شاید شما هم گاهی در کنسرت‌های خوانندگان پاپ، کودکانی را ببینید که همراه با خواننده، ترانه را همخوانی می‌کنند، موسیقی و ترانه‌هایی که چندان مناسب سن آنها نیست. اما چرا خانواده‌ها کودکان را برای شنیدن موسیقی به کنسرت بزرگسالان می‌آورند؟ شاید یکی از دلایل این موضوع ساخته نشدن موسیقی مناسب برای آنها و نبودن محلی برای اجرای آن باشد.
ناصر نظر، آهنگساز و رهبر ارکستر کودکان و نوجوانان «پارس» از افتتاح اولین تالار کنسرت کودکان در تابستان خبر داده است. او گفته است: یکی از اقداماتی که مدت‌هاست روی آن تمرکز داریم افتتاح تالار ویژه برگزاری کنسرت کودکان و نوجوانان است که کارهای مقدماتی‌اش از مدت‌ها قبل آغاز شده و اگر مشکلی برای فراهم کردن سایر امکانات به وجود نیاید این تالار ویژه که به نوعی یک مجموعه فرهنگی هنری ویژه کودکان و نوجوانان خواهد بود، تابستان سال ۹۷ در تهران به بهره‌برداری می‌رسد.
این تالار چه در حوزه تجهیزات فنی و چه در حوزه‌های دیگر تلاش کرده تا استانداردهای ویژه موسیقی کودک و نوجوان را رعایت کند و تصور میکنم با امکاناتی که در این فضا در نظر گرفته می‌تواند به عنوان اولین تالار اجرای کنسرت کودک معرفی شود.
موسیقی باید بخشی از برنامه تحصیلی کودک باشد
چرا موسیقی کودک تا این اندازه اهمیت دارد که سالنی اختصاصی برای آن ساخته شود؟ بهرام دهقانیار، آهنگسازی که آثار او برای مردم بسیار شناخته شده است و آثاری مثل «خونه مادربزرگه» و «قصه‌های تابه‌تا» را در کارنامه خود دارد در این‌باره می‌گوید: امروز گاهی در برخی مدارس خصوصی و مهدکودک‌ها مربیانی که از ارزش موسیقی کودک آگاه هستند و می‌دانند توجه به کودکان و شناخت موسیقی از دیدگاه روانشناسی و بیولوژی مغزی و همچنین رشد آنها چقدر اهمیت دارد، بعد از آموزش موسیقی به کودکان برای آنها اجراهایی کوچک و خانوادگی برگزار می‌کنند که کودکان تجربه کار گروهی را پیدا کنند و این کار هم در ارتباط با هنر موسیقی باشد.
این آهنگساز با تاکید بر اهمیت بسیار زیاد این فعالیت‌ها می‌افزاید: با این اقدامات فرهنگ شناخت موسیقی سالم برای کودک که باید ابتدا از صدا و سیما آغاز شود، امکان‌پذیر خواهد شد. کودکان باید موسیقی را به معنای واقعی از سنین کودکی بیاموزند و این آموزش بخشی از برنامه تحصیلی آنها شود. این امر به خصوص در چند سال ابتدایی آموزش اهمیت دارد چون موسیقی می‌تواند در مسائل روانشناسی کودک و همچنین یادگیری ریاضی در این سنین نقش داشته باشد.
آهنگسازی غیراصولی؛ جنایت در حق بچه‌ها
آهنگساز مجموعه «زیر گنبد کبود» با اشاره به اینکه کنسرت‌های پاپ مناسب کودکان نیست، درباره اتفاقاتی که با ساخت سالن کنسرت مخصوص کودکان و نوجوان رقم خواهد خورد می‌گوید: اگر این سالن افتتاح شود و در پس افتتاح این سالن برنامه‌ریزی مشخصی وجود داشته باشد تا از افرادی که در این زمینه می‌توانند فعالیت مفید داشته باشند دعوت شود، امکان به وجود آمدن خط تولید بر اساس آفرینش آثار کاملا تخصصی برای کودکان در گروه‌های سنی مختلف فراهم میشود و همچنین می‌توان از افرادی که در زمینه موسیقی کودک تجربه قابل اثبات دارند دعوت به همکاری کرد، البته نه افراد تازه وارد که به صرف داشتن چند دستگاه در این زمینه کار می‌کنند.
متاسفانه من جوانانی را دیده‌ام که در حوزه کودک فعالیت دارند و با استفاده از الگوی موسیقی پاپ اقدام به ساخت قطعات موسیقی برای کودکان می‌کنند. این آثار به جای اینکه کار درستی باشند یک جنایت روحی و روانی هستند، چون درک کودک را به سمت موسیقی‌ای می‌برند که اصلا برای سن آنها ساخته نشده است. وقتی کسی که در حوزه موسیقی کودک فعالیت می‌کند تفاوت شادی و رقص را نمی‌داند دیگر چه می‌توان گفت.
دهقانیار می‌افزاید: تولید موسیقی کودک فاکتورهایی دارد و کسانی باید آنها را درک کنند که در زمینه موسیقی تحصیل و دوره‌های موسیقی آکادمیک را طی کرده‌اند. این افراد باید بدانند که خلق ملودی و طراحی فرم، ارکستراسیون و سازبندی اثر برای کودکان چگونه است. از سوی دیگر در بخش موسیقی ترانه کودک که موسیقی و کلام در آن وارد میشود، ترانه‌سرایان اهمیت ویژه‌ای دارند. چون هر کسی که می‌تواند شعر بسراید نمی‌تواند در زمینه ترانه کودک فعالیت کند. این ماجرا هم مثل آهنگسازی است، شاید کسی که می‌تواند سمفونی بسازد اصلا نتواند برای کودک موسیقی خوبی بسازد. ترانه‌سرایی و آهنگسازی تخصصی کودک در کنار هم می‌توانند مانند ستونی در حوزه موسیقی کودک عمل کنند.
او ادامه می‌دهد: به واسطه تاسیس مراکز تخصصی برای موسیقی کودک این امکان فراهم میشود تا جلساتی طراحی شود که نخبگان این حوزه‌ها مورد حمایت قرار بگیرند تا بتوانند برای کودکان آثار باکلام و سازی و بی‌کلام بسازند و آنها را در این مراکز ارائه کنند. کودکان می‌توانند در این مراکز توسط گروه‌های متخصص در زمینه تربیت کودکان در بخش ساز و آواز آموزش داده شوند. این کودکان می‌توانند در این مراکز به اجرای برنامه بپردازند و در طول این پروسه از بهترین منافع روحی و معنوی سود ببرند. به همین ترتیب این کودکان مثالی بشوند برای خانواده‌های دیگر که از اهمیت آموزش موسیقی به کودکان آگاه نیستند تا آنها هم در این مسیر قرار بگیرند.
تصمیم‌گیری غیرمتخصصان بزرگترین ضربه به بدنه موسیقی کشور
با ساخت چنین سالن‌ها و مراکز تخصصی برای کودکان آیا امکانی برای حضور آنها در جشنواره‌های معتبر موسیقی کشور مثل جشنواره فجر فراهم خواهد شد؟ دهقانیار می‌گوید: مطمئنا اگر اهمیت آموزش هنر و به خصوص موسیقی مسخص شود، شرایط بسیار بهتری برای موسیقی کودک فراهم خواهد شد. متاسفانه هنوز در کشور ما وضعیت موسیقی مشخص نیست. باید کارشناس موسیقی در مورد موسیقی تصمیم بگیرد نه کسی که در این زمینه کارشناس نیست.
بسیاری از خطاهای گذشته در زمینه موسیقی کشور ما به این دلیل بوده که تصمیم‌گیری‌های کلان در بخش موسیقی توسط افراد غیرمتخصص در حوزه موسیقی گرفته شده است، این بزرگترین ضربه به موسیقی کشور بوده است. باید بودجه کافی برای دعوت از افراد متخصص موسیقی فراهم شود و تا بتواند در حوزه موسیقی کودکان فعالیت کند. هر شخص در هر موقعیتی که بخواهد فعالیتی انجام دهد باید از مهارت‌های قابل دفاع یک یا چند متخصص در زمینه رشته مورد نظر که سابقه فعالیت در آن حوزه را دارند استفاده کند.
اگر مراکزی باشد که بتواند از متخصصان دعوت کنند تا در جهت هدف مشخص برای کودکان فعالیت داشته باشند، به طور مسلم کسانی که در گروه‌های سنی مختلف آمادگی همکاری در این زمینه دارند از آن استقبال خواهند کرد. به دنبال این اتفاق آثار ایده‌آل برای کودکان ساخته خواهد شد و در همان مکان هم اجرا خواهند شد، چه چیزی بهتر از این برای بچه‌ها وجود خواهد داشت؟
فاطمه امین‌الرعایا
- 18
- 5
