آیا الهه «گانگا» به کمک مودی می‌آید؟

رود گنگ یا آن‌گونه که هندی‌ها آن را گانگا می‌خوانند، یکی از مقدس‌ترین مسیرهای آبی برای هندوها به شمار می‌آید. فقط شما الهه گانگا را در نظر بگیرید که توسط میلیون‌ها وفادار مورد پرستش قرار می‌گیرد. این رود در میان واراناسی، یکی از مقدس‌ترین مکان‌های هندوها است که از میان شهرهای قدیمی جهان گذر می‌کند.

میلیون‌ها زائر هر سال به معابد این شهرها می‌روند یا در این رودخانه تنی به آب می‌زنند. این رود اما از نظر سیاسی هم اهمیت دارد. به گزارش سی‌ان‌ان، زمانی که نارندرا مودی، یکی از رهبران حزب ناسیونالیست بهاراتیا جانتا تصمیم گرفت که در سال ۲۰۱۴ وارد عرصه انتخابات شود، او این شهر قدیمی را برای کارزار انتخاباتی‌اش برگزید. او در نطق انتخاباتی‌اش گفت: «من «ما گانگا» (مادر گانگا) را دیدم که صدایم کرد. مانند کودکی که به آغوش مادرش بازگشته است.»

 واراناسی اما آخرین خوان از انتخابات هندی‌ها در این دوره به‌حساب می‌آید، یکی از بزرگ‌ترین انتخابات در سراسر دنیا در این نقطه از هندوستان درحال برگزار شدن است. صندوق‌های رای از روز یکشنبه در این منطقه پذیرای مردم شدند. این رای‌گیری درست چهار روز پیش از اعلام نتایج صورت می‌گیرد. به همین جهت، روز سه‌شنبه، مودی مجددا همان گفته‌های سال ۲۰۱۴ خود را برای مردم تکرار کرد. او گفت: شنیده‌ایم و شنیده‌اید که هر کسی به کاشی (نام باستانی واراناسی) بیاید، حتی یک‌بار، جذب این شهر می‌شود. در ۵ سال گذشته، من هر لحظه‌ای از زندگی خود را با چنین احساسی گذرانده‌ام. نخست‌وزیر هندوستان که برای انتخاب مجدد تقلا می‌کند، افزود: «این منحصر به فرد بوده و شهر کاشی تاثیر زیادی بر من گذاشته و برای من شهری الهام‌بخش از نظر معنوی و سیاسی است.»  کارزار انتخاباتی مودی روزهای آخرین رای‌گیری را سپری می‌کند و سی‌ان‌ان با رصد برخی از مباحث متوجه شده است که راز پیروزی مودی در انتخابات سال ۲۰۱۴ در همین شهر بوده و اینکه وی چگونه توانسته است بر مردم واراناسی تاثیر گذاشته و ۵ سال زمام حکمرانی را در این کشور به‌دست گیرد.

پاک‌سازی گانگا

پاک‌سازی پنجمین رود آلوده دنیا هرگز کار آسانی نیست. رودی که سرچشمه‌اش از یخچال‌های طبیعی هیمالیا است و زندگی ۴۰۰ میلیون نفر را به خود وابسته کرده است. آب این رودخانه در برخی مناطق به‌طرز خطرناکی مسموم است و هر روز میلیون‌ها لیتر آب مسموم در آن پمپاژ می‌شود. با این حال مودی قول داده است که تا سال ۲۰۲۰ در برنامه کاری خود، آب گنگ را پاک‌سازی کند. او قول داد که ۲۰۰ میلیارد روپیه (۸/ ۲ میلیارد دلار) به این منظور اختصاص دهد و از آوریل سال ۲۰۱۵ نیز این کار آغاز شده است. از بسیاری جهات اما هیچ اقدام قابل توجهی در جهت رفع مشکل صورت نگرفته است. «اوم پراکاش» ۴۳ ساله که نزدیک به ۱۰ سال است با قایق تفریحی خود توریست جابه‌جا می‌کند، می‌گوید: «زمانی که این کار را آغاز کرد، آب روخانه به‌قدری تمیز بود که می‌شد از آن نوشید، پخت و پز یا با آن استحمام کرد. اما امروزه حتی جرات نمی‌کنی دست به آب بزنی.»بسیاری از هندوها بر این باورند که استحمام در رود گنگ آنها را از گناه پاک می‌کند و آنها را به «موشکا» یا رستگاری از چرخه حیات تا مرگ می‌رساند. اما در حال حاضر پسماندهای شیمیایی از کارخانه‌های صنعتی، دورریزهای پالایشگاه‌های نفت، رنگرزی‌ها و فضولات انسانی به این رود سرازیر است و کارخانه‌ها تنها چند ۱۰ متر با نقاطی که مردم در آن استحمام می‌کنند یا از آن می‌نوشند، فاصله دارد.

پراکاش می‌گوید که او هنوز نمی‌داند پولی که مودی برای تمیزی این رودخانه کنار گذاشته، چه بلایی سرش آمده که هنوز رودخانه تمیز نشده است. او می‌افزاید: «ما باید مطمئن شویم که فضولات و فاضلاب وارد رود نمی‌شود.»

این شهروند هندی تصریح می‌کند: «پیشرفت‌ها اندک است؛ اما اگر قصد دارید که رود گنگ را تمیز کنید، باید مانع ورود فضولات به آن شوید.»  پراکاش هر روز این رود را در گرمای آفتاب سوزان بالا و پایین می‌رود و می‌گوید که تقریبا ۸۰ درصد از مسافرانی که سوار این قایق‌ها می‌شوند، آشغال‌های خود را به این رود می‌ریزند. او می‌گوید که تنها ممر درآمدش همین شغل است تا همسر و سه دخترش را سیر نگه دارد. پراکاش تاکید می‌کند که او اجازه نمی‌دهد مسافرانش آشغال‌های خود را به رود بریزند. او می‌افزاید: به آنها می‌گویم که آشغال را نزد خود نگه دارند و وقتی که پیاده شدند آن را به سطل‌های آشغال بریزند.

طرفداران محیط‌زیست می‌گویند که پول حکومت تنها راه چاره نیست. مالیکا بهونات که با موسسه گنگ اهوان که یک سازمان مردم نهاد برای حفاظت از این رود است، کار می‌کند، می‌گوید: «این دولت همان کاری را می‌کند که دولت‌های پیشین. تصفیه تاسیسات مجاور به رود تاثیر اندکی در پاک نگه داشتن این رود دارد.» در این زمینه «سازمان برنامه ملی دولت برای رود گنگ و آب‌های مرکزی» پاسخی به درخواست سی‌ان‌ان نداد. در نوامبر سال ۲۰۱۸، سازمان ملل گفت که این رود همچنان به‌طرز وحشتناکی آلوده بوده و تلاش‌ها برای پاک کردنش قابل توجه نبوده است. با همه اینها پراکاش می‌گوید که باز هم به مودی رای می‌دهد و این نشان می‌دهد که نخست‌وزیر هندوستان چه جایگاهی نزد هندوها دارد.یکی از پروژه‌های صد شهر هوشمند مودی، واراناسی است که در برنامه توسعه ۵ ساله قرار دارد و از این رهگذر قرار است که اقتصاد این منطقه رشد داده شود، ترافیک شهری بهبود یابد، مکان‌های مسافرگیری رود تمیز شود؛ اما این شیوه از مدرن کردن شهر و سرعت آن، برای جایی که باستانی است، کمی عجیب و غریب و در تضاد با طبیعت آن است. این شهر شلوغ، مملو از خرده فروش‌های ساری و روسری از ابریشم و خرده‌فروش‌های مذهبی است. «سدهوس» یا مردان مقدس هندوها در این شهر مشغول کاسبی هستند.

با این حال توسعه این شهر با ساخت یک کریدور به معبد ویشوانات کاشی که یکی از مکان‌های مقدس هندوها بوده، آغاز شده است. برای ساخت چنین کریدوری تقریبا ۳۰۰ خانه نابود شده تا مسیر برای ساختش هموار شود.

این یک پروژه ریسکی برای مودی از نظر اجتماعی و سیاسی است. این معبد برای لیبرال‌ها و محافظه‌کاران نیز مهم است و این ساخت‌وساز ممکن است اهمیت مکان‌های مقدس اطراف آن را بکاهد. ساکنان کاشی –شهر قدیمی- می‌گویند این تخریب فرهنگ آنها را نابود کرده است. بسیاری از خانواده‌ها برای چند نسل در این منطقه ساکن بوده‌اند. برخی از خانه‌ها قدمت‌شان به ۴۰۰ سال می‌رسید.«کریشنا پانده»، ۷۰ ساله که از ۵۰ سال پیش ازدواج کرده است در این باریکه راه زندگی می‌کند، گفت: همه خانه‌ها در مسیر از بین رفته‌اند. هر چیزی که در اطراف او وجود دارد مشتی خاک و خاشاک است. البته خانه دست‌ساز و زیبای وی هنوز پابرجاست. او می‌گوید: «ما خون گریه می‌کنیم. آنها خانواده‌های ما را از هم جدا کردند. این، آن کاری است که دولت انجام داده است. هرکسی به نوعی از اقوام خویش جدا شده است.»

پانده حالا نگران خانه خود است که مجبور شود آن را به دولت بفروشد. او می‌گوید کسانی که از اینجا رفته‌اند کسب و کار خود را هم از دست داده‌اند. او می‌گوید که مودی هیچ کار مفیدی برای مردم این منطقه نکرده است.«سودهاشو تیواری»، ۳۷ ساله که کتابدار یک کتابخانه ۹۲ ساله است، می‌گوید که تخریب‌ها کم‌کم در حال نزدیک شدن به خانه وی هستند. او تصریح می‌کند که ناراحت است و هیچ‌جایی را برای زندگی نمی‌تواند پیدا کند.

اینجا بهشت است. با این حال تیواری گفت که این تخریب‌ها ذره‌ای از علاقه وی به مودی نکاسته است. او می‌افزاید: «طبیعت حکومت تغییر می‌کند.» تیواری تحولات صورت گرفته از جمله ساخت جاده‌های جدید و خیابان‌های زیبا با روشنایی بهتر از سوی مودی را مورد ستایش قرار می‌دهد. او می‌گوید: «شما برای هر کاری نیاز به زمان دارید.

هیچ‌کس در ۵ سال کار بزرگی نمی‌تواند بکند.»