سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲
۱۱:۵۴ - ۰۹ مرداد ۱۳۹۹ کد خبر: ۹۹۰۵۰۰۵۳۶
کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی

شکست سیاست های دولت روحانی در بازار مرغ

مرغ,اخبار اقتصادی,خبرهای اقتصادی,کشت و دام و صنعت

بازار گوشت مرغ این روزها شرایط خاصی را سپری می کند؛ شرایطی که هم تولیدکننده و هم مصرف کننده از آن رضایت ندارند و این موضوع بیش از هر چیز نشان دهنده شکست سیاست های دولت در سرکوب قیمتی و سیاست دستوری قیمت گذاری برای بازار این محصول است. به عبارت دیگر در حالی که شرایط عرضه و تقاضا باید تنظیم کننده بازار و قیمت محصولات باشد، حمایت از مصرف کننده با استفاده از سیاست دستوری قیمت گذاری محقق نخواهد شد؛ چراکه این موضوع تاکنون در عرصه های گوناگون به اثبات رسیده است.

بازار گوشت مرغ این روزها شرایط خاصی را تجربه می کند. پس از تعیین نرخ مصوب برای گوشت مرغ از سوی کارگروه تنظیم بازار در تابستان امسال، قیمت این محصول با نوسان های زیادی همراه شده است، به طوری که بررسی ها و مشاهدات نشان می دهد قیمت گوشت مرغ با اختلاف معنادار بیش از نرخ مصوب به فروش می رسد. به نظر می رسد ، ریشه اختلال در بازار گوشت مرغ به یک داستان تکراری باز می گردد که پیش از این برای برخی دیگر از کالاها مانند گوشت قرمز اتفاق افتاده بود. ارزیابی ها نشان می دهد، اختلال های بازار گوشت مرغ در هر دو بخش« تولید» و« مصرف» قابل تفکیک است. در بخش تولید مشکل از جایی شروع می شود که سیاست گذار به جای توجه به عوامل رقابتی بازار مرغ، سطح مداخلات خود را افزایش می دهد و با تعیین نرخ مصوب و دستوری، بازار را به سمت ناتنظیمی سوق می دهد. در این مواقع سیاست های تنظیم بازاری به جای اینکه به تعادل در بازار بینجامد، منجر به آشفتگی و برهم خوردگی نظم بازار می شود. شاهد این مدعا، تعیین نرخ دستوری حدود ۱۵ هزار تومان برای هر کیلوگرم گوشت مرغ است که عملا در بازار رعایت نمی شود یا مطابق آنچه تولید کنندگان و فعالان بازار اعلام می کنند، امکان اجرای آن وجود ندارد. در این زمینه و در تازه ترین اقدام، ستاد تنظیم بازار از توزیع ۴۰ تن مرغ در میادین و تره بار خبر داد و اعلام کرد :قیمت هر کیلوگرم مرغ گرم برای مصرف کننده ۱۵ هزار و ۷۵۰ تومان تعیین شده است.

این رویه آن گونه که فعالان بازار می گویند، سبب شده سه حلقه تولید کننده جوجه، گوشت مرغ و تخم مرغ متضرر شود و تاثیرگذاری آنها بعنوان تولید کننده برای تعیین قیمت در بازار به صفر برسد. از سوی دیگر، سیاست های اتخاذی به جای کنترل بازار سبب شده است که قیمت این محصول پرمصرف حتی به ۲۰ هزار تومان هم نزدیک و بازار با کمبود تقاضا مواجه شود.

این چرخه معیوب حتی باعث شده است که به دلیل رقابتی نبودن بازار، آیتم« کیفیت» هم دچار خدشه شود، درحالی که اگر قیمت با ساز و کار عرضه و تقاضا تعیین شود، تولید کننده به سمت بالا بردن کیفیت محصول خود گام برمی دارد و در عین حال سطح تولید، افزایش و با افزایش سطح عرضه، قیمت تمام شده نیز کاهش می یابد، بنابراین ناتنظیمی بازار گوشت مرغ باعث شده است که حلقه مصرف نیز دچار آسیب شود. می توان گفت، پس از جهش قیمت گوشت قرمز طی دو سال اخیر، بخشی از مصرف کنندگان به دلیل پایین بودن قدرت خرید از بازار گوشت قرمز به بازار گوشت مرغ سوق پیدا کردند، بازاری که قیمت ها در آن نسبت سایر محصولات پروتئینی پایین تر بود. در حال حاضر با توجه به نوسان های قیمتی رخ داده در بازار و رسیدن نرخ هر کیلوگرم گوشت مرغ به ۲۰ هزار تومان، کاهش سطح تقاضا برای این محصول نیز محتمل است.

الگوی رفتاری سیاست گذار در موارد قبلی نشان می دهد در شرایطی که تعادل بازار بر هم می خورد، معمولاً دو اقدام مشخص را در دستور کار قرار می دهد. یکی واردات کالای تمام شده و دیگری تخصیص ارز ارزان به محصول نهایی و نهاده های مورد نیاز. به عنوان نمونه در مورد گوشت قرمز کار به جایی رسید که دولت در سال ۹۷ اقدام به واردات چند هزار رأس گوسفند از رومانی و همین طور حجم زیادی گوشت یخ زده کرد تا بازار گوشت قرمز را تنظیم کند. اقدامی که البته نتیجه مطلوب را به همراه نداشت.

آنچه می توان از این بحث نتیجه گرفت این است که اساساً حتی اگر سیستم نظارتی و کنترلی در سطح وسیعی از سوی متولیان طراحی شود، باز هم امکان نظارت بر قیمت های مصوب وجود نخواهد داشت و حمایت از مصرف کننده از مسیر قیمت گذاری دستوری محقق نخواهد شد. در این چارچوب سیاست گذار باید به سمت افزایش سطح تولید و عرضه حرکت کند تا هم سطح بالای قیمت در بازار شکسته شود و هم کیفیت محصول بالا برود.

در این راستا، نخستین راهکار فعالان و تولید کنندگان این است که دولت بر اساس موجودی و تامین ارز نهاده ها، بخش تولید را تنظیم کند. پیشنهاد دیگر این است که ارز مورد نیاز برای کالاهای رسوبی در بنادر تخصیص داده شود تا این کالاها از گمرکات آزاد شود و با یک سیستم توزیعی درست به دست مصرف کننده برسد. پیشنهاد سوم تامین نقدینگی مرغدار است که طی پنج ماه گذشته به دلیل ویروس کرونا و مازاد تولید آسیب جدی دیده است.

روزنامه دنیای اقتصاد پیگیری های لازم از ستاد تنظیم بازار را انجام داد، تا پاسخ این نهاد سیاست گذار درخصوص وضعیت این روزهای بازار گوشت مرغ ارائه و منعکس شود، اما این دستگاه حاضر به پاسخگویی نشد.

ارزیابی کارشناسی

برومند چهار آیین، رئیس هیأت مدیره شرکت تعاونی توسعه صنعت طیور کشور در گفت وگو با« دنیای اقتصاد» اظهار کرد :انتقاد تولید کنندگان به سازمان حمایت و کارگروه تنظیم بازار درخصوص تعیین نرخ مصوب گوشت مرغ، انتقاد درستی است. حدود ۴۰ درصد کنجاله سویا و ذرت مورد نیاز تولید کنندگان توسط دولت تامین می شود و ۶۰ درصد آن به قیمت چند برابر معمول در بازار آزاد خریداری می شود. در این بازار، کنجاله سویا ۷۵۰۰ تومان و ذرت ۲۶۰۰ تا ۲۸۰۰ تومان به دست مرغداران می رسد و این یعنی نظارتی بر این بازار وجود ندارد.

او ادامه داد :قیمت تمام شده با ۴۰ درصد کنجاله سویا و ذرت تامین شده حدود ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۱۵هزار ۷۰۰ تومان برای تولید کننده تمام می شود. مقایسه این رقم با قیمت مصوب نشان می دهد که تولید کنندگان هنوز از حاشیه ضرر و زیان خارج نشده اند. در عین حال، اگر تمام این نهاده به قیمت مصوب در اختیار تولید کننده قرار گیرد، قیمت تمام شده حدود ۱۳هزار تومان خواهد بود. در حالت کلی بازار مرغ یک بازار رقابتی است، بازارهای رقابتی بر اساس نظریات علم اقتصاد که در تمامی دنیا پذیرفته شده است، پیش می رود. فعالان بازار رقابتی نه تنها قیمت گذار نیستند، بلکه کاملا قیمت پذیر هستند، بنابراین ساز و کار عرضه و تقاضا، قیمت کف را در بازار تعیین می کند.

چهار آیین تصریح کرد :فراموش نکنیم در فروردین و اردیبهشت ۹۹ و چند ماه پایانی ۹۸ مرغ زنده به قیمت متوسط ۶ هزار تا ۷ هزار فروخته می شد، در حالی که قیمت مصوب دولت در تیر ماه سال گذشته ۸۵۵۰ تومان بود. از آذر ۹۸ تا پایان خرداد ۹۹ همین قیمت مصوب وجود داشت، چون مازاد تولید به وجود آمده بود. مازاد تولید هم نتیجه تحمیل نظر غیرکارشناسی کارگروه تنظیم بازار مبنی بر ۱۳۵ میلیون جوجه ریزی ماهانه بوده است، در حالی که نیاز کشور حدود ۱۰۰ تا ۱۰۵ میلیون قطعه جوجه ریزی در ماه است. به دلیل اینکه ما از نظر صادرات مرغ سیاست های باثباتی نداریم، تمامی بازارهای هدف به دلیل همین سیاست های نادرست از بین رفته است، یعنی بازار هدفی برای صادرات گوشت مرغ نداریم. رئیس هیأت مدیره شرکت تعاونی توسعه صنعت طیور کشور گفت:نیاز داخل بر اساس سرانه مصرف حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن است. با این مقدار با ۱۰۰ میلیون قطعه جوجه ریزی ماهانه این نیاز برآورده می شود و نیازی به ۱۳۵ میلیون جوجه ریزی نداریم. اگر امروز شاهد این هستیم که مرغ به قیمت ۲۰ هزار تومان رسیده است، نتیجه همان مداخلات غیرکارشناسی کارگروه تنظیم بازار است.

شماری از فعالان این بخش می گویند که این صنعت به دلیل زیان های هنگفت از آذر ۹۸ تا خرداد ۹۹ بیش از ۲۷۰۰ میلیارد تومان خسارت دیده و دیگر توانی برای ادامه فعالیت آنها باقی نمانده است.

چهارآیین گفت:تعدادی زیادی از مرغداری ها از چرخه تولیدخارج شده اند و هم اکنون کمتر از ۱۱ هزار واحد مرغداری در کشور در حال فعالیت است. نیاز داریم هر ماه ۱۰۵ میلیون قطعه جوجه ریزی توسط مرغداران انجام شود که بر این اساس بین ۴۵۰۰ تا ۵ هزار مرغداری باید برای این کار ورود کنند. یعنی حداقل به حدود ۱۳ هزار تا ۱۳ هزار و ۵۰۰ مرغدار نیاز داریم که فعال باشند و جوجه ریزی کنند تا بتوانیم نیاز داخل را تامین کنیم. در حال حاضر به نقطه بحران رسیده و تعداد مرغداران به کمتر از این مرز رسیده است، به طوری که ۱۱ هزار مرغدار ما فعال هستند. این موضوع سبب می شود که در بحث عرضه مرغ دچار مشکل اساسی شویم. از دولت انتظار می رود که با یک تدبیر درست، دامنه مداخلات خود را در بازارهای رقابتی کاهش دهد و امور فعالان اقتصادی را بر اساس بند( ب) ماده ۴ قانون برنامه ششم توسعه پیش ببرد. بر خلاف این بند دولت بنا دارد که در بازار دخالت کند. نایب رئیس کمیسیون بازرگانی داخلی اتاق ایران نیز در گفت وگو با« دنیای اقتصاد» با ارائه تحلیلی از وضعیت این روزهای بازار گوشت مرغ گفت:پیش از این هم همیشه قیمت مصوب برای مرغ داشته ایم. در ستاد تنظیم بازار همیشه برای مرغ نرخ مصوب تعیین می شده است، اما هیچ وقت نتوانستند، قیمت مصوب را اجرایی کنند. اولویت ستاد تنظیم بازار این است که سطح قیمت ها را پایین نگه دارد تا به بازار شوک وارد نشود و از طریق تبلیغات، قیمت ها را کنترل کنند. خسرو فروغان گران سایه افزود:این امکان پذیر نیست. اگر هزینه تمام شده مرغ، نگهداری، سهم کشتارگاه، سهم مرغداری، حمل و نقل و انرژی را لحاظ کنیم، بالاتر از قیمت ۱۵ هزار تومان تمام می شود. از طرفی ساختار نظارتی و توزیع ما هم ایراد اساسی دارد و نمی توان بر بازار نظارت کرد. همه این موارد باعث می شود که قیمت تمام شده بالا برود و بدون نظارت هر کسی آزادانه عمل کند.

او ادامه داد :اگر می خواهیم از تولید کننده حمایت کنیم، باید نرخ کالا را خود بازار تعیین کند. امروز اصول نرخ گذاری که ما انجام می دهیم کاملا در دنیا منسوخ شده است و به این شکلی که قیمت گذاری انجام می شود، بیشترین آسیب به تولید کنندگان وارد می شود. اگر به تولید کننده اجازه داده شود که خودش نرخ را تعیین کند، نخستین کاری که انجام می دهد این است که کیفیت کالای خود را بالا می برد. کیفیت کالا که بالا رفت و در بازار اعتماد ایجاد شد، مشتری و تقاضا افزایش می یابد و در نتیجه از مسیر افزایش تولید، قیمت تمام شده نیز کاهش می یابد. اگر تولید بالا برود و تعداد فروش بیشتر شود، طبیعی است که قیمت تمام شده کاهش پیدا می کند. در مجموع هزینه ها کاهش می یابد. از طرفی هم کیفیت کالا بالاتر می رود و کالای خوب به دست تولید کننده می رسد. وقتی به این شکل فعلی قیمت تحمیل می شود، کیفیت کالا پایین می آید و آسیب آن را مردم می بینند.

سهم تولید کننده در تعیین قیمت

اما غلامعلی فارغی، رئیس سابق کمیسیون کشاورزی اتاق ایران به« دنیای اقتصاد» گفت:در یک بازار رقابتی کامل، قیمت گذاری چندان مفهوم و جایگاهی ندارد، در شرایطی که هزاران تولید کننده با هم در حال رقابت هستند آیا تولید کننده می تواند قیمت گذار باشند و تاثیری بر بازار داشته باشد، قطعا پاسخ منفی است.

وی افزود:حلقه جوجه، حلقه گوشت مرغ یا حلقه تخم مرغ هیچ کدام نمی توانند با این حجم فعالان بازار در بازار تاثیرگذار باشند، چون سهم قابل توجهی در بازار ندارند و سهم بازار بر ۲۰ هزار بهره بردار تقسیم شده است. برای ترکیه می توان گفت ۲۰ شرکت تولید کننده وجود دارد و شرکت ها می توانند در بازار تاثیرگذار باشند، ولی امروز در کشور ما که ۲۰ هزار تولید کننده وجود دارد چگونه می خواهند در بازار تاثیر داشته باشند یا چگونه می توانند قبول قیمت کنند.

فارغی ادامه داد :آن زمانی که قیمت مرغ ۱۰ هزار تومان بود و مرغداری که ۵ هزار تومان ضرر می کرد ، آیا می توانست مرغش را ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان بفروشد. امروز هم که مرغ در بازار ۱۸ هزار تومان است، اگر هم به فرض بخواهد ۱۵ هزار تومان بفروشد نمی تواند این کار را انجام دهد، چون نمی تواند در قیمت بازار تاثیر بگذارد. جز اینکه یک عده از این قیمت سوءاستفاده کنند. بنابراین اصل موضوع قیمت گذاری با ساختاری که صنعت و بازار ما دارد یک اصل مردود است و قیمت گذاری هیچ تاثیری بر تعادل بازار ندارد، مگر آنکه قیمت واقعی باشد. دلیل اینکه قیمت واقعی نیست، این است که بر اساس یکسری آیتم های دولتی، قیمت گذاری صورت گرفته است، در حالی که نهاده و کالا به قیمت تعیین شده به دست تولید کننده نمی رسد. در واقع مبنای اقلام تشکیل دهنده قیمت از اساس ایراد دارد. امروز هزینه حمل بر اساس قیمت پایانه بر اساس قیمت وزارت راه قیمت گذاری می شود، در حالی که ما به اندازه قیمت پشت بارنامه پرداخت می کنیم. طبیعی است که این اتفاق بر قیمت تمام شده تاثیر دارد. فارغی اضافه کرد:بنابراین در این بازار و با این شرایط اصلا قیمت گذاری معنا و مفهوم ندارد و نمی تواند محقق شود. از طرف دیگر تولید کننده هم نمی تواند تاثیری بر قیمت داشته باشد، این عرضه و تقاضا و عوامل توزیع است که سطح قیمت را تعیین می کند.

رئیس سابق کمیسیون کشاورزی اتاق ایران با اشاره به نرخ مصوب مرغ گفت:قیمت ۱۵ هزار تومان به هیچ عنوان منطقی و کارشناسی نیست، خود وزارت جهاد کشاورزی قیمتی که اعلام کرد ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان بود، در حالی که ستاد تنظیم بازار ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان قیمت گذاشته است. حداقل این بود که سیاست گذار قیمت وزارت جهاد کشاورزی را مبنا قرار می داد. این نرخ به مراتب منطقی تر است، چراکه امروز مرغ در بازار حدود ۱۸ تا ۱۹ هزار تومان به فروش می رسد.

فارغی اضافه کرد:متاسفانه کنجاله سویا به راحتی تامین نمی شود و با کمبود مواجه هستیم و سیستم توزیع متناسبی ندارد، در نتیجه دسترسی به کنجاله سویا به راحتی اتفاق نمی افتد و چون سیستم توزیع ناکارآمد است، تولید کننده باید از بازارگاه نیاز خود را بخرد، و فرآیند خرید و فروش در بازارگاه چندان فرآیند راحتی نیست.

  • 13
  • 1
۵۰%
همه چیز درباره
نظر شما چیست؟
انتشار یافته: ۰
در انتظار بررسی:۰
غیر قابل انتشار: ۰
جدیدترین
قدیمی ترین
مشاهده کامنت های بیشتر
علی نصیریان بیوگرافی علی نصیریان؛ پیشکسوت صنعت بازیگری ایران

تاریخ تولد: ۱۵ بهمن ۱۳۱۳

محل تولد: تهران

حرفه: بازیگر، نویسنده و کارگردان

آغاز فعالیت: ۱۳۲۹ تاکنون

تحصیلات: دانش آموخته مدرسه تئاتر در رشته هنرپیشگی

ادامه
رودریگو هرناندز بیوگرافی «رودریگو هرناندز»؛ ستاره ای فراتر از یک فوتبالیست | هوش و تفکر رمز موفقیت رودری

تاریخ تولد: ۲۲ ژوئن ۱۹۹۶

محل تولد: مادرید، اسپانیا

حرفه: فوتبالیست 

پست: هافبک دفاعی

باشگاه: منچسترسیتی

قد: ۱ متر ۹۱ سانتی متر

ادامه
بیژن بنفشه خواه بیوگرافی بیژن بنفشه خواه بازیگر خوش سابقه سینمای ایران

تاریخ تولد: ۱ فروردین ۱۳۵۲

محل تولد: دروازه شمیران، تهران، ایران

حرفه: بازیگر

آغاز فعالیت: ۱۳۷۳

تحصیلات: فارغ‌التحصیل رشته نمایش از دانشکده هنر و معماری دانشگاه آزاد

ادامه
یان کوم بیوگرافی یان کوم؛ بنیانگذار برنامه واتس اپ

تاریخ تولد: ۲۴ فوریه ۱۹۷۶

محل تولد: اوکراین، کی یوف

ملیت: آمریکایی

حرفه: تاجر، برنامه نویس، کارآفرین

دلیل شهرت: راه اندازی واتساپ

ثروت: ۱۵/۱ میلیارد دلار

ادامه
جلال الدین مارشاریپوف بیوگرافی جلال الدین مارشاریپوف بازیکن قوی ازبکی

تاریخ تولد: ۱ سپتامر ۱۹۹۳

محل تولد: گرگانج، ازبکستان

حرفه: فوتبالیست

پست: وینگر

باشگاه کنونی: استقلال تهران

قد: ۱ متر ۷۲ سانتی متر

ادامه
بیوگرافی و اشعار عثمان بختیاری زندگینامه عثمان بختیاری شاعر سده پنجم و ششم

تاریخ تولد: بین سال های ۴۵۷ تا ۴۶۹ هجری قمری

ملیت: ایرانی

زمینه فعالیت: شاعر و حماسه سرا

آثار: شهریار نامه - هنرنامه یمینی

وفات: بین سال‌ های ۵۱۲ تا ۵۴۸

ادامه
ابو حتوف بن حارث انصاری زندگینامه ابوحتوف بن حارث انصاری از دشمنی با امام علی تا شهادت در کربلا

محل زندگی: کوفه

دوران زندگی: همزمان با دوران زندگی امام حسین (ع)

از یاران: امام حسین (ع)

شهادت: روز دهم محرم

ابو حتوف بن حارث انصاری در سپاه عمر سعدزندگینامه ابو حتوف بن حارث انصاری

ادامه
محمد نادری بیوگرافی محمد نادری بازیگر سینما و تلویزیون

تاریخ تولد: ۱۰ تیر ۱۳۵۷

محل تولد: اردبیل

حرفه: بازیگر، فیلمنامه نویس، صدا پیشه، مجری

تحصیلات: کارشناسی ارشد کارگردانی تئاتر از دانشگاه تربیت مدرس

آغاز فعالیت: ۱۳۸۸ تاکنون

ادامه
محمد بن راشد آل مکتوم بیوگرافی محمد بن راشد آل مكتوم حاکم موفق دبی

تاریخ تولد: ۱۵ ژوئیه ۱۹۴۵

محل تولد: دبی

ملیت: امارات متحده عربی

لقب: والاحضرت شیخ محمد

حرفه: حاکم دبی

ادامه
ویژه سرپوش