امروز نخستين روز كاري مجلس است و از مدت‌ها پيش از آغاز تعطيلات تابستاني مجلس، بررسي چند طرح استيضاح و اعمال تغييراتي به‌خصوص در تيم اقتصادي دولت مطرح بوده است؛ به نظر شما آيا اين تغييرات احتمالي راهگشا خواهد بود؟
ببينيد، هنگامي اعمال اين تغييرات موثر خواهد بود كه رويكرد كابينه و تيم اقتصادي دولت نيز تغيير كند. درواقع اگر قرار باشد يك نفر از دولت خارج شود و يكي ديگر بيايد اما با همان رويكرد قبلي كار را ادامه دهد، مشكلي از مشكلات كشور حل نخواهد شد. ما كه نبايد با افكار عمومي بازي كنيم. با اين حال به نظر مي‌رسد بحث ترميم كابينه يك بازي است تا فرجه بيشتري داشته باشند. انگار دولت فكر مي‌كند واقعا ممكن است از اين ستون به آن ستون فرجي حاصل خواهد شد.
راه‌حل را در چه مي‌بينيد؟
ببينيد، وقتي تيم اقتصادي شما موفق خواهد بود كه تصميمي اتخاذ كند كه با واقعيت مطابق باشد. به عنوان مثال يكي از واقعيت‌ها اين بود كه آقايان كشور را چند سال درگير برجام كردند و دقيقا هم توضيح ندادند كه قرار است چه اتفاقي بيفتد. صرفا در رسانه‌هاي خود براي آن تبليغ كردند و گفتند تحريم‌ها رفت. خداحافظ تحريم. در نتيجه انتظار و توقع جامعه بي‌دليل بالا رفت و درنهايت هم چيزي عايد مردم نشد. بنابراين اگر قرار است تغييري اتفاق بيفتد، مهم‌ترين تغيير اين است كه رويكرد كلي كابينه تغيير كند و با مردم صادقانه صحبت كنند. واقعيت‌ها را به مردم بگوييم و توضيح دهيم كه فلان‌جا مرتكب اشتباه شده‌ايم. بيايند بگويند مثلا در برجام مرتكب اشتباه شده‌اند. اما هنوز هم به‌دنبال منافع آن هستند و مي‌گويند بايد از اين منافع استفاده كنيم. منافعي كه ما نمي‌بينيم‌شان.
همين وضعيت را در جريان ارز تك‌نرخي ٤٢٠٠ توماني شاهد بوديم. دولت آمد و گفت هر كس كه ثبت‌نام كند، مي‌توان ارز دولتي بگيرد. نتيجه اين شد كه صادرات كاهش يافت و واردات افزايش يافت. معمولا وقتي ارزش پول ملي كاهش پيدا مي‌كند، تورم بالا مي‌رود اما لااقل صادرات نيز افزايش پيدا مي‌كند. در اين مورد اما واردات افزايش يافت؛ چرا كه به هر كس كه ثبت‌نام كرد، ارز داديم.
درنتيجه خودروساز ارز گرفت اما چون لازم نداشت، قهوه‌جوش و واردكننده خوراك دام و طيور نيز گوشي تلفن همراه وارد كرد. دولت بايد بداند كه وقتي سود بانكي را كاهش مي‌دهد، نقدينگي از بانك‌ها خارج شده و اگر مديريت نشود، همچون يك اژدها به بازار مسكن، ارز و... حمله مي‌كند. بنابراين رويكردهاي دولت بايد عوض شده و كشور را بر اساس مباني علمي اداره كند.
نكته سوم نيز اين است كه دولت بايد به سراغ ظرفيت‌هاي علمي برود. ما امروز مي‌بينيم كه هنوز دولت دنبال چانه‌زني با اروپايي‌ها است و اروپايي‌ها نيز صرفا مي‌خواهند ما را معطل كنند. دولت چرا بايد اين فرصت را بسوزاند. دولت بايد به‌جاي اينكه به‌سمت التماس از خارجي‌ها برود، بايد از ظرفيت‌هاي داخلي استفاده كند. بنابراين تغيير كابينه به خودي خود بدون تغيير رويكردها كافي نيست.
شما بر نگاه به داخل تاكيد داريد. آيا در شرايط خاص امروز كه جامعه مصرف‌زده و مصرف‌گرا شده، امكان تحقق اين نگاه به داخل وجود دارد؟
بله! چرا كه! اين مساله به مسوولان برمي‌گردد. وقتي مسوولان مصرف‌زده نباشند، مردم هم آرام آرام به‌نحوي ديگر عمل مي‌كنند. در اوائل جنگ فرماندهي هيچ ارجحيت فرهنگي نداشت. فرماندهان جنگ درجه نداشتند. كسي آنها را نمي‌شناخت. مسوولان بايد بدانند كه مسووليت يعني پاسخگويي. وقتي بدانند كه اين صندلي جاي پاسخگويي است، طور ديگري رفتار مي‌كنند. متاسفانه رسانه‌ها هم كمكي به ما نمي‌كنند. رسانه‌ها نيز آن‌طرف ايستاده‌اند.رسانه‌ها به‌جاي اينكه كمك كنند، نظام رياستي فروبپاشد، تلاش مي‌كنند كه سوال از رييس‌جمهور انجام نشود.
اين عدم پاسخگويي آيا صرفا در دولت وجود دارد؟ آيا ساير نهادها و قوا پاسخگو هستند؟ شما به عنوان يك نماينده به‌راحتي از وزراي دولت سوال مي‌كنيد و تذكر مي‌دهيد و استيضاح مي‌كنيد. آيا به همان ميزان قادر به سوال كردن از ديگر نهادها هم هستيد؟
ببينيد قانون اساسي مي‌گويد نظارت بر اجرا. وقتي ما نمايندگان درخواست سوال از رييس‌جمهور را مطرح مي‌كنيم، تحت فشار قرار مي‌گيريم. ما بايد كجا پناه ببريم. ما معتقديم اگر نظام رياستي فروبپاشد، تبديل به نظامي مسوول خواهد شد.
منظورتان اين است كه نظام پارلماني جايگزين نظام رياستي حاكم شود؟
بله! ما بايد برگرديم به روزهاي اول انقلاب. يعني اين درجه‌ها كنار برود. اين ويژه‌خواري‌ها كنار برود. ما در خبرها مي‌خوانيم برخي مسوولان چند طرح ترافيك مي‌گيرند يا سكه مي‌گيرند. اين رانت‌خواري است. بنابراين اگر آقايان سطح زندگي خود را هم‌سطح مردم كنند، مشكلات حل خواهد شد. آقايان منازل‌شان را از خيابان‌هاي بالاي شهر به زير خيابان طالقاني انتقال دهند. چرا اكثر مسوولان بالاشهر زندگي مي‌كنند.
آيا اين انتقاد فقط به اعضاي دولت وارد است؟ احيانا ديگر مسوولان همه پايين‌شهر زندگي مي‌كنند؟
خير! من هم نگفتم دولت. گفتم مسوولان. ببينيد چند درصد مردم جماران و كجا و كجا زندگي مي‌كنند.
اگر آلودگي بد است، براي همه بد است. وقتي مسوول ما لباس مارك‌دار خارجي مي‌پوشد و ماشين خارجي سوار مي‌شود، طبيعتا مردم هم مي‌خواهند. الناس علي دين ملوكهم. مردم به روش و رويه مسوولان‌شان نگاه مي‌كنند.
با اين حساب يعني همه مسوولان مشكل دارند؟ در اين صورت چه اصلاح ساختاري راهگشا خواهد بود؟ راه‌حل چيست؟
بحث درمورد تغيير افراد نيست. بايد سبك زندگي مسوولان تغيير كند. ما انقلاب نكرديم كه آدم‌ها تغيير كنند، ما انقلاب كرديم كه روش‌ها عوض شود.
هر جا روش‌ها عوض شد، موفق بوديم و هرجا روش‌ها تغيير نكرد، شكست خورديم.
شما تاكيد داريد كه بايد نظام رياستي برچيده شده و نظام پارلماني جايگزين شود. سوال اين است كه آيا در آن صورت ميزان پاسخگويي رييس دولت كاهش نمي‌يابد؟ ازطرفي يك آسيب ناگزير نظام پارلماني در فقدان احزاب اين است كه ممكن است يك نفر با راي اندكي از يك شهر كوچك وارد مجلس شده و با راي نمايندگان به رياست دولت نيز برسد. شما بارها به عملكرد آقاي لاريجاني در رياست مجلس انتقاد كرده و معتقديد در اداره مجلس دموكرات عمل نمي‌كند. درحالي كه در سيستم پيشنهادي‌تان با شرايط فعلي ايشان رييس دولت نيز خواهد بود.
نظام پارلماني اين نيست. ما بايد به سمت نظام پارلماني برويم. هم‌اكنون يكي از پيشرفته‌ترين نظام‌هاي انتخاباتي دنيا، نظام انتخاباتي عراق است.
نظامي كه ما داريم يك دموكراسي بسيار قديمي است كه بايد تغيير كند. مشكل بزرگ ما اين است كه انتخابات مجلس و دولت‌مان با فاصله دو سال از هم انجام مي‌شود و تا دولت روي كار مي‌آيد و با مجلس هماهنگ مي‌شود، مجلس تغيير مي‌كند. بنابراين آرام آرام بايد به‌سمت نظام پارلماني برويم.
- 19
- 6
