صدا و سیما اهداف صدا و سیما
بوجود اومدن رسانه صرفا بر پایه ی کنترل افکار، عقاید و طرز فکر جوامع بوده و هست این فلسفه ی بنیادین، سایه ی سنگین و عمیقی دارد که حتی با جریانات آزادی خواه بوجود اومده در دهه ی اخیر (در سطح دنیا و مخصوصا غرب ) تحول شگرفی در این چیستی رخ نداده؛ رسانه های مختلف برای پیشبرد این هدف روشهای مختلفی دارند که نسبت وانمود کردن حقایق جامعه و تلقین نگاه به مسایل درصد قابل قبول و تاثیر گذاری دارد.
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران (IRIB) سازمانی رسانه‌ای است که تنها متولی قانونی پخش برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی در جمهوری اسلامی ایران است. از بسیاری جنبه‌ها، صدا و سیما قدرتمندترین،فراگیرترین و پرنفوذترین رسانه و نهاد آموزشی–فرهنگی در ایران به‌شمار می‌رود. این سازمان علاوه بر تملک و کنترل رادیو و تلویزیون، به برگذاری جشنواره‌های فیلم، موسیقی و هنری ،انتشار کتاب، روزنامه و مجله می پردازد. فعالیت‌های صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران به مرزهای ایران محدود نیست و در کشورهای مختلف جهان دارای تشکیلات است.
صدا و سیما پیش از انقلاب
در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹، رادیو ایران با ریاست عیسی صدیق رسماً توسط محمدرضا پهلوی ولیعهد وقت ایران افتتاح گردید و رادیو روزی ۵ ساعت برنامه داشت و برنامه‌هایی نظیر اخبار داخلی و خارجی، موسیقی سنتی ایرانی و غربی، بحث‌های مذهبی و ورزشی و همچنین اقتصادی و سیاسی پخش می‌کرد. بنا بر تخمین مرکز آمار ایران، در سال ۱۳۵۵ حدود ۷۶٪ جمعیت شهری و ۴۵٪ جمعیت روستایی به رادیو دسترسی داشتند.
تلویزیون ملی ایران در روز ۱ فروردین ۱۳۴۶ رسماً افتتاح شد تا بعدتر سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران شکل بگیرد. در آن زمان تجهیزات سخت‌افزاری تلویزیون در اختیار وزارت پست، تلگراف و تلفن قرار داشت و محتوای آن توسط اداره تبلیغات و انتشارات تولید می‌شد. در سال‌های بعد گسترش فعالیت‌های رادیوتلویزیونی به سراسر کشور ایجاب می‌کرد تا نهاد یکپارچه‌ای تشکیل شود و از سال ۱۳۵۰ تمامی تأسیسات در اختیار سازمان رادیو و تلویزیون ملی قرار گرفت.
شاه شخصاً رضا قطبی را به ریاست سازمان منصوب کرد و زمان پخش برنامه‌ها به سرعت زیاد شد. در اواخر انقلاب دو شبکه تلویزیونی (برنامه اول و برنامه دوم) فعال بودند و با گسترش تأسیسات، بیش از ۹۵٪ جمعیت شهرنشین و چیزی در حدود ۷۵٪ از جمعیت کشور قادر به دریافت امواج تلویزیونی بودند.
پیش از انقلاب در حدود ۴۰٪ برنامه‌های تلویزیون خارجی و وارداتی بودند و برنامه‌های ساخت داخل نیز عمدتاً از برنامه‌های خارجی الگوبرداری شده بودند. در بحبوحهٔ ناآرامی‌های انقلاب ۱۳۵۷ تورج فرازمند پس از رضا در زمان نخست‌وزیری ارتشبد ازهاری به ریاست سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران قطبی انتخاب شد.
علامت اختصاری سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران
نشان صدا و سیما شامل نشان جمهوری اسلامی ایران در رأس و دو نوشتهٔ «لا» به عربی است که در طراحی آن از المان‌های شیعی استفاده شده‌است. زمانی که این آرم در اوایل انقلاب طراحی شد، نمادی از «نه گفتن» به شرق و غرب (نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی) و به طور خاص ایالات متحدهٔ آمریکا و اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی بود. این دو لا در وسط به شکل یک شبکه به یکدیگر می‌رسند و در محل تلاقی آنها نماد چشم قرار دارد. در زیر نماد، عبارت صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران با خط نستعلیق نوشته شده‌است.
مدیریت صدا و سیمای ایران
بر اساس اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران رئیس صدا و سیمای ایران مستقیماً توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب میشود. مدت ریاست این فرد منصوب به‌طور سنتی ۵ ساله است و در پایان هر دوره می‌تواند از سوی رهبر ایران یک بار تمدید شود.
نظارت بر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
شورای نظارت بر صدا و سیما نهادی متشکل از نمایندگان قوای سه‌گانه کشور است که بر فعالیت این سازمان نظارت دارند.
منابع مالی صدا و سیمای ایران
- فروش زمان پخش رادیو و تلویزیونی به تبلیغات بازرگانی
- دریافت هزینه آبونمان از تمام مشترکان برق در ایران
- دریافت مبلغی با عنوان عوارض توسعه شبکه صدا و سیما از فروش هر دستگاه تلویزیون
- دریافت مبلغ از تیم‌های ورزشی مورد نمایش در اوقات خاص
- درآمد حاصل از انتشارات سروش
- درآمد حاصل از انتشار مجلات
- درآمد حاصل از روزنامه جام جم
- درآمد حاصل از شرکت صنعتی سیما چوب
- درآمد حاصل از شرکت صوتی و تصویری سروش
- بودجه مصوب که هرساله در مجلس تصویب و سپس از خزانه دولت دریافت می‌کند
- تولید برنامه مشارکتی که با مشارکت مالی ارگان‌ها، موسسات، شرکت‌ها و … ی دولتی و غیردولتی انجام میشود.
منابع انسانی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران
منابع انسانی صداوسیما غالباً از راه‌های زیر تأمین میشود:
- دانشگاه صداوسیما (دانشگاه صدا و سیما یک دانشگاه دولتی و وابسته به سازمان صدا و سیما است)
- دانشکده صداوسیما - قم
- هنرستان صداوسیما
- فراخوان عمومی
- نیروهای برنامه‌ای
سازمان صدا و سیمای ایران مؤسسات وابسته به صدا و سیما ایران
- انتشارات سروش: که در سال ۱۳۵۴ تأسیس شده و نشریات سروش هفتگی، سروش کودکان، سروش نوجوان، سروش جوان و سروش بانوان را منتشر می‌کند.
- روزنامه جام جم: ارگان رسمی صدا و سیما.
- خبرگزاری صدا و سیما: خبرگزاری وابسته به صدا و سیما که وظیفه تأمین بخش‌های خبری تمام شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی استانی، سراسری و برون مرزی به جز شبکه خبر، شبکه العالم، شبکه الکوثر، شبکه سحر و پرس تی وی را برعهده دارد.
- سیما فیلم: شرکت تهیه‌کننده فیلم که برخی سریال‌های پرهزینه تلویزیون نیز در آن تولید میشود.
- سیما چوب: شرکت تولیدکننده مبلمان که وظیفه ساخت برخی قطعات دکور برنامه‌ها را بر عهده داشته و محصولات خود را در بازار آزاد نیز به فروش می‌رساند.
- ایران سیما: آرشیو اینترنتی برنامه‌های تلویزیونی صدا و سیما
- دانشگاه صدا و سیما: که از طریق آزمون داخلی، آزمون سراسری و آزمون دانشگاه جامع در رشته‌های مرتبط و مطلوب صدا و سیما در تهران و قم دانشجو می‌پذیرد.
- شرکت فرهنگی هنری صبا: که به تولید انواع برنامه‌های انیمیشن برای صدا و سیما می‌پردازد.
- شرکت صوتی و تصویری سروش: که به تهیه، پخش و فروش آلبوم‌های موسیقی و نسخه‌های خانگی مجموعه‌ها و فیلم‌های تولید شده در صدا و سیما می‌پردازد. این شرکت در تهران و مراکز استان‌ها دارای تعدادی شعبه فروش بوده و نمایندگی چند شرکت خارجی را نیز بر عهده دارد
مراکز پژوهش اسلامی صدا و سیما
مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما یکی از چند مرکز پژوهشی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است و ساختمان آن در شهر قم قرار دارد. نخستین ساختار تشکیلاتی و شرح وظایف این مرکز در سال ۱۳۷۷ تصویب شد و در طول سال‌های اخیر با توجه به گسترش فعالیت‌ها، مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفته است.
اهداف سازمانی این مرکز عبارتند از: سامان‌دهی پژوهش‌های اسلامی مورد نیاز صدا و سیما؛ تأمین مطلوب نیازهای پژوهشی برنامه‌های رسانه ملی با مضامین معارف اسلامی؛ اعتلای محتوای برنامه‌های اسلامی رسانه ملی. این مرکز از معاونت‌ها و اداره کل‌هایی در همین راستا تشکیل شده است. این مرکز دارای دو اداره کل زیر می‌باشد: اداره کل پژوهش اداره کل خدمات رسانه‌ای
نقد وارد بر صدا و سیمای ایران
عملکرد صداو سیمای ایران با انتقادات فراوانی روبه‌رو بوده‌است. یک نویسنده ایرانی در کتاب خود به شرح موارد متعددی از انتقادات وارده بر صداوسیما می‌پردازد، از جمله؛ نقض گستردهٔ حقوق پدیدآورندگان، حضور بسیار کمرنگ ایرانیان اهل سنت در برنامه‌های تلویزیون، نادیده گرفتن فرهنگ مردم حاشیه کشور و محدود شدن حوزه فرهنگی این رسانه به فرهنگ مناطق مرکزی کشور، تحریک پاره‌فرهنگ‌های موجود در کشور با عنوان مقابله با تهاجم فرهنگی، دخالت گرایش سیاسی مدیریت صدا و سیما در برنامه‌ها به طوری‌که آن را به رسانهٔ حزبی و ستاد انتخاباتی یک جناح سیاسی خاص تبدیل کرده‌است، حضور در انواع مجامع و فیلمبرداری و پخش تصاویر افراد بدون رضایت آنها.
جایگاه موسیقی در صدا و سیما ایران
صدا و سیما سالهاست در حوزه موسیقی مورد نقد فراوان قرار دارد و هر دو گروه موسیقی سنتی و جهانی فعال در کشور معتقدند صدا و سیما بهایی به موسیقی در شبکه‌های تلوزیونی نمی‌دهد و تلویزیون ایران هم تنها مجموعه تلوزیونی در میان همه کشورهاست که شبکه مستقل موسیقی نداشته و فقط به یک برنامه موسیقیایی یک ساعته در زمان خواب مردم اکتفا کرده است.
مشاور عالی رئیس جمهور هم چندی پیش اعلام کرد هنوز در صدا و سیما جای یک برنامه خوب دربارهٔ کتاب خالی است، همان‌طور که جای یک برنامه خوب دربارهٔ موسیقی نیز خالی است، بخشی از این مسئله به دلیل تفاوت نگاه دوستان ما در صداوسیما و دوستان ما در وزارت فرهنگ و ارشاد است همچنین مدیر خانه موسیقی نیز از بی مسئولیتی صدا و سیما دربارهٔ وضعیت موسیقی انتقاد کرد. مسولان صدا وسیما معتقدند موسیقی در کشور با مشکلات خاصی مواجه است که باید در رسانه ملی روی مبانی آن بحث و گفت‌وگو شود تا به راه‌حل درستی در این زمینه برسیم.
هرچند افتتاح شبکه (آوا و نوا) که در سال ۹۱ توسط ریاست وقت صدا و سیما دنبال شد کم‌کم از دستور کار صدا و سیما خارج شد اما اخیراَ زمزمه‌هایی برای افتتاح شبکه‌ای موسوم به (شبکه هنر) به گوش می‌رسد که قرار است علاوه بر پخش آثار فاخر موسیقیایی به پخش فعالیت کاری هنرمندان سایر رشته‌ها نظیر خوشنویسی، معرق، سفال و … تحت کلیپهای چند دقیقه‌ای و همراه با قطعات موسیقی بپردازد، از زمان دقیق شروع بکار این شبکه اطلاع دقیقی در دسترس نیست، این موضوع از زمانی قوت گرفت که نظرسنجیها علاقه زیاد مردم به افتتاح شبکه مستقل موسیقی در سیما را نشان می‌داد.
- 14
- 6
