بود. جنگنده اف-۱۶ فایتینگ فالکن دارای حداکثر سرعت ۲ ماخ و حداکثر ارتفاع ۵۰ هزار پا است.  جت جنگنده اف-۱۶ فایتینگ فالکن برای خدمت در نیروهای هوایی ۲۵ کشور خریداری شده است. این جنگنده قدرتمند در سال ۲۰۱۵، دومین هواپیمای جنگنده نظامی جهان از لحاظ میزان کاربرد لقب گرفت. هواپیماهای جنگنده اف-۱۶ فایتینگ فالکن در بسیاری از درگیری‌ها که بیشتر آن‌ها در خاورمیانه بوده‌اند، شرکت داشته‌اند.

۳. یوروفایتر تایفون (انگلستان، آلمان، ایتالیا و اسپانیا)

یوروفایتر تایفون (Eurofighter Typhoon)، جنگنده‌ای با یک موتور دوقلو، بال دلتا و چند منظوره است که یکی از پیشرفته‌ترین هواپیماهای جنگی چند منظوره موجود در بازار است. یوروفایتر تایفون، انعطاف‌پذیر، چابک و به شدت مانورپذیر است که به آن قابلیت شلیک همزمان موشک‌های هوا به هوا و هوا به زمین را می‌دهد. ساخت و توسعه جنگنده یوروفایتر تایفون با برنامه Future European Fighter Aircraft، در سال ۱۹۸۳ در یک کنسرسیوم چندملیتی بین انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا آغاز شد.

با این حال، اختلاف نظر در مورد طراحی و عملیات مورد نیاز تیفون موجب شد که فرانسه این کنسرسیوم را ترک کند و هواپیمای جنگنده چند منظوره داسو رافال را بسازد. یوروفایتر تیفون، یک هواپیمای بسیار پرسرعت است که به عنوان یک جنگنده فوق‌العاده موثر در نبردها طراحی شده است.

یوروفایتر تیفون دارای پس سوز در موتور توربوفن با بیشینه سرعت ۲ ماخ و در صورت استفاده از سوخت موشک سوپر کروز ۱.۵ ماخ، محدوده عملیاتی ۲۹۰۰ کیلومتر و حداکثر ارتفاع پروازی ۶۵ هزار پا است. جنگنده یوروفایتر تیفون در سال ۲۰۰۳ وارد سرویس‌های نظامی اتریش، ایتالیا، آلمان، انگلیس، اسپانیا و عربستان سعودی شد. نیروهای هوایی عمان و کویت هم از مشتریان جت جنگی یوروفایتر تیفون هستند که تا سال ۲۰۱۶، بالغ بر ۵۹۹ فروند هواپیمای جنگنده یوروفایتر تیفون خریداری کردند.

۲. لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ (ایالات متحده آمریکا)

لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲، جت جنگی از خانواده جنگنده‌های تک سرنشین و تک موتوره است. این هواپیمای جنگنده نسل پنجم برای انجام حملات زمینی و ماموریت برتری هوایی طراحی شده است. لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ نوع پیشرفته‌ای از هواپیمای جنگنده ایکس-۳۵ است؛ ایکس-۳۵ همان جنگنده‌ای است که برای رقابت در پروژه جنگنده تهاجمی مشترک (JSF) ساخته شده بود.

ویژگی‌های اصلی جت جنگی لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ عبارتند از: تکنولوژی خنک کننده با دوام و استفاده از سیستم پرواز فیبر نوری است. بیشینه سرعت جنگنده لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲، ۱.۶ ماخ با حداکثر ارتفاع پروازی ۵۰ هزار پا است. لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲ از لحاظ طراحی و تکنولوژی، گران‌ترین سیستم نظامی در تاریخ است و در داخل و خارج از ایالات متحده بسیار مورد انتقاد قرار گرفته است. تا سال ۲۰۱۴، برنامه توسعه لاکهید مارتین اف-۳۵ لایتنینگ ۲، موجب بودجه اضافی ۱۶۳ میلیارد دلار و هفت سال تاخیر شده بود.

۱. لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور (ایالات متحده آمریکا)

جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، موجب بازنگری در سلطه هوایی شده است. جت جنگی لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور ترکیبی منحصر به فرد مانورپذیری، سرعت، چابکی و آگاهی موقعیتی، همراه با سلاح‌های کشنده هوا به هوا و هوا به زمین است که باعث می‌شود آن را بهترین جنگنده دنیا بدانیم. جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، یک جنگنده نسل پنجم، تک سرنشین، با دو موتور و هواپیمای جنگنده تاکتیکی است که برای نیروی هوایی ایالات متحده طراحی شده است.

در نتیجه برنامه پیشرفته تاکتیکی جنگنده ایالات متحده آمریکا، این هواپیما عمدتا به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد، اما همچنین دارای موشک‌های هوا به زمین، جنگ‌افزارهای الکترونیک و قابلیت‌های اطلاعات سیگنالی است. جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، نخستین جت جنگی است که دارای ترکیبی از سوپر کروز، مانورپذیری فوق‌العاده، استحکام و سنسورهای فیوژنی در پلتفرم سلاح‌های هوایی است.

بیشینه سرعت جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، ۱.۸۲ ماخ با سوخت سوپر کروز و ۲ ماخ با پس سوخت در موتور توربوفن است. ارتفاع عملیاتی بالای جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور، مزیت تاکتیکی قاب‌ل توجهی نسبت به جنگنده‌های پیشین است. با این حال، با توجه به هزینه بالای هواپیما، از سال ۲۰۰۹ تاکنون تنها ۱۷ هواپیمای علمیاتی از آن ساخته شده است و جنگنده لاکهید مارتین اف-۲۲ رپتور هم در سال ۲۰۱۲ به نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا تحویل داده شده است.