نه عمان و نه هيچ كشور ديگري در جهان از همه‌پرسي كردستان حمايت نكرد.
ديپلماسي فعال منطقه‌اي پس از رايزني‌هاي فشرده سياسي در نيويورك، محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه كشورمان را به مسقط، پايتخت عمان رساند. دولت دوازدهم نخستين ماه‌هاي خود را پشت سر مي‌گذارد و اين در حالي است كه رييس دستگاه ديپلماسي كشورمان در چندهفته گذشته بارها و بارها بر لزوم پيگيري ايده «بهبود رابطه با همسايگان» تاكيد كرده است. ظريف در حالي در راس هيات سياسي راهي عمان و قطر شده است كه اين دو كشور از اضلاع شش ضلعي شوراي همكاري خليج فارس هستند كه در چندماه گذشته گرفتار شكاف‌هاي بسيار داخلي شده است.
عمان كه روز گذشته براي چندساعت ميزبان هيات سياسي ايران بود با وجود تمام فشارهايي كه از سوي برخي بازيگران منطقه‌اي بر اين كشور وارد شده هر روز دامنه رابطه با تهران را وسيع‌تر كرده و البته در حال تنوع بخشي به زمينه‌هاي همكاري دوجانبه با ايران است. مسقط در تمام بازي‌هاي منطقه‌اي كه در دو سال اخير ميان ايران و عربستان از يك سو و قطر و عربستان از سوي ديگر رخ داده، فاصله خود را با مركز بحران حفظ كرده و دقيقا به دليل همين سياست هوشمندانه بوده كه در حال حاضر نيز به محل ارجاعي براي كشورهاي متفاوت منطقه‌اي بدل شده است.
هواي تابستاني رابطه در يك ديدار پاييزي
محمد جواد ظريف ساعت ٩ صبح به وقت مسقط در راس هياتي سياسي و نه چندان پرجمعيت وارد فرودگاه بين‌المللي عمان شد. يوسف بن علوي، وزير مشاور در امور خارجي كشور ميزبان از چند دقيقه قبل از خروج همتاي ايراني، پايين پلكان هواپيما منتظر وي ايستاده بود. ديدار وزراي امور خارجه ايران و عمان درست مانند هميشه با تكرار صحنه سلام و عليك گرم و صميمانه و در آغوش كشيدن يكديگر همراه بود.
يوسف بن علوي و محمد جواد ظريف فاصله فرودگاه تا محل وزارتخارجه كشور ميزبان را در يك خودرو طي كردند و به نظر مي‌رسد كه همين فاصله مكاني، فرصتي بود تا دو وزير نجواهاي ديپلماتيك را با هم داشته باشند. اتاقي در طبقه دوم وزارت خارجه عمان به ميزباني بيست دقيقه‌اي براي دو وزير بدل شد تا تازه‌ترين سوژه‌هاي منطقه‌اي و پرونده‌هاي فرامنطقه‌اي را روي ميز بگذارند. توسعه رابطه دوجانبه، همكاري‌هاي دو جانبه در حوزه‌هاي بانكي، نفتي و گازي، آخرين تحولات منطقه از جمله همه‌پرسي جدايي كردستان از عراق و تاثير آن بر تحولات منطقه‌اي گفت‌وگو كردند. پس از اين گفت‌وگوي دوجانبه و پشت درهاي بسته، وزير امور خارجه ايران و همتاي عماني در ناهار كاري مشترك، بحث‌هاي دوجانبه را ادامه دادند. پس از اين ديدار وزير خارجه كشورمان به ديدار سلطان عمان رفت و رايزني‌هاي دوجانبه را ادامه داد.
ديدار با سلطان قابوس
در ديدار محمدجواد ظريف با سلطان قابوس، پادشاه عمان روابط دوجانبه مورد گفت‌وگو و تبادل نظر قرار گرفت. ظريف در ابتدا ضمن اشاره به نقش برجسته پادشاه عمان در منطقه اين كشور را نزديك‌ترين كشور به جمهوري اسلامي ايران در منطقه دانست و افزود ايران مايل است عمان نزديك‌ترين شريك تجاري ايران در منطقه باشد كه لازمه آن افزايش روابط بانكي ميان دو كشور است. وزير امورخارجه كشورمان در ادامه با اشاره به حجم كنوني روابط بازرگاني بين دو كشور اظهار اميدواري كرد كه اين حجم تا پايان سال جاري به دو برابر رقم كنوني افزايش يابد. همكاري‌هاي منطقه‌اي در بخش گاز با مشاركت برخي كشورهاي علاقه‌مند در منطقه از جمله هند محورهاي ديگر ديدار محمدجواد ظريف با سلطان عمان بود.
مسائل دوجانبه و منطقه در دستور كار سفر ظريف
نوري شاهرودي، سفير جمهوري اسلامي ايران در عمان، در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوال خبرنگار اعزامي اعتماد مبني بر دستوركارهاي ديدار وزراي امور خارجه ايران و عمان گفت: «روابط ايران و عمان روابطي ثابت، مستمر، پايدار و رو به رشد است. امروز شاهديم كه روابط سياسي در بالاترين سطح ممكن قرار دارد و روابط اقتصادي ميان دو كشور نيز روز به روز در حال گسترش است. » نوري شاهرودي ادامه داد: «وزراي خارجه جمهوري اسلامي ايران و عمان، همواره در حاشيه مجامع بين‌المللي در زمينه مسائل بين‌المللي و مسائل دوجانبه و منطقه‌اي گفت‌وگو و تبادل نظر دارند و بر اساس توافقي كه در حاشيه اجلاس مجمع عمومي سازمان ملل صورت گرفته‌بود، آقاي ظريف براي ادامه رايزني‌ها امروز به مسقط آمدند. »
وي در مورد مسائل مطرح شده در گفت‌وگوها ميان ظريف و بن علوي، وزير خارجه عمان توضيح داد: «در متن گفت‌وگوهاي دوجانبه، وزراي خارجه دو كشور مسائل جاري و موجود در منطقه را مورد بررسي قرار دادند، از جمله مسائلي كه براي برخي از كشورهاي منطقه پيش‌آمده است و همچنين مسائلي كه اخيرا در شمال عراق شاهد آن بوديم، در عين حال بداخلاقي‌هايي كه از سوي برخي كشورها در اجراي برجام پيش آمده است از جمله مسائلي است كه در گفت‌وگوهاي فيمابين بررسي شد و در ديدار ظريف با سلطان عمان نيز موضوع گفت‌وگو خواهد بود. »
اختصاص بندر السويق به كشتي‌هاي كوچك ايراني
نوري شاهرودي در مورد تازه‌ترين پيشرفت‌ها در گسترش روابط اقتصادي و تجاري دو طرف توضيح داد: «ما به دنبال اين هستيم كه تسهيلاتي را براي رفت و آمد ايرانيان به عمان فراهم كنيم، مقدمات اين توافق مورد بحث قرار گرفته است، مقامات عمان قرار است بندر السويق را به صورت اختصاصي در اختيار ايران بگذارند. در اين بندر كشتي‌هاي كوچك يعني كشتي‌هاي ٣ هزار تن به پايين به راحتي مي‌توانند پهلو بگيرند و بار آنها با ترك تشريفات دست و پاگير وارد گمرك و ترخيص شود.
در عين حال عماني‌ها تسهيلاتي را براي ثبت شركت‌هاي ايراني در خاك اين كشور به وجود آورده‌اند. بر اساس تسهيلات جديد ايراني‌ها به سادگي مي‌توانند شركت‌هاي خود را در خاك عمان ثبت كنند و كالاهاي خود را به اين كشور صادر كنند يا اينكه براي صادرات مجدد كالاهاي خود به كشورهاي آفريقايي، كشورهاي اقيانوس هند و ديگر كشورهاي منطقه، از بنادر و خاك عمان استفاده كنند.»
نوري شاهرودي تاكيد كرد: «در مجموع نگاه دو كشور يك نگاه رو به بالا و استراتژيك به مسائل سياسي و منطقه‌اي است و عماني‌ها به خوبي نسبت به پيشرفت كارها همكاري مي‌كنند و اين باعث مي‌شود كه روابط دو كشور بيش از هر زمان ديگري گرم و دوستانه باشد. » نوري شاهرودي خبر داد: « به زودي پروازهاي بين دو كشور بيشتر خواهد شد. در هفته جاري خط پرواز بندرعباس به مسقط افتتاح شد و قرار است به زودي پرواز مستقيم اصفهان به مسقط هم اضافه شود و قرار است كه خطوط هوايي از تهران به مسقط هم پروازهاي بيشتر داشته‌باشند. »
كردستان خود را وارد شرايط تاريك و سياهي كرده است
وي در پاسخ به سوال ديگر «اعتماد» درباره رويكرد و موضع مسقط نسبت به برگزاري همه پرسي جدايي كردستان از عراق گفت: «عماني‌ها خيلي با اين قضيه محتاطانه برخورد كرده‌اند، اما مي‌توان برداشت كرد كه نظر عماني‌ها به برگزاري همه‌پرسي در كردستان عراق مثبت نبود. بر اساس آنچه در مقالات، يادداشت‌ها، گزارش‌ها و حتي طنزها و كاريكاتورهاي منتشر شده در مطبوعات عمان شاهد بوديم، نظر عماني‌ها اين بود كه كردستان عراق خود را وارد يك شرايط تاريك و سياهي كرده كه بيرون آمدن از آن به راحتي ممكن نيست.
شاهد هستيم كه عماني‌ها مي‌گويند اين همه‌پرسي در واقع شكستن درخت و دعوت كردن از مردم براي ريختن آرا در درخت شكسته بود. در مجموع ضمن اينكه عماني‌ها نسبت به اين اتفاق خرسند نيستند و متصور هستند كه كردستان خودش را به راهي كشيده است كه بيرون آمدن از آن مشكل است. مي‌توان گفت كه بعد از بغداد و آنكارا، مقامات مسقط هم در واكنش به اين قضيه با تهران همراه و همسو هستند. »
سارا معصومي
- 9
- 2
