آیا کابوس کوله‌بران پایان دارد؟

ایران در بین همسایگانش طولانی ترین مرز را با عراق دارد، مسافتی حدود هزار و ۴۵۸ کیلومتر، که بخشی از آنرا رودخانه اروندرود تشکیل می دهد.اکنون در ۱۶ استان کشور با حدود ۴۵ درصد جمعیت ایران، ۵۷ بازارچه مشترک مرزی( فعال و غیرفعال) با هفت کشور وجود دارد ، ولی توسعه و گسترش صادرات غیرنفتی و بهبود شرایط مرزنشینان بعنوان اهداف اصلی تأسیس بازارچه ها هنوز محقق نشده است.

نمی دانم تراژدی کولبری کی به پایان می رسد 

هر چند متأسفانه فقدان شغل بی گمان مهم ترین و اولین علت برای روی آوردن مرزنشینان کشور به قاچاق است، ولی این در حالیست که مرز ها را میتوان یک فرصت نیز تلقی کرد و با کنترل دقیق و برنامه ریزی های مدون تهدید های موجود را به فرصت تبدیل کرد. البته نه بگونه ای که به بهانه مبارزه با قاچاق، مرز ها را به روی مردم و معیشت  کوله بران و پیله وران بست و راه امرار معاش ساده آنها را مسدود کرد.اهمیت فعالیت کوله بران و فروش آن در بازارچه های مرزی برای تامین امرار معاش تا حدی مهم است که رهبر معظم انقلاب در این مورد توصیه ای کرده اند.

حمایت از بازارچه های مرزی راهکار مناسب برای کنترل قاچاق

این کوله بری و تجارت مرزی که به تجارت چمدانی مشهور است، هزاران نفر از شهروندان مناطق مرزی را مشغول به کار کرده که یکی از فاکتور های مثبت در امرار معاش این مرزنشینان است.به دنبال این اتفاق بود که نای کار کردن و فعالیت از کوله بران و کاسبکاران گرفته شد و به گفته خود آنها ، دیگر نتوانستند نانی حلال، سر سفره خانواده هایشان ببرند.کردستان، کرمانشاه، ایلام، سیستان و بلوچستان، خراسان، آذربایجان شرقی و غربی، مازندران، گلستان، گیلان و ... من جمله استان هایی هستند که دارای بازارچه های مرزی فعال و نیمه فعال هستند.

شهر کوچک نوسود واقع در نوارمرزی استان کرمانشاه زمستان ها مشتریان بیشتری برای کوله بری دارد دارد، چون نوسود منطقه ای معتدل رو به گرم است و مسیر های برف گیر کمتری دارد.برای دیدن مسیر های برف گیر کوله بران، باید به مرز های کردستان و کرمانشاه رفت. رفت و برگشت این راه بیش از ۲۵ کیلومتر مسافت است و فاجعه هنگامی است که این مسیر را باید دست خالی برگشت.پدیده کوله بری در غرب ایران ریشه تاریخی و فرهنگی دارد. در دوسوی مرز آبادی هایی قرار دارند که مفهوم واقعی همسایه اند، دزآور ایران و توویله عراق.

اهداف راه اندازی بازارچه های مرزی

اشتغال و تامین امرار معاش ساکنان مناطق مرزی، کنترل قاچاق کالا، افزایش امنیت مرز ها و شکوفایی اقتصاد محلی و افزایش رونق مناطق شهری و روستایی محدوده های مرزی، از مهم ترین هدف های راه اندازی بازارچه های مرزی بود که دولت در سال ۱۳۶۷ بطور غیر رسمی و در ۱۳۷۲ بصورت رسمی اقدام به تأسیس آن کرد.

به هر حال میتوان گفت ارزانی و تازگی محصولات چند سالی است گردشگران و مسافران زیادی را جذب این شهر ها کرده است و به جرأت میتوان گفت انجام فعالیت کوله بری در بهبود وضعیت معیشتی مرزنشینان، رونق اقتصادی شهرستان و همینطور کارآفرینی پایدار و توسعه نقش اساسی دارد، چیزی که احتمالا مسئولین از آن غافل نباشند، ولی به هر حال برای مدیریت قاچاق های سنگین و جلوگیری از واردات و صادرات کالا های قاچاق، باید تمهیدات دیگری اندیشیده شود که اینگونه کوله بران ساده مرز نشین متضرر نشوند.ظرفیت های قانونی در ایران این اجازه را به مسئولان می دهد که با بکارگیری آنها ، معیشت ساکنان در مرز های کشور را تامین و یکی از دغدغه های مهم اهالی این مناطق را رفع کنند. شهاب نادری، نماینده اورامانات و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ذکر کرد:چنانچه دولت برنامه ای برای ساماندهی کولبران داشت این موضوع را اصلاح می کردند، اما متأسفانه تا امروز برنامه ای نداشته اند.

ما هم بصورت قانونی برای ساماندهی کولبران مبادرت کردیم و طرحی را به مجلس آوردیم که به نتیجه نرسید.او افزود:منطقه مرزی چه اشکالی دارد که آنجا را ساماندهی نمی کنند تا اداره ها مستقر شوند و گمرک و عوارض بگیرند و این اشخاص بتوانند کار کنند. برای ما جای سؤال است که چرا دولت مرز ها را ساماندهی نمی کند.این نماینده مجلس با اشاره به اوضاع نامطلوب کولبران در مرز ها بیان کرد:کولبر ها نمی خواهند قاچاق کنند. رهبری هم فرمودند منظور من از قاچاق، کولبران نیستند؛ به این ترتیب کولبران معاف هستند. وضعیت اقتصادی کشور مناسب نیست، بالاخص در مناطق مرزی که ایجاد اشتغال پایدار امنیت پایدار می آورد. ولیکن مسئولان به این موضوع و به افردی که در مرز ها گرفتار هستند بی توجه است.

او با تأکید بر اینکه دولت برنامه ای برای ساماندهی کولبران ندارد، گفت:در صورتیکه دولت برنامه ای برای ساماندهی کولبران داشت، این مسئله را اصلاح می کردند، ولی متأسفانه تا امروز برنامه ای نداشته اند.این عضو کمیسیون اقتصادی گفت:نمی دانم تراژدی کولبری کی به پایان می رسد.نادری با اشاره به بحران بیکاری در مرز ها اظهار‌کرد:معیشت مرزنشینان باید از مرکزنشینان بهتر باشد، چون آنها حافظ خاک و امنیت کشور هستند. باید در نقاط مرزی اشتغال پایدار ایجاد کنیم تا شاهد امنیت پایدار باشیم. ولی فعلا حدود ۳۸ درصد در مرز ها بیکاری داریم.

ایده پور فرماندار پاوه گفت:امکان ۱۰۰ درصدی وجود دارد که ما کوله بری را بعنوان معیشت خانوار مرزنشین داشته باشیم، قانون آنرا هم داریم.او گفت:خود بخود کوله بری که به وسیله دولت و به عاملیت سازمان مرزبانی مدیریت می شد، تعطیل شد و پس از آن هم جایگزینی نداشتیم. دارابی رئیس سازمان صنعت و معدن استان کرمانشاه گفت:موضوعاتی در قانون مندرج شده، به عنوان مثال باید ثبت سفارش انجام شود یا نمایندگی وجود داشته باشد.او اعلام کرد:دولت می گوید در حال تدوین طرحی جدید است که منافع مرزنشینان را بیشتر تامین کند.

طرحی که احتمالا یک روز به کابوس کوله بران خاتمه دهد، تا آن روز منتها، تنها راه موجود همین کوله راه خطرناک است.