ادامه واکنش‌ها به بازگشت گشت ارشاد/ خاتمی: خطر خودبراندازى بیش از پیش خودنمایى می‌کند

به گزارش جماران، سید محمد خاتمى امروز در میان جمعى از مشاوران خود با بیان اینکه مکررا به مسؤلان نظام نسبت به خطر خودبراندازى و فروپاشى اجتماعى توجه داده ایم ولى گویا گوش شنوایى وجود ندارد، گفت: به نظر مى رسد خطر خودبراندازى که بارها از آن سخن گفته شده است با بازگشت مجدد فعالیت گشت ارشاد و نیز برخورد هاى پلیسی، امنیتى و احکام قضایى نامتعارف نسبت به مسائل اجتماعى خصوصا با بانوان، بیش از پیش خودنمایى مى کند.

سیدمحمد خاتمى با اظهار شگفتى از بى تدبیرى مسؤلان اصلى نظام نسبت به مسائل اجتماعى، افزود: با توجه به تجربه تلخ گذشته و هزینه هاى سنگینى که جامعه پرداخته و لطماتى که به حیثیت اسلام وارد آمده است، انتظار مى رود که مسوؤلان نه تنها با این رفتارها و رویکردها و مواضع مخالفت کنند بلکه با مسببان و مباشران برخورد جدى داشته باشند.

وى افزود: این در حالیست که متأسفانه چنین تدبیر و عقلانیتى دیده نمى شود و اگر این رویه هاى نادرست ادامه یابد، جامعه ملتهب ما را بیش از گذشته ملتهب تر خواهد کرد.

***

واکنش قوشه، حقوقدان به حضور قاضی کشیک در ون‌های گشت ارشاد: یادآور دادگاه‌های صحرایی در جنگ و انقلاب‌هاست

ساعتی پیش ارگان رسانه‌ای وابسته به سپاه (تسنیم) در گزارشی به جزئیات طرح جدید پلیس برای مقابله با کشف حجاب پرداخت و مدعی شد: "ون‌های" گشت ارشاد به خیابان‌ها برنمی‌گردند و هیچ خودرویی با بغل‌نویسی "گشت ارشاد" در خیابان‌ها دیده نخواهد شد.

تسنیم در ادامه نوشته بود: "گشت‌های خودرویی و پیاده پلیس" که پیش از این هم مردم آنها را در خیابان دیده‌اند، در کنار تمام ماموریت‌های قبلی اگر مواردی از پوشش‌های نامتعارف را ببینند به افراد تذکر لسانی می‌دهند. تیم‌هایی که برای این کار مامور شدند مجوز قضایی دارند، امکان دارد در برخی از خودروها "قاضی کشیک" همراه ماموران پلیس هم باشد؛ اینکه قاضی کشیک همراه ماموران پلیس باشد یا از قبل حکم داده باشند در سایه هماهنگی با سیستم قضایی انجام می‌شود چرا که پلیس که مجری و ضابط قضایی است و از خودش نمی تواند دستوری صادر کند.

درباره پدیده قاضی کشیک در ون‌های گشت خودرویی از شیما قوشه حقوقدان و وکیل دادگستری پرسیدیم. قوشه به دیده‌بان ایران می‌گوید: آنچه گفته شده است اگر هم انجام شود یادآور دادگاه‌های صحرایی در جنگ‌ها و انقلاب‌ها است که عجیب است ما سال‌ها است چنین چیزی نداشته ‌ایم.

شیما قوشه وکیل پایه یک دادگستری به دیده‌بان ایران می‌گوید: با فرض اینکه همچنان قائل به این باشیم که افرادی که در خیابان هستند و گشت ارشاد به آن‌ها مراجعه می‌کند مرتکب جرم تبصره ماده ۶۳۸ شده‌اند یعنی بدون حجاب شرعی در خیابان حضور دارند، در این صورت اساسا نیازی به قاضی کشیک نیست.

وی توضیح می‌دهد: از منظر قانونی، ضابط قضایی مثل همه جرایم مشهود می‌تواند تحت عنوان جرم مشهود با این افراد برخورد بکند و وظیفه دارد یا شخص را بازداست کند یا ادله جرم را جمعاوری کند؛ همچنین ضمن جلوگیری از امحاء ادله جرم ظرف ۲۴ ساعت به مرجع قضایی اعلام بکند. این روند قانونی همه جرایم مشهود است.

قوشه در ادامه بیان می‌کند: من نمی‌دانم اصلا آقایان به تعداد ون‌های گشت، قاضی دارند؟ همچنین آیا درون این ون‌‌ها می‌شود دادگاه‌های صحرایی تشکیل داد؟ ما اساسا چیزی به عنوان دادگاه صحرایی نداریم. 

قوشه ضمن تأکید به اینکه  آیین دادرسی در این خصوص کاملا مشخص است به دیده‌بان ایران می‌گوید: شخص باید به مرجع قضایی دعوت بشود، امکان دفاع از خودش را داشته‌ باشد، بتواند پرونده محاکماتی خودش را مطالعه بکند و وکیل دادگستری همراه خودش داشته باشد.

وی ادامه می‌دهد: نمی‌توانیم قاضی بفرستیم که همانجا حکم صادر کند و اعمال قانون بکند. این اساسا با تمام اصول حقوق بشری، اصول دفاع حقوق متهم، اصول دادرسی عادلانه و تمام اصول عقلانی که همه عقلا به آن پایبند هستند منافات دارد.

این حقوقدان همچنین اظهار دارد: آنچه گفته شده است اگر هم انجام شود یادآور دادگاه‌های صحرایی در جنگ‌ها و انقلاب‌ها است که عجیب است چون سال‌ها است چنین چیزی نداشته ‌ایم.

***

پزشکیان، نماینده مجلس: بازگشت گشت ارشاد یعنی تنش دوباره در کشور/ گروهی در کشور اصرار دارند که دیگران آنگونه شوند که آن‌ها می‌خواهند

مسعود پزشکیان، نماینده مجلس درباره بازگشت دوباره ون‌های گشت ارشاد در خیابان‌ها به سایت دیده‌بان ایران گفت: «اساسا نام گشت ارشاد نامسماست؛ گشت ارشاد یعنی ارشاد کنید نه اینکه بگیرید، ببندید، زندان و جریمه کنید این که ارشاد نشد. یک اسم دیگر بگذارند و بگویند ما از این به بعد این افراد را می‌گیریم اما نگویند که داریم ارشاد می‌کنیم.»

 وی در پاسخ به اینکه چه جریانی پشت قضیه اصرار برای بازگشت گشت ارشاد است، بیان کرد: «در جامعه یک عده‌ای اصرار دارند که دیگران آنگونه شوند که آن‌ها می‌خواهند در مقابل عده دیگری هم نمی‌خواهند مطابق سلیقه و عقاید آن‌ها رفتار کنند. حال اگر روی موضوع گشت ارشاد اصرار بیشتری شود، اختلاف بین این دو گروه افزایش پیدا خواهد کرد و فردا روز بی‌حجاب‌ها با محجبه‌ها برخورد خواهند کرد و برعکس. در این وضعیت یک تنش به وجود می‌آید که به صلاح کشور نیست.»

***

محمد مهاجری: ارشاد با پلیس نیست، مگر ما طالبانیم؟

محمد مهاجری گفت: «گشت ارشاد اگر شرایطی بر آن حاکم باشد، چیز بدی نیست.اولا معنایش فقط ارشاد باشد، یعنی راهنمایی کردن باشد نه بیشتر. ثانیا، قیافه پلیس نداشته باشد.

محمد مهاجری، فعال سیاسی اصولگرا تاکید می‌کند: «معتقدم زنانی که در جمهوری اسلامی زندگی می‌کنند باید با اختیار خودشان حجاب را انتخاب کنند. تصورم این است که هر رفتاری که موجب شود افرادی مانند من، دیگر نتوانند اقدامات صورت گرفته را توجیه کنند، ناپسند است.»

او همچنین می‌گوید: «در سال گذشته گشت ارشاد اتفاقی را در جامعه رقم زد که پس از مهسا امینی، وضعیت حجاب در جامعه مقداری رها شد اما این رها شدن، در حدی نیست که هنجارشکنی گسترده به وجود آورده باشد. فضای فعلی حجاب واقعا فضای ساختارشکنی نیست که برایش هزینه‌ای بکنیم که آن هزینه به مراتب سنگین‌تر از عایدی‌اش باشد.»

«گشت ارشاد باشد» اما بشرط‌ها و شروط‌ها

مهاجری، فعال اصولگرا در بخش دیگری از اظهاراتش می‌گوید: «گشت ارشاد اگر شرایطی بر آن حاکم باشد، چیز بدی نیست. اولا معنایش فقط ارشاد باشد، یعنی راهنمایی کردن باشد نه بیشتر. ثانیا، قیافه پلیس نداشته باشد. ارشاد با پلیس نیست، مگر ما طالبانیم؟ ثالثا افرادی که می‌خواهند ارشاد کنند، مدت‌ها باید مورد آموزش قرار گرفته باشند. باید روان شناس باشند و مطالعات جامعه شناسی و رفتار شناسی داشته باشند؛ و کاملا اخلاقی باشند و عصبانی نشوند.»

***

جوادی حصار: منتظرند مهسا امینی دیگری تکرار شود تا در تصمیم‌سازی‌های غلط تجدیدنظر موسمی کنند

محمدصادق جوادی حصار در روزنامه اعتماد نوشت: «دولت از سوی محافل پنهان برای احیای گشت ارشاد تحت فشار است» عنوان یادداشت محمدصادق جوادی حصار برای روزنامه اعتماد است که در آن آمده: متاسفانه مسوولان ایرانی فراموشکار هستند. وعده‌های بسیار می‌دهند و کمتر عمل می‌کنند. فراوان صحبت و ایده‌پردازی می‌کنند و خیلی زود هم فراموش می‌کنند چه وعده‌هایی به جامعه داده‌اند و چه بار سنگینی بر دوش دارند، چون فراموشکارند و نسیان دارند، تحت فشار این گروه و آن گروه؛ این جناح و آن جناح، تصمیماتی می‌گیرند، اما کمتر به عواقب تصمیمات خود می‌اندیشند. اتفاقی که امروز در جامعه ایرانی رخ داده، آن است که بین دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی و مطالبات مردم، فاصله‌ای جدی ایجاد شده است. تلاش هم برای رفع این فاصله‌ها نمی‌شود. مسوولان مطالباتی برای خودشان و مردم مطالبات دیگری دارند. حتی اگر ملاک و معیار رای مردم و مطالبات مردم باشد، مسوولان به روش‌های مختلف اذعان کرده‌اند که اکثریت جامعه ایران مطالباتی را به ویژه در حوزه اجتماعی دنبال می‌کنند که نسبتی با عملکرد دولت سیزدهم ندارد.

در واقع مغایرت رفتاری و گفتاری میان دولت و مردم وجود دارد. اینکه دولتمردان ایرانی تحت شرایطی تصمیم گرفته‌اند که حجاب اجباری و گشت ارشاد را که قبلا هیچ دستاورد مثبتی نداشته و خروجی آن در جهت هماهنگ کردن دولت و ملت نبوده، دوباره احیا کنند، هیچ معنایی ندارد جز اینکه دستگاه‌های دولتی ایران به نوعی ابن‌الوقت هستند. هر لحظه بسته به شرایط ممکن است تصمیماتی بگیرند و کمتر به عواقب آن توجه می‌کنند.

روز و روزگاری ممکن است بر اثر یک اشتباه جانی ستانده و فردی کشته شود، در این صورت دولت برای کنترل افکار عمومی و مهار اعتراضات وعده‌هایی می‌دهد و گشت ارشاد را بلاموضوع اعلام می‌کند؛ فردا که فضا آرام‌تر شد و ثبات بیشتری شکل گرفت، ریشه مشکلات را به فلان دسته و بهمان گروه و دشمنان خارجی و بدخواهان و... حواله می‌دهند، بعد هم اعلام می‌کنند که مطالبات اصلی مردم فشار بیشتر به خاطر حجاب است.

استدلال آن‌ها هم این است که گروه معدودی در فلان نقطه تجمعی داشته‌اند و حجاب اجباری و اسلامی حداکثری را خواستار شده‌اند؛ بنابراین گشت ارشاد باید احیا شود. شخصا معتقدم در اصل دین هم اجبار و اکراهی وجود ندارد، چه برسد به حجاب و چه برسد به اینکه حجاب به اجبار به افکار عمومی تحمیل شود. این تصمیمات بدون تردید، عوارض سوئی دارد که بدون تردید به نفع ثبات، امنیت، گشایش‌های فرهنگی و امنیتی و... نخواهد بود.

به نظرم دولت از سوی برخی محافل آشکار و پنهان تحت فشار قرار گرفته که آب‌ها از آسیاب افتاده، بنابراین می‌توانید مسیر اشتباه قبلی را بروید! منتظرند رخداد دیگری از جنس فوت مهسا امینی در کشور تکرار شود تا تجدید نظر موسمی در تصمیم‌سازی‌های غلط صورت بگیرد. نمی‌دانم این رفتار‌های دمدمی‌مزاجانه سرنوشت کشور را به کدامین هزارتو‌های دهشتناک سوق می‌دهد.

***

اگر قرار نیست کسی را سوار گشت ارشاد کنند، پس چرا ون آورده‌اند؟

محمد مبین، مدیرعامل سایت خبری منیبان که سابقا در دوران ریاست جمهوری روحانی، مدیرعامل خبرگزاری برنا بود، به ماجرای گشت ارشاد واکنش نشان داد.

او در توییتر نوشت: اگر قرار نیست کسی را سوار کنند، پس چرا ون آورده‌اند؟