معمای‌منبج

با اعلام غیرمنتظره دونالد ترامپ مبنی بر خروج نیروهای آمریکایی از سوریه در آینده نزدیک، وضعیت تازه‌ای در این کشور جنگ‌زده پدید آمده است‌. کردهای منطقه که اینک خود را رهاشده می‌بینند، به دنبال متحدانی تازه هستند تا بتوانند در برابر ترکیه مقاومت کنند‌. 

نیروهای وابسته به ترکیه بر بخشی از سوریه مسلط هستند و روسیه حامی اصلی ارتش بشار اسد در مقابله با مخالفان مسلح به شمار می‌رود‌. رییس‌جمهور آمریکا به طور ناگهانی خروج نیروهای کشورش از سوریه را اعلام کرد‌. او گفت که تروریست‌های دولت اسلامی که نیروهای آمریکایی برای درهم کوبیدن آنها به سوریه رفته بودند، به طور عمده نابود شده‌اند‌. مهم‌ترین متحدان آمریکا در خاک سوریه نیروهای دموکراتیک سوری هستند که واحدهای مسلح کرد موسوم به یگان‌های مدافع خلق در راس آن قرار دارند‌. 

یگان‌های مدافع خلق موفق شدند در نبرد با داعش بر بخش بزرگی از شمال‌شرقی سوریه مسلط شوند؛ چیزی که باعث نگرانی روزافزون ترکیه شد‌. با عقب کشیدن نیروهای آمریکایی کردها خود را در تنگنا می‌بینند و به دنبال متحدانی تازه هستند‌. 

با نزدیک شدن خطر حمله ارتش ترکیه به شهر منبج در شمال سوریه، کردها ارتش زیر فرمان بشار اسد را تشویق کردند که کنترل منبج را به دست گیرد‌. آنها از آن بیم دارند که ارتشیان ترکیه به سرکوب وسیع در منطقه کردنشین دست بزنند‌. درباره ورود سربازان ارتش سوریه به منبج و وضعیت این شهر کردنشین اطلاعات ضدونقیضی منتشر شده است‌. هنوز منابع معتبر و بی‌طرفی ورود ارتشیان سوری به منبج را تایید نمی‌کنند‌. نمایندگان دیپلماتیک ترکیه و روسیه دیروز درباره آخرین تحولات سوریه گفت‌وگو کردند‌. 

منبج در کنترل کیست

از طرفی اخبار ضد و نقیضی از ورود ارتش سوریه به منبج از گوشه و کنار به گوش می‌رسد، این در حالی است که یورونیوز در مطلبی نوشت برخلاف بیانیه جمعه گذشته ارتش سوریه مبنی بر اینکه با درخواست یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) وارد شهر کردنشین منبج شده و پرچم دولت مرکزی این کشور را در آنجا برافراشته‌اند تا امنیت کامل همه شهروندان سوریه و دیگر ساکنان منبج را تضمین کنند. ساکنان این شهر می‌گویند هیچ چیزی در این شهر تغییر نکرده و هیچ پرچمی ندیده‌اند‌. 

بنا بر اعلام یک مقام آمریکایی که نخواسته است نامش فاش شود نیز آن دسته از نیروهای آمریکایی که همچنان در شهر منبج باقی مانده‌ و مواضع خود را حفظ کرده‌اند، می‌گویند هیچ نشانی از ارتش سوریه در درون شهر دیده نمی‌شود و به این ترتیب ادعاهای ارتش و رسانه‌های دولتی سوریه مبنی بر کنترل دولت مرکزی بر منبج نادرست است‌. 

کردهای «ی‌پ‌گ» از دولت مرکزی سوریه خواسته بودند از این شهر در مقابل تهدیدات ترکیه حمایت کند‌. بنا بر آخرین اخبار رسیده از منابعی همچون دیده‌بان حقوق بشر سوریه مستقر در لندن، ارتش سوریه جمعه گذشته در حومه منبج مستقر شده‌ و از ورود به داخل شهر خودداری کرده‌ است‌. 

شورشیان تحت حمایت ترکیه نیز در همان نزدیکی حضور داشتند و به همین دلیل ارتش سوریه سعی کرده با ایجاد موانعی میان دو طرف فاصله‌ای ایجاد کند‌. به این ترتیب منبج که در سال ۲۰۱۶ میلادی توسط کردهای تحت حمایت آمریکا از داعش پس گرفته شد، اکنون به کانون تنش جدیدی در سوریه تبدیل شده است‌. توجه‌ها پس از آن متوجه این شهر شد که دونالد ترامپ، تصمیم به تخلیه نیروهای آمریکایی از سوریه گرفت؛ نیروهایی که توانسته بودند به طور موثر جلوی پیشروی‌های ترکیه در خاک سوریه را بگیرند‌. 

پس از انتشار بیانیه ارتش سوریه جمعه گذشته مبنی بر ورود به منبج، شورشیان تحت حمایت ترکیه نیز اعلام کردند به همراه نیروهای ترکیه حرکت خود را به سمت این شهر آغاز کرده‌اند تا عملیات نظامی برای آزادسازی آن را شروع کنند‌. بنا بر اعلام شاهدان در جمعه گذشته، کاروان شورشیان تحت حمایت ترکیه حاوی مسلسل و خودروهای زرهی به سمت منبج در حرکت بودند‌. 

حرکت شورشیان به سمت شهر در حالی انجام شد که رجب طیب اردوغان پیشتر اعلام کرده بود اگر شبه‌نظامیان کرد از منبج خارج شوند کاری در این شهر نداریم‌. با این وجود رییس‌جمهوری ترکیه پس از ساعاتی لحن خود را تغییر داد و گفت عجله‌ای برای حمله به منبج ندارد‌. او افزود قرار است شماری از مقامات کشورش به روسیه سفر کنند تا با مقامات کرملین درباره سوریه به گفت‌وگو بپردازند‌. 

شلیک به پایگاه‌های ارتش سوریه در نزدیکی منبج 

هلی‌کوپترهای آمریکایی در اطراف منبج در ماموریتی جاسوسی همزمان با اعلام دمشق درباره ورود ارتش سوریه به شهر راهبردی منبج به پرواز درآمدند، این در حالی است که نیروهای آمریکایی به سمت پایگاه‌های ارتش سوریه در العریمه و مراکز استقرار آنها در ساحل رودخانه الساجور در غرب شهر مذکور بمب‌های نوری شلیک کردند‌. 

نیروهای آمریکایی مستقر در پایگاه السعیدیه به سمت منطقه العریمه و ساحل رودخانه الساجور که محل استقرار نیروهای ارتش سوریه هستند، بمب‌های نوری شلیک کردند‌. 

خبرگزاری اسپوتنیک به نقل از برخی منابع میدانی گزارش داد همزمان با شلیک این بمب‌های نوری، گشت‌زنی خودروهای زرهی آمریکا آغاز شد و هدف از این گشت‌ها نیز اعلام آغاز دور جدیدی از گشت‌زنی‌های مشترک آمریکا و ترکیه در ساحل دیگر رودخانه الساجور و جلوگیری از هر گونه برداشت اشتباه درباره آغاز تحرکات نظامی یا حمله‌ای احتمالی و چیزهای مشابه آن بود‌. 

به گزارش اسپوتنیک، از زمان ورود نیروهای ارتش سوریه به منطقه العریمه، این سومین باری است که نیروهای آمریکایی از بمب‌های نوری استفاده می‌کنند‌. برخی منابع کرد در منبج اعلام کردند نیروهای آمریکایی برای اطلاع به ارتش سوریه درباره اینکه گشت‌زنی را در منطقه آغاز می‌کنند و نیز برای جلوگیری از وقوع هر گونه برخوردی میان دو طرف، از بمب‌های نوری استفاده کردند‌. 

این منابع با اشاره به نشست‌های نمایندگان دمشق و گروه‌های کرد برای تدوین توافقی نهایی جهت ورود ارتش سوریه به منبج و شرق فرات به اسپوتنیک اعلام کردند نیروهای ارتش سوریه تا این لحظه وارد مرکز شهر منبج نشده‌اند‌. 

به گفته برخی منابع میدانی، بندهای توافقنامه یاد شده شامل استقرار نیروهای گارد مرزی سوریه در طول منطقه مرزی سوریه-ترکیه در شمال و شمال شرقی سوریه است؛ جایی که گروه‌های کرد تحت حمایت ائتلاف ضد داعش حضور دارند‌. 

منابع مذکور تاکید کردند نیروهای ارتش سوریه در طول ساحل رودخانه الساجور در حدفاصل مناطق تحت کنترل نیروهای سپر فرات وابسته به ترکیه و مناطق تحت کنترل نیروهای سوریه دموکراتیک تحت حمایت آمریکا مستقر شده‌اند‌. خبرگزاری آناتولی نیز گزارش داد هلی‌کوپترهای آمریکایی در اطراف منبج در ماموریتی جاسوسی همزمان با اعلام دمشق درباره ورود ارتش سوریه به شهر راهبردی منبج به پرواز درآمدند‌. 

این خبرگزاری گزارش داد هلی‌کوپترهای آمریکایی بر فراز خط ارتباطی منبج و طرابلس رویت شدند‌. این خبرگزاری افزود این هلی‌کوپترها در ماموریت جمع‌آوری اطلاعات و جاسوسی حدود ساعت ۱۳ به وقت محلی همزمان با خبر ورود ارتش سوریه به منبج مشاهده شدند‌. این در حالی است که نمایندگان وزارت دفاع آمریکا اطلاعات درباره ورود ارتش سوریه به منبج را رد کرده‌اند‌. 

پوتین: امکان شرایط سازش قطعی و بلندمدت در سوریه 

رییس‌جمهوری روسیه در گفت‌وگوی تلفنی با صدراعظم آلمان اجرای قطعنامه‌های نشست سران استانبول را بررسی کرد و از به وجود آمدن شرایطی برای تحقق سازشی قطعی و بلندمدت در سوریه خبر داد‌. 

طبق بیانیه منتشر شده از سوی کرملین، ولادیمیر پوتین در تماسی تلفنی با آنگلا مرکل به بررسی تحولات سوریه پرداخت‌. در این تماس تلفنی به صورت مفصل به مسائل مربوط به بحران سوریه با تمرکز بر اجرای قطعنامه‌های نشست چهارجانبه روسیه، ترکیه، آلمان و فرانسه پرداخته شد که ۲۷ اکتبر گذشته در استانبول برگزار شد‌. 

کرملین گزارش داد پوتین تاکید کرد تلاش کشورهای ضامن مذاکرات آستانه و اقدامات ویژه تشکیل کمیته قانون اساسی شرایط مناسبی را برای سازشی قطعی و بلندمدت در سوریه ایجاد می‌کند‌. طبق بیانیه یاد شده، دو طرف در ادامه درباره طرح‌های آمریکا برای خارج کردن نیروهایش از سوریه بحث و گفت‌وگو کردند‌. 

پوتین و مرکل همچنین درباره شرایطی که در پی رخدادهای تنگه کرچ در تاریخ ۲۵ نوامبر به وجود آمد تبادل نظر و برای ادامه رایزنی‌های دوجانبه توافق کردند‌. همچنین سخنگوی ریاست‌جمهوری روسیه در جمع خبرنگاران اعلام کرد شورای امنیت روسیه به ریاست پوتین برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور و برخی مسائل بین‌المللی از جمله آخرین تحولات در سوریه را بررسی کرد‌. 

دیمیتری پسکف اضافه کرد: این شورا ادامه تلاش‌های نیروهای دولت سوریه برای توسعه اراضی تحت کنترل خود در سوریه و بازگشت مناطق کردنشین به کنترل دمشق و نیز نقش این اقدامات در مراحل آتی سازش را مثبت ارزیابی کرد‌.