چند ماه برای ساخت سرود رسمی تیم ملی فوتبال در جام جهانی روسیه برنامه‌ریزی صورت گرفت ، چندین گزینه برای خواندن این قطعه در نظر گرفته شد تا در نهایت سالار عقیلی به عنوان خواننده انتخاب شد، ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر ملی ایران این قطعه را نواختند، اعضای منتخب این دو ارکستر برای اجرای برنامه به روسیه رفتند اما در نهایت این قطعه نه مورد توجه مردم قرار گرفت و نه رسانه‌ها از آن چندان استقبال کردند. حالا شهرداد روحانی، مدیر هنری و رهبر ارکستر سمفونیک تهران گفته است هدف‌شان مخاطب جام جهانی نیست، آن هم در روسیه و همزمان با برگزاری جام جهانی در این کشور!
هر آهنگی به جز سرود رسمی
جمعه شب تیم ملی فوتبال توانست مراکش را با یک گل شکست دهد و بعد از ۲۰ سال در جام جهانی دوباره به پیروزی برسد. این پیروزی و گل دقیقه آخر مسابقه چنان هیجانی در مردم ایجاد کرد که تا نیمه‌های شب در خیابان‌ها مشغول جشن و پایکوبی بودند. ماشین‌های عبوری صدای موزیک‌شان را تا جایی که می‌شد بلند می‌کردند و اینگونه شادی خودشان را با کسانی که در خیابان‌ها بودند به اشتراک می‌گذاشتند. اما از هیچ اتومبیلی صدای سالار عقیلی و ترانه «یازده ستاره» به گوش نمی‌رسید.
در سن‌پترزبورگ هم ایرانیان بلافاصله پس از بازی در خیابان‌های این شهر مشغول جشن و پایکوبی بودند اما آنجا هم خبری از این قطعه نبود. حتی تیم ملی هم پس از پیروزی در رختکن قطعه‌ای که یک خواننده خارج‌نشین برای جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ ساخته بود را خواندند نه قطعه رسمی تیم ملی را. این در حالی است که مهدی طارمی، مهاجم تیم ملی فوتبال ایران در مراسم بدرقه تیم ملی درباره این سرود گفته بود: «تا حالا چند خواننده درباره تیم ملی و جام جهانی خوانده‌اند، اما به نظرم اثر سالار عقیلی از همه بهتر و فاخرتر بوده است.»
و علیرضا بیرانوند، دروازه‌بان تیم ملی فوتبال ایران نیز معتقد بود این موسیقی واقعا زیباست و گفته بود: «سالار عقیلی واقعا هنر خود را در قطعه‌ای که برای تیم ملی ساخت، نشان داد»! این قطعه فاخر اما هنگام شادی از هیچ کجا شنیده نشد. فقط سالار عقیلی که همراه منتخب این دو ارکستر به روسیه رفته است، بین چند نفر شروع به خواندن قطعه یازده ستاره کرد که حتی آنهایی هم که اطراف او بودند این ترانه را از حفظ نبودند!
هر دوره مسئولان اصرار دارند تا یک موسیقی فاخر را به عنوان سرود رسمی بسازند اما هر دوره این سرود رسمی فقط ممکن است چند باری از تلویزیون پخش شود و بعد هم به فراموشی سپرده شود. علی مغازه‌ای، پژوهشگر موسیقی معتقد است این حرکت مردم به این معنی است که خودشان بهتر می‌دانند چه چیزی بخوانند و چه چیزی گوش کنند.
او به ایسنا گفته است: شاید مدیران و تصمیم‌گیران هرگز نمی‌توانستند آنچه را که در بطن جامعه و در کف خیابان‌ها به جریان درخواهد آمد، پیش‌بینی کنند و تا پیش از نتیجه اولین بازی تیم ملی ایران، در رویاهای تولید یک اثر به زعم‌شان فاخر، روی ابرهای افتخار خرامان و پرغرور قدم می‌زدند.
او ادامه داد: به عقیده من کسانی عامدانه نمی‌خواهند پیام شادی و شیوه شادی مردم را بفهمند در غیر این صورت تردید ندارم اقوام و آشنایان همان افراد در بین جمعیتی بودند که تمام شهر را محل جشن و پایکوبی و ابراز شادمانی و غرور ملی خود کردند. افرادی که سال‌ها برای تغییر ذائقه مردم کوشش و با طرح‌هایی با هزینه‌های هنگفت تلاش کردند فرهنگ مردم را به سمت خاصی هدایت کنند، باید این بار متوجه شوند که فرهنگ امری پویاست و با بخشنامه و دستور از بالا و اجرای حسب دستور نمی‌توان چیزی را به عنوان خوراک فرهنگی به جامعه تحمیل کرد.
توجیه یا واقعیت؟
اعزام گروه منتخب ارکسترهای سمفونیک و ملی به روسیه با حواشی مختلفی مواجه شد اما به هر حال این گروه برای اجرای برنامه عازم این کشور شد آن هم در حالی که در روسیه کنسرت‌های مختلف برپا است. گرچه بهانه این سفر جام جهانی بود و قطعه رسمی که برای ایران ساخته‌اند اما حالا شهرداد روحانی،مدیر هنری و رهبر ارکستر سمفونیک تهران معتقد است به دنبال مخاطبان جام جهانی نبوده است. او گفته است: قطعا همزمانی حضور گروه (موسیقی) ایرانی در روسیه با مسابقات جام جهانی فوتبال امتیاز بسیار خوبی برای ما بوده است اما ما به دنبال تماشاگران جام جهانی نیستیم چون اساسا هدف ما جامعه مخاطبان جام‌جهانی نیستند.
برخی از مخاطبان این طور فکر نکنند که گروه ما به دلیل برگزاری جام جهانی فوتبال به کشور روسیه سفر کرده است. به هر حال در روزهای اخیر این سوءتفاهم به وجود آمده که ما به دلیل فوتبال و برگزاری جام جهانی فوتبال به روسیه سفر کرده‌ایم در حالی که اصلا این طور نیست زیرا هدف از سفر گروه ما به روسیه اجرایی کردن تفاهم‌نامه‌ای است که بین بنیاد رودکی و کنسرواتوار چایکوفسکی پیش از این به امضا رسیده و قرار بود ما اجراهایی را در این کشور داشته باشیم. خوشبختانه فضای کار به گونه‌ای برنامه‌ریزی شد که اجرای گروه منتخب ارکسترهای دولتی همزمان با ایام جام جهانی فوتبال روسیه صورت گرفت و ما به همین مناسبت نیز چهار قطعه را آماده کردیم که بتواند در این ایام علاوه بر شاکله اصلی برنامه ما حال و هوای ورزشی هم پیدا کند.
اما آنچه باید در این میان توجه کرد جداسازی کلیت ماجرای قطعات درنظر گرفته شده متناسب با تفاهم‌نامه با کنسرواتوار چایکوفسکی است که باید آن را به طور کامل از ماجرای جام جهانی و فوتبال جدا کرد زیرا ما فضا را به گونه‌ای طراحی کردیم که علاقه‌مندان و مخاطبان خارجی این کنسرت‌ها بتوانند شاهد توانایی و هنرنمایی نوازندگان ایرانی در اجرای قطعات موسیقی کلاسیک و قطعات موسیقی ایرانی باشند. با توجه به اولین کنسرتی که چند روز پیش در تالار فیلارمونیک شهر سن پترزبورگ اجرا کردیم، شما شاهد بودید که بیش از ۷۰ درصد جمعیت سالن مخاطبان غیرایرانی بودند که از رپرتوار اجرایی دیدن کردند.
این در حالی است در این مدت کوتاه حضور ما در روسیه چندین شبکه تلویزیونی خارجی زبان با من مصاحبه داشته و از کیفیت اجرای برنامه‌ای سخن می‌گفتند که دربرگیرنده اثر مثبت حضور گروه ایرانی در روسیه بوده است. به اعتقاد من حضور منتخب ارکسترسمفونیک تهران و ارکستر ملی بهانه‌ای بود که بتوانیم توانایی موزیسین‌های ایرانی را به جامعه بیرون از ایران معرفی کرده و به آنها نشان دهیم که این نوازندگان هم می‌توانند قطعاتی از موزیسین‌های بزرگ روسی و قطعاتی از موزیسین های ایرانی را در قالب یک ارکستر به مخاطبان نشان دهند.
برگزاری یک کنسرت در دوره جام‌جهانی آن هم در بازه زمانی برگزاری مسابقات قاعدتا باید دلیلی مثل به سالن کشیدن این حجم از بازدیدکننده و توریست باشد تا علاوه بر سودآوری بتواند فرهنگ‌های مختلف را با فرهنگی خاص آشنا کند امارهبر ارکستر سمفونیک تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: قطعا همزمانی حضور گروه ایرانی در روسیه با مسابقات جام جهانی فوتبال امتیاز بسیار خوبی برای ما بوده است اما ما به دنبال تماشاگران جام جهانی نیستیم چون اساسا هدف ما جامعه مخاطبان جام جهانی نیستند. آنچه برای ما در این سفر دارای اهمیت بسیار فراوانی است آشنایی مخاطبان غیرایرانی با مجموعه‌های چون ارکسترسمفونیک تهران و ارکستر ملی است که خوشبختانه تاکنون استقبال بسیار خوبی از برنامه‌های ما داشتند.
با این وجود به نظر می‌رسد این گفته‌ها بیشتر شبیه توجیهی برای عدم استقبال ایرانیان از این ارکستر باشد! این دوره هم مانند دوره‌های پیش تمام شد اما امیدواریم مسئولان دوباره راه رفته را نروند.
- 17
- 4
